vista işletim sistemi - Vista İşletim Sisteminde Koruma

[Azeribalasi]

Gelistirilmesi için 10 binden fazla kişinin 5 yılı askın süredir calıstıgı Windows Vista,nihayet bu aydan itibaren bizlerle olack.İlk kez 14-17 tariheri arasındaki Compex Bilgisayar Fuarında Microsoft Türkiye tarafından tanıtılan ve biz kullanıcıları ile buluşan Vista ,herksin aklında soru isaretleri olusmasına neden oldu.Soru ise; “Acaba terfi etmeli mi yoksa etmemeli mi?” idi.Bu sorunun kafanızı daha fazla karıstırmasını önlemek amacıyla,sizler icin bir Windows terfi rehberi hazırladık(RotheN’de bunu sizlere tasıdı) =) Vistaya terfi etmek yada etmemek...BU ince çizgide dikkat edilmesi gereken herşeyi burada bulabileceksiniz.Bu rehberi okuduktan sonra terfi edip etmemeye kolayca karar verebilirsiniz.

Vista’nın yeniliklerini ve eksikliklerini daha kolay inceleyebilmemiz için sistemi,öncelikli olarak iki alt kategoriye ayırmamız gerekityor.Yazılımsal ve donanımsal açıdan bakmak,sanırım daha kolay karar vermemizi saglayacak.Bir işletim sisteminin iki farklı kategori altında incelenmesi size biraz garib gelebilir,bu dogru(alla alla ya ne diye garib gelsin ki bunnarda bizi salak sanıyo heralde).Ancak tam da bu nokta,Vista’nın ne kadar farklı bir isletim sistemi oldugunu göstermek için yeterli olabilir.


Vista Macerası

Yaklasık 5 yıl önce baslayan Longhorn furyası ile temel taşları oluşturulmaya başlayan Vista hakkında Bussiness Week’te çıkan bir yazıda,Vista’nın satısından e lde edilecek karın,gelistirilmesi için harcanan para yanında devede kulak kalacagı bile söyleniyor.Firmanın CEO’su Steve Ballmer ise maliyuet konusunda bir rakam vermekten kaçınıyor(bi tarafları yemiyor...)

Vista’nın geliştirilme sürecinde bunlar yaşanırken ,kullanım aşamasında da farklı bir yol izlendi.2 adet deneme sürümünün ardından Microsoft tarihinde ilk kez bir işlerim sistemini ,geliştirme sürecinde hacker’ların kullanımına sundu ve açıkları hacker’lardan bulmalarını istedi.Windows’un cıkarmıs oldugu 2 deneme sürümünden de geri besleme yoluyla aldıgı hatalar sonucu,güvenilirliginden emin olunan stabil sürümü Ocak 2007’de piyasaya sunuldu.

Vista'nın Getirdikleri
Microsoft ,Windows Vista’yı şimdiye dek en güvenli işletim sistemi olarak tanımlıyor.İngiliz güvenlik şirketi Sophos Vista’yı e-posta üzerinden etkileyebilecek 3 virus oldugunu acıkladı; bunlar Stratio-Zip , Netsky-D , MyDoom-O.Bu virüsler yahoo.gmail,hotmail gibi bagımsız e-posta programları üzerinden geldiginde Vista’nın güvenlik duvarlarını aşabiliyor.Fin güvenlik şirketi F-Secure’a göre ise,Vista’nın güvenlik özellikleri bu virüsleri yakalayacak güçte.McAfee,yeni güvenlik özelliklerine karşın Vista’nın önceki sistemlere göre daha az güvenli oldugu görusunde.Symantec de Vista’nın bazı bölümlerinde yazılım hatalırının oldugunu ve Windows XP’den daha güvensiz oldugunu savunuyor.

Vista'daki Yeni Programlar
Windows Mail:Windows XP’deki Outlook Express’in Vista için hazırlanmıs ve geliştirilmiş sürümü.Bir online elektronik posta gönderme ve alma programı.Gelişmiş bir spam filtreleme özelligine sahip.Yeni güncellemeleri sitesinden otomatik olarak indirebiliyor.

Windows Kayıt Defteri:XP’deki adres defteri benzeri bir uygulama.XML tabanlı.Adres bilgilerini ‘.wab’ ‘.vcf ‘ ‘.csv’ formatlarında saklayabiliyor.

Windows Takvimi:Vista ile gelen yeni bir takvim uygulaması.iCalendar formatını destekliyor.

Windows Fax & Tarayıcı:Gelişmiş bir fax gönderme,alma ve tarama yapma uygulaması.XP’deki faks servisi yerine kullanılacak olan bu uygulama Ultimate , Business ve Enterprise dagıtımlarında mevcut.

Microsoft Paint:XP’de bulunan Paint uygulamasının gelişmiş versiyonudur.Yeni renk paketleri ile desteklenmiştir.

Vista ile gelecek diger gelişmiş uygulamalarise Wordpad,ses kaydedicisi,hesap makinası,Microsoft Photo Gallery,Microsoft Movie Maker,Microsoft DVD Maker.Ayrıca Vista’nın tüm sürümlerinde yeni eklenen bir cok oyun da mevcut.Bunlar Purble Place,Chees Titans,Mahjong Titans,Minesweeper ve InkBall.

Vista'nın Donanımsal Nitelikleri
Testlerimiz ,daha Vista piyasa cıkmadan baslayan ve önü arkası kesilmeyen ‘Cok fazla donanımsal özellikler gerektiriyor’ sözlerini ne yazıkki dogruladı.Bu da demek oluyor ki Vista’ya gecmek sadece tercih meselesi degil,aynı zamanda RAM,işlemci ve ekran kartı meselesi.

Öncelikle testimiz sırasında kullandıgımız makinaıyı tanıtalım.Böylece daha kolay karsılastırabilir ve terfi zamanına karar verebilirsiniz.Kurulu yaptıgımız makine 1.86 Centrino işlemcili,1.5 GB hafızaya sahip ve 256 MB X700 ekran kartı takılı bir dizüstü bilg.Bir cok isletim sistemi ve program testinde canavar gibi calıstıgına inandıgımız makinamızın,Vista testinde ne gibi sonuclar verecegini biz de cok merak ederek basladık denemelere...

Vista’nın kurulumu tamamlandıktan sonra bilgisayarımıza verdigi not,bilgisayarımızın iyi sayılabilecegini kanıtladı ama fazla iyi olmadıgının da altını cizdi.Evet yanlıs duymadınız Vista bilgisayrımızı notlandırdı ve en düsük notu 3.6 ile islemcimize verdi.5 üzerinden notlandırmanın yapıldıgı bu sistemde ekran kartımız 4.2 , RAM’imiz 4.3 puan aldı.Ve bilgisayarımızın aldıgı genel not ile Vista’yı kaldırabilecek bilgisayrlar arasına girmeyi basardı.Bu da demek oluyor ki Vista her bilgisayarda kolay kolay calısmayacak.İşte terfi kararını vermeniz icin atmanız gereken ilk adım bu.Üzerinde biraz düşünülmesi gereken bir sonuc gercekten de.

Gelelim Vistanın diger donanımsal isteklerine ve gercekte Vista’nın bilgisayar kaynaklarını ne kadar tükettigine.

Kurulum sonrasında Vista sabit diskimizde 6 GB’a yakın yer kapladı.Bu da Windows XP’ye alıstıgımız için olsa gerek ,sadece bir işletim sistemi icin oldukca fazla bir boyut bize göre.Ayrıca sistemin biraz yavas calıstıgını sölemekte de fayda war.

Üzerinde cok konusulan Aero arayüzü gercekten de göze hos gelen bircok efekte sahip.Fakat her güzel seyin bir bedeli oldugunu da unutmamak gerekir.Aero arayüzünün bedeli ise 300 MB’dan fazla RAM tüketimi =) Kurulum işlemi bittikten sonraki haliyle Windows Vista 600 MB civarında RAM kullanıyor.Yani bu miktar hicbi program calısmazken ortaya cıkan RAM tüketim miktarı.Eger bu tüketimi XP acılıs ekranı ile karsılastıracak olursak,terfi için atmamız gerek ikinci önemli adımın ne kadar büyük olacagını görebilrisiniz.

Bu iki bilgi bile Vista’nın sistemimizi ne kadar yordugunu acıkca ortaya koyuyor.Fakat tema degişikligine gidip Windows 98 görünümüne gectigimizde RAM tüketimi bir hayli azalıyor.Ortaya cıkan sonuc ise cok garib RAM tüketimi birden 200 MB civarına düşüyor.Demekki Aero teması 300 MB’dan fazla RAM gerektiriyor.

Bu aşamada Vista’ya terfi etmeyi düşünen kişilerin 1 GB ve üstü RAM’e,256 MB ve üstü bir ekran kartına ve şu anki sartlar altında iyi sayılan bir işlemciye ihtiyacı oldugu acıkca ortaya cıkıyor.Cünkü hicbir işlem yapmazken 600 MB RAM tüketen bir sistemin işlemciyi ne kadar yoracagı ortada.

1 yıldan eski sistemlerin hiçbir upgrade yapmadan Vista’ya gecmesinin zor oldugunun acıkca belirtildigi bu durumlarda,Vista’ya terfi için en uygun zamanın çıkıs tarihinden 6 ay sonrası oldugu belirtiliyor.Neden olarak ise bu süre zarfında Vista’nın hem Türkce sürümünün cıkacagı hem de genel kullanıma sahip bircok yazılımın Vista sürümlerinin bu süre zarfında hazır hale gelecegi gösteriliyor.

Not:Vista’nın bu sürümüyle gelen bir diger özellik ise Linux’ta ki “su” komutu ile erişilen admin hesabı yönetimi.Yani programlar üzerinde yapılacak degişiklikler veya uygulamaların sistemden kaldırılması için ‘admin’(yönetici) onayı gerekiyor.Üsttelik bu onay her program için gerekli.Bu işlem ise bu tip konulara yabancı kişilere,zor gelecek ve yadırganacak bir durum.

Yeni nesil işletim sisteminde bir diger farklılık ise Gadget’lar.Bunlar Linux’taki ‘Super Karamba’ benzeri ögeler ve bir cubuk üzerinde ya da masaüstümüzün herhangi bir yerinde kullanılabiliyor.Kurulum sonrasında sayısı 10’u bulan bu Gadget’lara yenilerini eklemek icin bir internet baglantınızın olması yeterli.İşte bu tip farklılık ve yeniliklere alısmak ya da alısmayı göze almak da terfi için atmamız gerek önemli adımlardan birisidir.

Hangi Sürüme Terfi Etmeliyiz
Hangisi en mantıklı?Bu soru bugüne kadar sorulan sorular arasında cok önemli bir yer edindi.Bu kararı sürümlerin özelliklerini ve fiyatlarını inceleyerek siz vermelisiniz.Sürümlerin bazı önemli özellklerini sayacak olursak,Home Basic sürümü,Aero arayüzünden,Media Center desteginden ve Xboxbaglantı zöelliginden mahrum.Home Premium paketi ise tüm bu özellikelri kullanıcılarına sunuyor.Fakat Windows tabanlı domainlere baglanamıyor.Business sürümünde ise Media Center ve Xbox baglantı özellikleri bulunmamasına karsın,Aero arayüzü destekli ve Windows tabanlı domainlere baglanabiliyor.En gelişmiş paket olan Windows Vista Ultimate ise tüm bu özellikleri sunuyor.

Notaketlerin fiyatlandırması ise ayrı bir konu.Ucunda gözden cıkarılacak önemli bir miktar para var dogrusu.İşte bu paket secimi adımı da terfi işleminin beşinci ve son adımı.

Bu bilgiler ışında bizim göruslerimizi soracak olursanız,tüm yaralı programların Vista sürümünün cıkmasını ve olası bir Servise Pack için hataların toplanmasını beklemek akıllıca olacaktır.Bu süre zarfında Vista’nın Türkce sürümününde hazır hale gelecegini göz önüne alır ve bir ihtimal olmasına karsın fiyatların da biraz düşebilecegini düşünürsek,en faydalı işin biraz daha beklemek olacagını görebiliriz.Ayrıca Vista’nın yayılmasına paralel olarak donanımsal ürünleri fiyatlarında bir degişiklik olacagını düşünebilirz.Bu da terfi edebilmek için bilgisayarın donanımsal parcaların yükseltmesi gerekenlere fırsat tanıyabilir...

Vista İşletim Sisteminde Koruma
1-Virüslere, solucanlara, casus yazılımlara ve diğer olası istenmeyen yazılımlara karşı koruma sağlayan bir kişisel bilgisayar
2-Sizin ve aileniz için daha güvenli bir çevrimiçi deneyim
3-Kişisel bilgisayarınızın ne zaman güvenli olmadığını anlama becerisi ve güvenliği artırmanıza yardımcı olan yönergeler

Kullanıcı Hesabı Denetimi
Kullanıcı Hesabı Denetimi (UAC), Windows Vista'da bulunan yeni bir dizi özelliktir; bir yönetici hesabının esnekliği ve gücü ile standart kullanıcı hesabının güvenliği arasında bir denge kurulmasına yardımcı olur.
Web'e gözatma, e-posta gönderme ve üretim programlarını kullanma gibi etkinlikler için özel yönetim ayrıcalıkları gerekmez. Windows Vista, standart kullanıcı hesapları kullanarak bu etkinlikleri gerçekleştirmeyi ve üretken olmayı kolaylaştırır.
Yeni bir program yüklemek gibi bir yönetim görevi gerçekleştirmek istediğinizde, Windows Vista, bu yönetim görevinin çalışmasına izin vermeden önce programı yüklemek istediğinizi doğrulamanızı ister. Böylece, yönetici ayrıcalıklarının kullanımı en aza indirilerek virüsler, solucanlar, casus yazılımlar ve diğer olası istenmeyen yazılımlar gibi zararlı yazılımların kişisel bilgisayarınızın genelini etkilemesi zorlaştırılır.
UAC, aileler tarafından ortak kullanılan bilgisayarların zararlı yazılımlara karşı korunmasına da yardımcı olur. Zararlı yazılımlar genelde çocuklara çekici gelen programlarda gizli olarak bulunur. Bilgisayarınızın korunmasına yardımcı olmak amacıyla, çocuklarınız için standart kullanıcı hesapları oluşturabilirsiniz. Çocuğunuz bir yazılım parçası yüklemeye çalıştığında, sistem bir yönetici hesabının parolasını ister. Çocuklarınız kendi başlarına yeni programlar yükleyemez.

Zararlı yazılımlara karşı daha iyi koruma
Virüsler, solucanlar, casus yazılımlar ve diğer olası istenmeyen yazılımlar gibi zararlı yazılımlar, kişisel bilgilerin çalınması, kişisel bilgisayar performansının düşmesi ve istenmeyen reklamların (açılır reklamlar gibi) görüntülenmesi gibi çeşitli sorunlara neden olabilir. Zararlı yazılımların, yalnızca can sıkıcı içerikten zaman ve maddi kaynak kaybına neden olan önemli sorunlara kadar farklı etkileri olabilir.
Microsoft, zararlı yazılımları engelleme konusunda en iyi yaklaşımın, güvenlik özellikleri katmanları oluşturmak olduğunu düşünmektedir. Windows Vista, zararlı yazılımların yüklenmesini engellemeye ve zaten yüklüyse bulunmasını ve temizlenmesini sağlamaya yardımcı olan birçok güvenlik özelliği içerir
Güvenlik uyarıları, Windows Vista çalışan kişisel bilgisayarınıza zarar verebilecek olası sorunları hızla gidermenizi sağlar.
Otomatik Güncelleştirmeler ve Windows Güvenlik Merkezi, kişisel bilgisayarınızın en son güvenlik düzeltme ekleriyle güncel kalmasına yardımcı olur ve ayrıca bilgisayarınıza bir güncelleştirme yüklenmesi gerektiğinde de sizi uyarır.
Windows Vista güvenlik duvarı, bilgisayarınıza Internet üzerinden erişmeye çalışan bilgisayar korsanlarından, virüslerden ve solucanlardan korunmanıza yardımcı olur.
Windows Kalkanı, casus yazılımlara ve diğer olası istenmeyen yazılımlara karşı korunmanıza yardımcı olur.
Ayrıca, Kötü Amaçlı Yazılımları Temizleme Aracı (MSRT) da kişisel bilgisayarınızı düzenli olarak tarayarak, yaygın olarak bulunan virüsleri arar. (MSRT, Windows Vista'nın bir parçası değildir; ancak Microsoft'tan ücretsiz olarak yüklenebilir.)
Bu yerleşik Windows Vista özelliklerini kullanmanın yanı sıra, Windows OneCare gibi bir virüsten koruma yazılımı veya Microsoft ortaklarından biri tarafından geliştirilmiş bir virüsten koruma çözümü kullanarak bilgisayarınızın düzgün çalışmasına yardımcı olmalısınız. Hangi yöntemi seçerseniz seçin, virüsten koruma yazılımınızı düzenli olarak güncelleştirmeyi unutmayın. Bu güncelleştirmeler, genelde virüsten koruma yazılımı satıcınıza abone olarak edinilebilir.