Flamenko & Müzik

[Emine]

Flamenko & Müzik

Öncelikle unutmamalıdır ki birçok flaMenko tekniğinin çalınması iyi bir sağ el pozisyonuna dayanır. EL rahat olmalıdır ki parmaklar tellere dik açılı olsun. Bir tele vurduğunuzda her parmak üçüncü eklemden hareket eder. PİCADO: Flamenkoda apoyando ya da destekli vuruştur. Picado gamlar ve vurgulu notalarda kullanılır. İki parmak (genellikle i m) değişerek çalar gamı. GOLPE: Golpe daha çok "a" parmağının gitarın gövdesine vuruşuyla oluşur. Golpe compas içindeki önemli vuruşları vurgulamak için kullanılır. Golpe vuruşları gitara zarar verebilir o yüzden gitarların üzerine "golpeador" denilen plastik parçalar yapıştırılır. KAPO: Flamenkoda çok kullanılır. Kapo kullanımı daha flamenko bir ton verir müziğe. Tabii solo gitar çalarken kapo kullanmak tercihe bağlıdır. PULGAR (BAŞ PARMAK): Sağ el baş parmağı flamenkoda çok önemlidir. Baş parmak ileri- geri vuruşlu gamları gerektiren uzunve karmaşık pasajlarda çoğunlukla kullanılır. Bazı pasajlarda el temel pozisyonu engeller. Bilek bükülür ve baş parmağın tırnağı tellere temasa geçer. El bilekten öne arkaya doğru hareket eder. Bilek serbest olmalı ve baş parmak düz olmalı ama gergin (kasılmış) olmamalı. Baş parmak tellere az ya da çok paralel durmalı böylece baş parmağın yanı tele temas eder. Baş parmak her zaman apayando çalar kullanılmadığındaysa altıncı telde durur. MAKAMLAR: SOLEARES: "Hüzün" veya "yalnızlık" anlamına gelen soleares belki de güney İspanya'nın en eski şarkılarındandır. Bu yüzden ona flamenko müziğinin anası deniyor. İlk zamanlarda dini bir şarkı olarak acı veya umutsuzluk anlarında Tanrı'ya yalvarmak için çalınırdı. Soleares ve Cana aynı müzikal ailedendir. "Polo" da Solearesten çıkan bir müzik türüdür ve yarı ritmik ve tonal karakteristiklerdedir. Soleares cana ve polo flamenko müziğinin ilk formlarındandır. Cana ve polo soleraresle aynı ruhsal duyguya sahiptir. Cana ismini MS 1400'lerde yaşayan troubadorların "canuto de cana" denilen cane veya kaval eşliğinde söylediği melodilerden alır. Cana'da şarkıcıya eşlik ederken gitarist müziğin 12 zamanlı ritmini korurken çalışındaki temposunu ayarlayacaktır. Soleares'in ölçüsü 3/4'lüktür veya ölçüye 3 vuruştur. Ama soleares flamenkoda 12 zamanlı olarak ölçülenir ki bu 3/4'lük zamanın 4 ölçüsüne eşittir. Her bölüme 12 zaman vererek ritmi ayağınızla saymalısınız. Profesyonel anlamda ayakla tutulan ritm gitar çalarken büyük bir özgürlük verir ki bu dansçılarla çalarken önemlidir. Ritmi sayarken 11 12 diye saymak yerine 12 diye sayarak her grubu kapatmak gelenekseldir: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1 2 Pratikle ayak ritmi değişik flamenko ritmleri için otomatik hale gelmelidir. Müziğin temel ritmi içinde sayılması ve ölçülmesi gerektiğinden bu varyasyonları bestelerkenveya doğaçlama yaparken önemlidir. Ayrıca dansçı için çalarken çabukça doğaçlama yapabilmek dansçının ayak hareketlerindeki varyasyonlarla zamanında olabelmek için gereklidir. Flamenko'da merkezi bir rol oynayan solearesin ritmi (compas) tekrar eden 12 zamanlı birimden oluşur: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3 Ritm bu şekilde oluşturulurken ritmin etkisi senkop kullanımıyla arttırılabilir. Klasik müzikte genellikle nota üzerindeki ilk vuruş vurgulanır. Soleareste ise tersi söz konusudur vurgu her vuruş grubunun sonunda gelir. Soleares phrygian mode'da (E F G A B C D E ) düzenlenmiştir ve (*)(*) G(7) F ve E akor dizisini içerir. ALEGRIAS: Bu makamın özellikleri dansın karmaşıklığı gitarın zenginliği ve canlı mutlu ruh halidir. Alegriasın compası solearesle aynıdır. Her ikisi de farklı karakterlere sahip olmasına rağmen. Birçok tondan çalınabilir ama içlerinde A ve E en çok kullanılanlardandır. FARRUCA: Farrucanın kuzey İspanya'dan çıktığına inanılır; büyük .ir olasılıkla Anadalucia'ya Asturian veya Galician gezginler tarafından tanıtılmıştır. (bunlara farrucos denilirdi) Farruca söylenebilir ama çok nadirdir. Farruca daha çok erkek dansıdır ve dramatik gitar solosu vardır içinde. Farruca 4/4'lük zamanlıdır ve genellikle (ama her zaman değil) (*)(*) tonundadır. MALAGUENAS: Malaga'nın en popüler şarkısıdır. Bu makam 19. yy'ın üçüncü bölümünde çok popüler oldu. Malaguenas İspanyol ya da değil birçok ünlü besteciye ilham kaynağı olmuştur. ZAMBRA: Zambra Arapça'da "kutlama" anlamına gelir. SEVILLIANAS: Sevillianas sanıldığı gibi Seville şehrinden gelmiyor "Seguidilla" denilen eski Castillian halk dansından geliyor. Çiftlerle dansedilen kastanyetlerle gitar eşliğinde şarkılarla yapılan neşeli renkli danstır. İnsanların kendilerini mutsuz hissettiği anlarda problemlerini unutup kendilerini rahat ve mutlu hissetmek için çalınır ve dans edilir. Sevillianas'ın önce gitarın küçük bir rasguado ritmini yerleştiren belirli bir şekli vardır. Bunu kısa meloduk giriş bölümü olan "salida" izler. Salida copla'yla ya da (verse) kısa bir rasguado bölmüyle bağlanır. Copla çoğunlukla salidanın melodisiye biter ve üç kez tekrarlanır varyasyonlu ya da varyasyonsuz. Tümü dört kez tekrarlanır ki kalıbın tamamı üç coplalı dört setten oluşur. Coplaların melodileri ve tonları farklı olabilir ama ritm ve form aynı kalmalıdır. Müzik 3/4'lük zamanlıdır yani her ölçüde üç vuruş vardır. Sevillianas'da gitaristin seçtiği şekilde çaldığı dört copla bulunur.(Her copla aynı ölçüye sahiptir) Dansçı ise her copla için farklı ayak vuruşu kullanır. Sevillianas'daki rasguado girişi kısa veya uzun olabilir. Uzunluk gitarist veya dansçının isteğine bağlıdır. TIENTOS: Tientos flamenko ritmlerinin içinde hemen göze batmayan temel bir makamdır. Tientos'un özelliği fazala karmaşıklık olmadan yazılı müzikte ele geçirmek zordur. Tientos Tangos Flamencos'a yakın bir ritmin içinde biter. Genel olarak Tangos daha hızlıdır ve tientostan daha canlıdır ve daha düz ritmdedir. RUMBA GITANA: Rumba gitana çağdaş müzikten etkiler yansıtır ve güçlü bir Latin Amerika etkisi gösterir. Kesinlikle flamenkodur ve tientos/tangos mak******* türemiştir. 2/4'lük senkoplu ritmi vardır. COLOMBIANAS: Flamenkoda Güney Amerika halk müziğinin etkisini gösterir. Ritm senkopludur ve sürekli rumba gitanayı hatırlatır. TARANTOS VE TARANTO: Bu makamlar Andalucia'nın doğu bölümünde Almeria bölgesinde doğmuştur. Tarantas'ın ritmi tutarsız vuruşlarıyla çok serbesttir. Tarantas söylenir çalınır ama dans edilmez. Flamenko-sharp'a transpoze edilmiş phyrigian moda dayanır. Taranto ritminin dışında her yönüyle tarantasa benzer. Taranto 2/4'lük ritme sahiptir ve tarantosun dansedilebilir şeklidir. Tarantas'ta ritmik yapının yokluğu nota çözümünü zorlaştırır çünkü standart müzik notasyonu belirli bir ritm birimine dayanır. GARROTIN: Garrotin Andalucia'da doğmayan flamenko makamlarından biri değildir. Galiçya'dan İspanya'nın kuzeyinden gelir ve flamenko repertuarına 19. yy'ın sonunda katılır. Garrotin neşeli 2/4'lük ritmde bir makamdır.