Samed Behrengi

[ŞiMaL]

Samed Behrengi ( 1939 - 1968 )


1939 yılında Tebriz'de doğdu. 11 yıl Güney Azerbaycan'da köy köy dolaşarak öğretmenlik yaptı.

Öğretmenliği sürdürürken bir yandan da Tebriz Üniversitesi'nde gece derslerine girerek İngiliz dili ve edebiyatı eğitimi gördü. Türk halkının toplumsal ve ekonomik yapısını inceledi. Halk edebiyatı derlemeleri, folklor araştırmaları yaptı. Çocuk masalları yazdı. Farsça'dan Türkçe'ye çeviriler yaptı.

Şahlığının zirvesinde olup kendisine Aryamehr yani Ari ırkının güneşi unvanını verecek kadar kendini dev aynasında gören Şah Rıza Pehlevi bu büyük yazarın yazdıklarını geleceği için tehlikeli buldu, ona katlanamadı.

Samed Behrengi bir Türk ve Türkçü idi. İran'daki Türklerin Türkçe eğitim haklarını savunuyordu.

1968 yılında Aras ırmağı kıyısında Samed Behrengi'nin ölüsü bulundu. İranlı yöneticiler onun boğularak öldüğünü söylediler. Vücudundaki çürükler ve boynundaki izlerden ise hiç bahsetmediler...

O gün, şah döneminde olduğu gibi, Behrengi'nin masalları bugün de mollaların kontrolündeki İran'da yasak...

Araz akar lil ile,
Samed benzer kızıl güle,
Her elinde dört kitap,
Dönderir bizim dile.

Araz üste buz üste,
Yürek yanar köz üste,
Oy meni de öldürsünler,
Söylediğim söz üste.

Gün gelir Araz'a köprü salarıh
Zülmetkar beline köz od galarıh
Od vurruh, odlarıh her ne Araz var
Semed'in ganına ganlar alarıh


Eserleri: Küçük Kara Balık, Ulduz Kızın Kargaları, Ulduz Kızın Konuşan Bebeği, Güvercinci Keloğlan, Telhun Kız, Deli Dumrul, Sevgi Masalı, Bir Şeftali Bin Şeftali, Bu Gelen Köroğlu'dur, Püsküllü Deve, Bir Vardı Bir Yoktu
alıntı