Şövalye Yıldızı (Hippeastrum vittatum)

[ŞiMaL]

Yaprakları şerit şeklinde, büyük; çiçekleri uzun bir sap üzerinde şemsiye dizilişi iri, beyaz, kırmızı, pembe, açık pembe renkli, düz veya çizgili olan iç mekan süs bitkileridir. Anavatanı Peru’dur. Tabiatta 75 türü bulunan Hippeastrum cinsinin başka süs bitkileri yetiştiriliciliğinde önemli olan türleir H.auli, H.reticulatum ve H.rutilum’dur.

İklim İstekleri
Yıl boyunca sıcaklığı 13-16C’den düşük olmayan yerlerde bulundurulmamalıdır.%60-70’lik nem yeterlidir.Hafif güneşli yerlerde bulundurulmalı ve yakıcı güneş ışığından korunmalıdır.
Toprak İstekleri

Hacim olarak 6 kısım tınlı toprak, 4 kısım yaprak çürüntüsü, 4 kısım kum ve 1 kısım yanmış ahır gübresinin karışımıyla elde edilir. Ayrıca yine hacim olarak 2 kısım tınlı toprak ile 1 kısım kumun karışımında oluşan harç da kullanılabilir.

Üretim Tekniği
Üretimi tohum ve yavru soğanlarla yapılır. Tohumlar herhangi bir tohum kompostuna Mart ayı içerisinde 16-18 C sıcaklıkta ekilir. Ekim’den kasaların üzerine cam ile örtülür, karanlık bir şekilde nemli tutulursa 3-4 hafta içerisinde çimlenme olur. Çok miktarda bitki yetiştirmenin söz konusu olduğu durumlarda uygulanan bu yöntemde, ekimden çiçekli bitki elde edinceye kadar gerekli kültür süresi 3 yıldır. Yavru soğanlar ile üretme; yaşlı bitkilerde saksı değiştirme sırasında alınan yavru soğanların büyüme kompostu doldurulmuş saksılara dikilmesi ile yapılır.

Gübreleme
Genç bitkilerde her yıl, yaşlı bitkilerde ise 2-3 yılda bir Aralık-Temmuz ayları arası haftada bir kez 1-2 g/1 kompoze gübre verilir. Mart-Temmuz ayları arası haftada bir kez 1-2 g/1 kompoze gübre verilir.
Sulama

Ocak ayında çiçek sürgünleri 10-15 cm’ye ulaşınca su verilmeye başlanır.Bitkiler su miktarı azar azar artırılmak suretiyle sulanırlar. Temmuz sonuna değin bol su verilmeli ve yapraklara sık sık su püskürtülmelidir. Ağustos’tan başlayarak sulama gittikçe azaltılmalı, Eylül başından Aralık sonuna değin olan dinlenme döneminde ise saksı toprağı tümüyle kuru tutulmalıdır. Bitkinin sulanması sırasında dikkat edilecek konu, sulamanın toprak üstünde kalan soğan kısmı ve sürgünlerin üzerine yapılmamasıdır.

Budama
Dinlenme dönemi başlangıcında kesilip uzaklaştırılmalıdır.

Hastalık ve Zararlıları
Önemli hastalıkları Virüs ve Kurşuni Küf; zararlıları ise Kırmızı Örümcekler, Thrips’ler ve Unlu Bitler’dir. Virüslü hastalıkların ilaçla mücadelesi yapılamamaktadır. Ancak taşıyıcı ve hastalıklı bitkilerin yetiştirilmemesi, toprağın virüs bulaşıklı olmaması gerekir. Kurşuni küf; Yaprak, gövde ve çiçeklerde etkilidir. Fazla nemli ortamlarda bu bitki kısımlarının üstlerini gri küf tabakası kaplar. Bulaşmalar çiçeklerde küçük koyu renkli lekeler halinde görülür. Uzun süre devam eden %85’in üzerindeki orantılı nem ve özellikle 15-25 C sıcaklıklarda hastalığın yayılması için en uygun ortamdır. Mücadelesi ve alınacak önlemler için; Yayılma koşulları olan sıcaklık ve nem oranlarını uygun düzeyde tutmak, Hastalık parazit olduğu için bitkiyi yaralayan ve zarar veren her türlü faktörden kaçınılmalı, Captan 50 , su ile karışabilen toz halindeki ilaç yani formülasyonu w.p. olarak, 10lt ‘ye 1lt suya doz uygulanarak 15 gr uygulanmaktadır. Dichlofluanid 50, w.p. 10/1 dozda 20g preparat uygulanır. Vinclozolin 50, w.p. 10/1 dozda 7.5g preparat uygulanır.

Kırmızı Örümcekler, Akar adı ile tanınırlar. Çıplak gözle zor fark edilirler. Vücutları oval yumuşak ve yapılı, üzerlerinde seyrek uzun kıllar bulunur. Akarlar, bitkilerin yapraklarının özellikle alt kısmını sokup bitki öz suyunu emerler. Ayrıca emme sırasında salgıladıkları zehirli maddelerden dolayı yapraklarda beyaz, sarı ve kahverengimsi lekeler oluşur. Bitkinin yapraklarının tümünü kurutabilir. Mücadelesi, akarları öldüren Propargite 73 E.C. ( sıvı görünümünde % 20-50 arasında etkili madde içeren) 8-10 cc’lik 10/1 suya preparat veya Dicofol 20 E.C. ( sıvı görünümünde % 20-50 arasında etkili madde içeren) 15 cc’lik 10/1 suya preparat hazırlanarak uygun bir pülverizatör ile bitkiye püskürtülmelidir. İlaçlama sırasında özellikle yaprakların alt kısmına ilaçlanmasına dikkat edilmelidir.

Thrips’ler silindirik vücutlu 0.7-0.9 mm boyunda esmer, açık sarımsı renkli küçük böceklerdir. Kanatlarının kenarlarında uzun kirpikler bulunur. Bitkilerin yaprak, sap ve çiçeklerini sokup emerek yapraklarda beyaz lekelerin oluşmasına ve yaprakların sararmasına neden olurlar. Mücadelesi, Bromophos 40 E.C. ( sıvı görünümünde % 20-50 arasında etkili madde içeren) 8cc’lik 10/1 suya preparat veya Omethoate 50 E.C. ( sıvı görünümünde % 20-50 arasında etkili madde içeren) 10cc’lik 10/1 suya preparat, Formothion 33 E.C. ( sıvı görünümünde % 20-50 arasında etkili madde içeren) 8cc’lik 10/1 suya preparat hazırlanarak uygun bir pülverizatör ile bitkiye püskürtülme yapılarak ilaçla tedavi uygulanabilir.

Unlu bitler; kabuklu bitlerle akraba olmalarına rağmen süs bitkilerindeki önemleri dolayısıyla farklılık göstermektedir. Sarımsı renkte olan vücudun üzeri una benzer mumlu maddelerden oluşmuş bir örtü tabakasıyla kaplı olduğundan beyaz renkte görünür. Kabuklu bitlerle bitkilerde benzer zararlar göstermeleriyle birlikte ilaçlarla mücadelesi şu şekilde yapılmaktadır; Azinphos-methyl 35, E.C. (Sıvı görünümünde, genellikle % 20-50 arasında etkili madde içeren), 10/1 dozda 10 cc preparat, Dichlorvos 50, E.C. (Sıvı görünümünde, genellikle % 20-50 arasında etkili madde içeren), 10/1 dozda 20 cc preparat, Diazinon 20, E.C. (Sıvı görünümünde, genellikle % 20-50 arasında etkili madde içeren), 10/1 dozda 20 cc preparat, Malathion 50, , E.C. (Sıvı görünümünde, genellikle % 20-50 arasında etkili madde içeren), 10/1 dozda 20 cc preparat seklinde hazırlanıp bitkiye verilir.