Tovuslu Aşıq Eli Hayatı

[Doktor Amca]

Doğum Yeri: Azerbaycan
Doğum Yılı: 1900

20. yüzyıl âşıklarındandır. Tahminen 1900 yılında doğmuştur. Tovus bölgesi Dağ Kuşcu köyündendir. Genç yaşlarında âşıklığa başlamıştır. Halk şiirinin çeşitli şekillerinde söylemiş olmasına rağmen, geraylı (8'li koşma), koşma ve deyişmelerinde (atışma) çok başarılıdır.

Şiirlerinde, sevgi, dostluk, keder, ayrılık, acı gibi duyguları işleyen Ali, bir geraylısında şöyle demektedir.

Eli'ni salma derine,
Kurbanam merdin serine,
Eziz dostların yanına,
Hemeşe varsan gereg.

Ali, şiirlerinde edebî sanatları -bilhassa teşbih sanatını- kullanmada oldukça başarılıdır. Tabiat konulu şiirlerinde de başarılı olan Ali, bu şiirleri ile sevgiliyi tabiat ile birleştirmiştir.

Keçdi zimistan geldi nobahar,
Düşdü ruzigar havalar geçdi,
Deli könlüm günde yüz heyal eyler,
Belalı serinden sövdalar geçdi.

Âşık Ali'nin dışında Azerbaycan'da «Eli» mahlaslı epey âşık ve şair vardır. Bu sebepten bunların şiirlerinin birbirlerine karıştırılmaması gerekir.

Kaynak: Himmet Elizade, Azerbaycan Aşıkları II, Bakü 1930, 94-100