Semed Vurgun...

[S€®C€]

Azerbaycanın xalq şairi (1956). Azerb.SSR EA akademiki (1945), Azerb.SSR emekdar incesenet xadimi (1943). SSRİ Dövlet Mükafatı Laureatı (1941,42) adlarına layiq görülen Semed Vurğun Azerbaycan Yazıçıları İttifaqının mesul katibi (1934-37), sedri (1941-48), Azerbaycanın Xarici Ölkelerle Medeni elaqe Cemiyyetinin sedri, Azerb.SSR EA vitse-prezidenti (1954-56) olmuşdur. 1918 ilde Qazax müellimler seminariyasına daxil olmuşdur. Seminariyanı bitirdikden sonra (1924) Qazax, Quba ve Gencede müellimik etmişdir. Öz edebi fealiyyetine 1926-cı ilden başlamışdır. İlk defe metbuatda "Mavi göl" şe'ri ile "Genc isçi" qezetinde çıxış etmişdir. 1920-30 illerde Vurğunun sesi ciddi suretde edebi mühitin ve geniş oxucu kütlelerinin nezerini celb etdi. Bu illerde yazdığı "Şairin andı", "Aprel", "Fonar" kimi şe'rler derin ictimai-siyasi me'na ile dolu idi. Sonralar yazdığı şe'rlerinde, "Şikesteye mektub", "Azerbaycan", "Şair, ne tez qocaldın sen...", "Ana", "Bahar", "Şuşa", "Bahar ve men", "Bestekar", "Göygöl", "Bakı" ve s. Semed Vurğun yaradıcılığının her sahesinde gözel senet nümuneleri yaradır. Semed Vurğun Azerbaycan şe'rinde poema janrının böyük yaradıcısıdır.O, "26-lar", "Besti", "Talıstan", "Muğan", "Zencinin arzuları", "Zamanın bayraqdarı", "Aygün", "Komsomol poeması" kimi poemalarını canlı ve zengin bedii boyalarla işlemişdir. Semed Vurğunun yaratdığı dramlar bizim milli dramaturgiya ve teatrlarımızın qarşısında yeni yükseliş yollari açdı. O, "Vaqif" (1927), "Ferhad ve Şirin" (1941), "Xanlar" (1939), "İnsan" (1945), "Şairin Heyatı", "İki Sevgi" kimi dramlar yazmışdır. 1938-ci ilin oktyabr aylarında Bakıda Azerbaycan Dövlet Dram Teatrında "Vaqif" poeması tamaşaya qoyulmuşdur. "Vaqif" pyesi Azerbaycan teatrının Moskvada qastrol seferleri zamanı (1948) Moskvada gösterilmişdir. "Sovet Azerbaycanının 15 illiyi münasibeti ile men Azerbaycan nümayendelerinin terkibinde Kreml qebulunda öz şerlerimi oxuyurdum. Bu menim heyatımda unudulmaz deqiqeler idi. (Semed Vurğun yazırdı.)" Semed Vurğun "Yevgeni Onegin" Puşkin, "Qız ve Ölüm" Qorki, "Peleng gönünde vityaz" Şota Rustaveli ,"Leyli ve Mecnun" Nizami eserlerini Azerbaycan diline tercüme etmişdir. Semed Vurğunun yaradıcılığı bütün Azerbaycan xalqı üçün qiyetetli ve ezizdir.

[S€®C€]

Ala Gözler

Yene qılıncını çekdi üstüme,
Qurbanı olduğum o ala gözler.
Yene cellad olub durdu qesdime;
Qelem qaş altında piyale gözler!

Başımdan getmişdi sevdanın qemi,
Xeyalım gezirdi, bütün alemi.
Bu dustaq könlümü deyin yenemi
Çekdiniz sorğuya, suala gözler?

Sevda yolçusuyam ezel yaşımdan,
Könlüm ayrı gezir, can sirdaşımdan.
Dağıdır huşumu, alır başımdan
Süzülüb gedende xeyala gözler!

Gerdenin minadır, boyun tamaşa,
Ay da hesed çekir o qelem qaşa!
Bir cüt ulduz kimi verib baş-başa
Yanıb şöle salır, camala gözler!

[S€®C€]

Ala Gözler

Yene qılıncını çekdi üstüme,
Qurbanı olduğum o ala gözler.
Yene cellad olub durdu qesdime;
Qelem qaş altında piyale gözler!

Başımdan getmişdi sevdanın qemi,
Xeyalım gezirdi, bütün alemi.
Bu dustaq könlümü deyin yenemi
Çekdiniz sorğuya, suala gözler?

Sevda yolçusuyam ezel yaşımdan,
Könlüm ayrı gezir, can sirdaşımdan.
Dağıdır huşumu, alır başımdan
Süzülüb gedende xeyala gözler!

Gerdenin minadır, boyun tamaşa,
Ay da hesed çekir o qelem qaşa!
Bir cüt ulduz kimi verib baş-başa
Yanıb şöle salır, camala gözler!

[Emine]

Samed Vurgun


Samed Vurgun (Azerbaycan alfabesi: Səməd Vurğun, Kiril: Сəмəд Вурғун; gerçek adı: Samed Yusif oğlu Vekilov (d. 21 Mart ya da 12 Mayıs 1906; Qazax — ö. 27 Mayıs 1956; Bakü), Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti`nin ve SSCB`nin önde gelen şairlerindendir.
Eserleri

Tiyatro

"Vaqif"
"Fərhad və Şirin"
"Xanlar"
"İnsan"
"Şairin Həyatı"
"İki Sevgi"

Önemli Şiirleri

"Şairin andı"
"Aprel"
"Fonar"
"Şikəstəyə məktub"
"Azərbaycan"
"Şair, nə tez qocaldın sən..."
"Ana"
"Bahar"
"Şuşa"
"Bahar və mən"
"Bəstəkar"
"Göygöl"
"Bakı"
"26-lar"
"Bəsti"
"Talıstan",
"Muğan",
"Zəncinin arzuları"
"Zamanın bayraqdarı"
"Aygün"
"Komsomol poeması"