Tarih 17 Aðustos 1999, yerel saatle 03:02, EEZ ile 00:02
Büyüklük 7,4 Mw, 7,6 Mw
Derinlik 17 km
Merkez üs Kocaeli, Gölcük
Süre 45 saniye
Etkilenen ülkeler/bölgeler Türkiye
Kayýplar 17.480 ölü ve 23.781 yaralý
1999 Gölcük Depremi, Ýzmit Depremi, Marmara Depremi ya da 17 Aðustos 1999 depremi, 17 Aðustos 1999 sabahý, yerel saatle 03:02'de gerçekleþen, Kocaeli Gölcük merkezli deprem. Mw ölçeðine göre 7,5 büyüklüðünde gerçekleþen deprem, büyük çapta can ve mal kaybýna neden olmuþtur.
17 Aðustos depremi, tüm Marmara Bölgesi'nde, Ankara'dan Ýzmir'e kadar geniþ bir alanda hissedildi. Resmi raporlara göre, 17.480 ölüm, 23.781 yaralý oldu. 505 kiþi sakat kaldý. 285.211 konut, 42.902 iþyeri hasar gördü. Resmi olmayan bilgilere göre ise yaklaþýk 50.000 ölüm, aðýr-hafif 100.000'e yakýn yaralý olmuþtur. Ayrýca 133.683 çöken bina ile yaklaþýk 600.000 kiþiyi evsiz býrakmýþtýr. Yaklaþýk 16 milyon insan, depremden deðiþik düzeylerde etkilenmiþtir. Bu nedenle Türkiye'nin yakýn tarihini derinden etkileyen en önemli olaylardan biridir. Deprem gerek büyüklük, gerek etkilediði alanýn geniþliði, gerekse sebep olduðu maddi kayýplar açýsýndan son yüzyýlýn en büyük depremlerinden biridir.
Büyüklüðü ve konumu
Deprem, 17 Aðustos 1999'da, saat 3:02 de, 40,70 kuzey enlemi ile 29,91 doðu boylamýnýn tarif ettiði bölgede, Ýzmit'in 11 km güneydoðusunda meydana gelmiþtir.
Depremin büyüklüðü çeþitli kuruluþlar tarafýndan deðiþik deðerlerde bildirilmis ise de moment magnitüdü büyüklüðü Mw = 7,4 ve yüzey dalgasý büyüklüðü Ms = 7,8 deðerleri civarýnda deðiþmektedir.
Cisim Dalgasý Magnitüdü = 6,3 (USS)
Yüzey Dalgasý Magnitüdü = 7,8 (USGS)
Moment Magnitüdü = 7,4 (Kandilli,USGS,Afet Ýþleri Genel Md. Deprem Araþtýrma Dairesi AIGM-DAD )
Kayýt Süresi Magnitüdü = 6,7 (Kandilli)
Depremin odak derinliðinin 10-15 km olduðu ve sað atýmlý 120 km civarýnda bir fay hareketi ortaya çýktýðý yapýlan incelemelerle belirlenmiþtir. Ana deprem dalgasýnýn ardýndan büyüklüðü 4,0- 5,0 deðerlerinde olan çok sayýda artçý depremler meydana gelmiþtir.
Deprem merkez üssüne en yakýn ivme kaydý, Afet Ýþleri Genel Müdürlüðü Deprem Araþtýrma Dairesi tarafýndan tüm Türkiye çapýnda kurulmuþ ve iþletilmekte olan Kuvvetli Yer Hareketi Kayýt Þebekesi'nin bir istasyonu olan Ýzmit Metoroloji Ýstasyonu'ndan alýnmýþtýr. Buna göre, maksimum ivme, kuzeygüney doðrultusunda 163 mG, doðu-batý doðrultusunda 220 mG ve düþey doðrultuda 123 mG dir. Her üç birleþen de birbirleri ile kýyaslanabilir büyüklüktedir.
Tarihçe
Yakýn tarihte bu bölgede Adapazarý merkez üssü olmak üzere 1943, 1957, 1967 yýllarýnda þiddetli depremler olmuþtur. Geçmiþteki tarihlere baktýðýmýzda ortalama 30 senede bir bu bölgede büyük depremler olmaktadýr. 1999 depreminden sonrada belirli periyotlarda ve çeþitli büyüklüklerde depremlerin beklenmesi bu fay hattýnýn karakteristik özelliðinden kaynaklanmaktadýr.
Depremin bu kadar çok can kaybýna yol açmasýnýn sebebi olarak kaçak yapýlar, standartlara uygun olmayan binalar ve daha ucuza mal etmek için malzemeden çalan müteahhitler gösterilmektedir. Depremden sonra tüm Türkiye'de geçerli olmak üzere deprem yönetmeliði çýkarýlmýþ, zorunlu deprem sigortasý gibi birtakým düzenlemeler getirilmiþ olsa da, inþa edilen yeni binalarýn halen depreme karþý dayanýklý olarak inþa edildiklerini söylemek zordur. Bu konuda vatandaþý bilinçlendirmek, denetimleri sýkýlaþtýrmak ve yaptýrýmlarý uygulamak için devlete büyük bir görev düþmektedir.
Yargý ve cezalar
Yapým hatalarýndan çöken binalarýn müteahhitlerine yaklaþýk 2100 dava açýldý. Bu davalardan 1800'ü kamuoyunda Rahþan Affý olarak bilinen Þartlý Salýverme Yasasý ve baþka hukuki boþluklardan dolayý cezasýz sonuçlanmýþtýr. Geriye kalan 300 davanýn 110 kadarýnda ceza verilse de çoðu ertelenmiþtir. Bunun dýþýnda kalan davalar ise 16 Þubat 2007 Cuma günü 7.5 yýllýk zaman aþýmý sürelerini doldurarak zaman aþýmýna uðradýlar ve düþtüler.
Örnek davalar ve sonuçlarý
Düzce Ersoy Apartmaný: 36 kiþi öldü, dava zaman aþýmýna uðradý.
Düzce Ömür Hastanesi: 11 kiþi öldü, dava zaman aþýmýna uðradý.
Yalova Ceylankent Sitesi: 98 kiþi öldü, 2 sanýða verilen hapis cezalarý ertelendi.
Kocaeli Ubay Apartmaný: 58 kiþi öldü, müteahhit hakkýnda verilen ceza ertelendi.
Yüksel Sitesi: 316 kiþi öldü, 5 sanýða verilen çeþitli cezalar ertelendi.
Can Göçer ve Zafer Çoþkun: Veli Göçer'in oðluyla ortaðý yakalanamadýðý için haklarýndaki dava zaman aþýmýna girdi.
Sakarya: 695 davadan sadece 5 kiþiye ceza çýktý.
Kocaeli: 600 dava açýldý, 12 kiþi 10'ar ay hapis cezasý aldý. 6'sýnýn cezasý infaz edildi, 6'sý için süre istendi.
Yalova: 173 dava açýldý, hemen hemen tamamý sonuçlandý. Ceza aldýðý bilinen tek isim Veli Göçer 18 yýl 9 ay hapse mahkum edildi.
Düzce: Yaklaþýk 220 dava açýldýðý sanýlýyor. Yargýlamalarýn sonucunda hiçkimse cezaevine girmedi.
Resmi rakamlara göre Gölcük depremi
Ýllere göre ölü sayýsý:
Bolu :270
Bursa :268 .
Eskiþehir :86
Ýstanbul :981
Kocaeli :9.477
Sakarya :3.891
Yalova :2.504
Zonguldak :3
olmak üzere toplam 17.480 kiþi ölmüþtür.
Yaralý sayýsý: 23 bin 781
Sakat kalan: 505
Yýkýlan ve aðýr hasarlý bina: 16 bin 649
Orta hasarlý konut: 90 bin 536
Orta hasarlý iþyeri: 14 bin 133
Az hasarlý konut: 102 bin 822
Az hasarlý iþyeri: 13 bin 344
Prefabrik talep sayýsý: 43 bin 264
Daðýtýlan prefabrik sayýsý: 40 bin 786
Prefabrikte yaþayan nüfus: 147 bin 120
Kocaeli”┞¢nde 55 bin 399,
Sakarya”┞¢da 38 bin 131,
Bolu”┞¢da 14 bin 296,
Düzce”┞¢de 22 bin 822,
Yalova”┞¢da 15 bin 946
Deprem sonrasý müdahale ve acil yardým
Dýþ yardýmlar
17 Aðustos 1999 Depreminde Dýþ Yardýmlar
17 Aðustos depremi tüm dünyada büyük yanký uyandýrmýþ, bir çok ülkeden ve uluslararasý kuruluþlardan gerek acil yardým ekibi, gerekse araç, gereç ile týbbi ve insani yardým malzemeleri gönderilmiþtir.
ABD ve Ýsrail yardým ekipleri deprem bölgesine birinci gün ulaþmýþtýr.
Yardým ekipleri ulaþan ülke ve ekipler
Ana madde: 17 Aðustos 1999 Depreminde Dýþ Yardýmlar
Toplamda 51 ülke yardým etmiþtir. Japonya, Belçika, Ýsrail, Azerbaycan, Bangladeþ, KKTC, Kýbrýs Rum Kesimi, Birleþik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan, Fas, Cezayir, Almanya, Ýtalya, Ürdün, Fransa, Rusya, Ýngiltere, Mýsýr, Yunanistan, Gürcistan, Ýsveç, Macaristan, Malezya, Finlandiya...