Kars halk oyunları

[Dygsuz]

[Linkleri Görebilmek İçin Üye Olmanız Gerekmektedir. Üye Olmak İçin Tıklayın...]

[Linkleri Görebilmek İçin Üye Olmanız Gerekmektedir. Üye Olmak İçin Tıklayın...]


Kars halk oyunları

Kars, halk oyunları bakımından, ilçelerinden bazılarında halay ve semahlar oynanmasına ragmen bar bölgesine girer. Bu yöre danslarında estetik kaygı,kendine güven ve kadına saygı belirgin hareketlerle ifade edilmektedir.Barlar, düz dizi ya da yarım halka biçiminde tutunarak oynanan disiplinli oyunlardır. Bununla birlikte Kars yöresi oyunlar bakımından karma ve degişik bir durum göstermektedir. Bunun nedeni degisik kültürlere sahip insanlarin degişik zamanlarda bölgeye yerleşmiş olmasıdır. Bu bakımdan Türkmen boylarının, Azerilerin ve Dogu Anadolu yerli halkının oyunları bir arada görülmektedir.
Davul zurna eşliginde oynanan barların bulundugu Kuzeydogu Anadolu yöresinde özellikle Kars ve Artvin'de armonika (garmon) ile yürütülen ve son zamanlarda akordeon ile oynanan Kafkas ve Azeri oyunları da vardır. Kars oyunları kadın erkek bir arada, çiftli olarak oynanır. Çiftlerden meydana gelen gruplar halinde oynanan oyunlar iyi bir sahne düzenlemesi içinde sunulur. Oyunların bir kısmı Kıskanç ve Mendil oyunlarında oldugu gibi temsili ve dramatize nitelikler taşımaktadır. Azeri oyunlarının müzigi genellikle 6 vuruşludur.

[Linkleri Görebilmek İçin Üye Olmanız Gerekmektedir. Üye Olmak İçin Tıklayın...]



OYUN ÇEŞİTLERİ:

Azerbaycan oyunlarından bazıları : Kentvari, Çay, Lezginka, Tamara, Seher, Ayşat, Darikiran, Şeyh Şamil, Terekeme.

Bar ve halay türünden bazı oyunlar: Düzbar, Agir Bar, Bar Sekmesi, Tersbar, Tikbar, Tek Tamzara, Çift Tamzara, Sarhosbari, Tavukbari, Hosbilezik, Zencirli Köroglu, Ardahan Bari, Temüraga, Dello, Koçeri, Gölenin Düzü, Nare, Lorke, Gaçke Bari.

Oyunlara eşlik eden müzik aletleri şunlardır:

Davul, zurna, Meydan sazi (divan sazi), dilsiz kaval, mey, zilli sallama, koltuk davulu, kasik, zil, tef ve tongurdak,akordiyon.





[Linkleri Görebilmek İçin Üye Olmanız Gerekmektedir. Üye Olmak İçin Tıklayın...]



KADIN GİYSİLERİ (KARS KAFKAS)
BAŞA GİYİLENLER
Dinge (Araşkin): Ağaç bir çenbere bez sarılır ve üzerine kadife dikilerek altın pa*ra veya gümüşle süslenir. Üstten çoğunlukla beyaz vala takılır ve boğaz altından bağlanır
SIRTA GİYİLENLER
Gömlek (iç Gömleği -Köynek): Halk dilinde hakim yaka, düzyakalı ve sedef düğmeli, çoğunlukta beyaz ve ipekten yapılmış, kol ağızları geniş gömlek giyilir
Çuha (Üstlük): Çuhadan yapılma üstlük, gömlek üzerinden giyilen renkli, çoğunlukla kadife, yarım kol veya tam kol, ağız kısımları motiflerle süslü, diz üstüne kadar uzayan çuha giyilir
Etek (Entari): Etek belden büzmeli, topuklara kadar uzanan diz ve gloş altından motifli, geniş ipekten, kumaştan veya bezden yapılır
AYAĞA GİYİLENLER
Pisipisi (Ayakkabı): Yumuşak deriden, yemeniye benzer, çok az topuklu veya topuksuz ayakkabı giyilir
AKSESUAR
Kemer: Çuha üstünde bele bağlanır. Kayış üzerine dizilen gümüşlerle süslü gümüş kemer,gümüş kemere benzer taklit kemerlerde kullanılabilir
Mendil: Belde bağlı olan gümüş kemer üzerinden sağ tarafa sarkıtılır.Çoğunlukta mendil tül veya bezden olur

[Linkleri Görebilmek İçin Üye Olmanız Gerekmektedir. Üye Olmak İçin Tıklayın...]


ERKEK GİYSİLERİ (KARS KAFKAS)

BAŞA GİYİLENLER
Kalpak (Papak): Başa örtülen kalpak; kuzu derisinden (körpe kuzu) yapılmış olup, içi astarlıdır.Kafaya yerleşilen bölümü dar,üstü biraz geniştir.Çoğunlukta siyah, gökmavi, gri kullanılmaktadır. Bazen çocuklarda beyazlarıda kullanılmaktadır. Aynca tiftik papaklarda kullanılmaktadır
SIRTA GİYİLENLER
Gömlek (Üstköyneği): Halk dilinde hakim yaka, düz yakalı, düğmeli, kollu, kolları düğmeli çoğunlukta beyaz ipekten veya beyaz patiskadan dikilir. Yaşlılarda siyah giyildiği görülür
Çuha (Kaftan-Üstlük): Çuhadan yapılma, en üste giyilen, halk arasında değişik isimler alan, koyu renkli kumaştan, siyah bezden veya çuhadan yapılır. Oyma yakalı, belden dar, belden aşağısı geniş, dizlere kadar uzanır, kol ağızları geniş çeşitli motiflerle süslü ve astarlıdır
Şalvar (Pantolon): Üste giyilen çuhanın aynısı olan parçadan yapılır, renkleri de*ğişik olabilir, üstten büzmelidir. Uçlu olup altı dardır
AYAĞA GİYİLENLER
Çizme (Civeki): Deriden yapılmıştır. Dar ve yumuşaktır. Diz kapaklanna kadar gelir ve siyah renklidir
AKSESUAR
Pelerin (Yele-Atkı): Çuha üzerinden sırta takılır.Çoğunlukta beyaz olur, ipten örme olanıda vardır.Bezden yapılmış olanda vardır. Arkadan yeleyi ve atkıyı andırır
Kemer: Kemer kayıştan yapılmış, iki parmak kalınlığında, gümüş veya bakırdan süslenmiş ve tokalıdır
Hançer: 30-40 cm uzunluğunda, kını gümüş veya bakırdan yapılmış olup, çoğunlukla sol tarafa asılır
Vezinlik (Mermilik): Çuhanın sag ve sol göğsüne, mermilik denilen yere mermiler veya mermileri andıran gümüş takılır

[Watan]

Ahh ah !
Ablam okullu yıllarımı we KARS'ımı hatırlattın bana yaw.
Emeğine sağlık ablam.
Kars kültürünü yaşatanlar adına TEŞEKKÜR EDİ-YORUM

[UFUK_36]

evet sevdili dygsuz gerçekten deyim yerindeyse harika olmuş sagolasın var olasın teşekkür ederiz karslılar adına süperrrr....

[Dygsuz]

[Linkleri Görebilmek İçin Üye Olmanız Gerekmektedir. Üye Olmak İçin Tıklayın...]




HOŞGELİŞLER OLA MUSTAFA KEMAL PAŞA :
Oyunun kuruluş amacı Türk Ulusunun kurtarıcısı Ulu Önder Gazi Mustafa Kemal Paşa’nın serhat şehrimiz Kars’a gelişi sırasında ona layık bir şekilde karşılanmasını sağlamak ve Kars halkının saygı ve sevgisini belirten bir oyundur.

Bunun öyküsü : Yıl 1924 Gazi Mustafa Kemal Paşa’nın Kars’a geleceği haber alınır. Bunun üzerine o dönemin mahalli müzisyenleri ve oyuncuları bir araya gelerek Ata’ya karşılama törenlerinde ona oynanmak üzere bir oyun hazırlanır. Bunun üzerine oyunun ezgi sözlerini gazeteci Mehmet TÜRKER yazar, mahalli müzisyen Tağı Bey’de bu sözleri şimdiki şekli ile besteler ve başta Tağı Bey olmak üzere o dönemin diğer folklorcuları 6 Ekim 1924 tarihinde Kars garındaki karşılama töreninde ilk olarak Gazi Mustafa Kemal Paşa’ya oynanır. Paşa çok duygulanır. Oyun sözü, yazarı ve bestecisi ödüllendirilir.

İlk dörtlükte şu cümleler yer almaktadır.
Hoş gelişler ola Mustafa Kemal Paşa
Askerin, Milletin, Bayrağınla çok yaşa,
Arş, arş,arş ileri, marş ileri,
Dönmez geri Türk’ün askeri.

İkinci dörtlükte ise şu cümleler yer almıştır.

Gazisi, dahisi, bilgisisin sen Kemal
Tebrik eyleriz hoş gademlerle,
Kars’a gelmeni, arş ileri, marş ileri
Dönmez geri Türk’ün askeri.

Bu dörtlüklerle başlayan bir oyun tarzıdır. Bu oyunda erkekler birkaç adım geride kalır, kızlar oyuna başlar. Erkekler de kızları takip eder. Bu oyun oynanırken güfte oyuncular tarafından söylenir. En sonunda da “Al da Bayrağı Düşman Üstüne” denildiği zaman Bayrak kız veya bir erkek oyuncu tarafından iki üç adım öne ilerledikten sonra çıkarılır ve oyun böylece bitmiş olur.

[Dygsuz]

[Linkleri Görebilmek İçin Üye Olmanız Gerekmektedir. Üye Olmak İçin Tıklayın...]



DÜZYALLI:

Düzyallı oyunu az figürlüdür. Kolay ve herkesce öğreniliverecek bir tertipte olması bakımından oldukça fazla yayılmıştır. Hem daha eğlencelidir, hem de uzun oynanılınca yeknesaklık edinmesin diye şimdilerde bazı katımlar yapılmıştır. Bu hal, oyunun tarzını gerçi bozmuş değildir ama, az çok şirinleştirdiği de muhakkaktır. Meselâ, halka dönerken aralarda durur; her oyuncu bu duraklamalarda bilistifade (yararlanarak) kendi sırası geldikçe halkadan ayrılıp tek başına ortada aynı ayak figürleriyle oynar. O esnada halkadakiler tempo dairesinde el çırparlar. Ortadaki oyuncu oynaya oynaya dönüp yerine gelince, halka yeni baştan deveranına koyulur. Sonra tekrar durur, bu sefer bir başka oyuncu çıkar. Böylelikle asıl oyunun her tekrarlanışı bu tekli oynanışlarla bölüntülere uğrar ve neticede yeknesaklık (monotonluk, tekdüzelik) yok olur. Günümüz düğün ve derneklerinde kadın - erkek karmalığıyla oralarda en çok yürürlükteki oyun budur. Gün görüp (ilgi görüp) neşe ve sevinç vesilesi olmaktadır.

[Dygsuz]

[Linkleri Görebilmek İçin Üye Olmanız Gerekmektedir. Üye Olmak İçin Tıklayın...]






ENZELİ:

Azeri oyunudur. Azerbaycan'da Nazer denizinden Enzeli kasabasına izafetle adlandırılmıştır. Çoğunlukla kadınlara ve kızlara has oyundur. Hemen daima tek oynanır. Bir kızla bir delikanlının karşılıklı oynadıkları da bu oyunda sık sık görülür. Bütün güzelliği en başka kol ve el hareketleridir. El ve kolların büyük ifade gücüne (tarihî ems'lin tesadüfî andırışmalarından olarak) antik mısır oyunlarında da zamanında şahit olduğu rivayet olunmuşsa da keyfiyetin teferruatıyla (ayrıntılarıyla) ispatına maddeten imkân yoktur. Ölü danslarla diri dansların mukayesesi güçtür. Asya'daki emsalle karşılaştırma yapılabilmesi keyfiyetine gelince; bu, hayli imkân dahilindedir. Çünkü, folklor çeşitlerinin karşılaştırması demektir. Hindistan danslarındaki el ve kol hareketleriyle bu Kafkas oyun figürleri müşahhas (gözle görülür) örnek konular halinde kıyaslanabilirler. Cümlesi (tamamı) Asya'dan müşterek (ortak) kaynak sahibidirler. Bu müşterek kaynağın Orta Asya'da olduğu günün birinde aydınlanabilir. Çünkü, Çin sarayı çağlar boyunca Yuğun uygarlığının danstaki üstünlüğüne inançla bağlı kalmıştı. Bahsi geçen Azerî oyununun vücut hareketleri de incedir. Fakat tarifçe ikinci önemde kalırlar.

[Dygsuz]

[Linkleri Görebilmek İçin Üye Olmanız Gerekmektedir. Üye Olmak İçin Tıklayın...]






ŞEYH ŞAMİL :

Şeyh Şamil oyunu eşsiz kahraman Şeyh (imam) Şamil adına Üzeyir beyi ve kardeşi tarafından düzenlenmiş bir oyundur. Bir çok Kafkas ve Anadolu oyunlarının figürleri alınarak meydana getirilmiştir. (Esası teşkil eden kırk bayır oyunudur.) Bir rivayete göre Şamil ve arkadaşları Rus kuvvetlere tarafından yakalanmışlardır. Bir gemi ile götürülürken, askerler alkol tesiri eğlenmeye başlarlar. Şamil’in arkadaşları oynatıldıktan sonra sıra Şamil’e gelir. Oysa Şamil bıçaksız oyun oynamayacağını söyler. İsteği yerine getirilir. Şamil oyun sırasında bıçakları arkadaşlarına atar ve gemideki dövüşten sonra kurtulurlar. Bu da Türk Milletinin esir yaşamaktansa savaşarak ölmeği tercih ettiğini bir kez daha dünyaya ispat eder.
Bu gün bu bıçak atma oyunu 30 yılı aşkın bir zamandır Kars folkloruna hizmet etmiş ve Kars’ımızın yetiştirmiş olduğu Şahvelet GENÇLER tarafından oynanmaktadır.
Kars’ın en çok sevilen ve oynanan oyunlarından biri olan Şamil, bu oyunla anlatılır gibidir. Sapı ağır bıçaklarla oynanan ve bu sırada özel tahta üzerine bıçaklar saplanır. Böylece oyuncular teker teker hünerlerini ve gözde figürlerini ortaya koyarlar. Şamil hem gurup hem de ferdi olarak oynanır. Mehmet Sadık ARAN’ın şiiri namaz kısmında okunur.

[Dygsuz]

[Linkleri Görebilmek İçin Üye Olmanız Gerekmektedir. Üye Olmak İçin Tıklayın...]



KAZAĞI (KAZAK ERKEK – SERT ERKEK) :

Kars’taki mahalli oyunlar sosyal yapıyı bütün ayrıntılarıyla ortaya koyabilen folklor unsurlarından en başta gelenidir. Söz konusu kazağı oyunu Kazak ve sert erkek tapini canlandıran, düğünlerde gençler tarafından tek yada gruplar halinde oynanan bir oyundur. Kökeni çok eski yıllara dayanır. Oyunda amaç, genç erkeklerin karşı sertliklerini kur yaparak belli etmeleridir. Kızlarda erkeklere alkışla tempo tutarlar.

[Dygsuz]

[Linkleri Görebilmek İçin Üye Olmanız Gerekmektedir. Üye Olmak İçin Tıklayın...]




HAN KIZLARI :
Kızlı erkekli ve bar şeklinde oynanır. Gençler, Bulak (Çeşme) başı sohbetlerini anlatır. Kızlar erkeklerin birkaç adım ilerisinde mendil bırakır, mendil alınır. Bu oyundan başka, bir kızla bir erkeğin yakınlığı, uzun dere’de bir suyun akışı ve Beşaçılan’da bir silahın, maharetleri anlatılır.

[Dygsuz]

[Linkleri Görebilmek İçin Üye Olmanız Gerekmektedir. Üye Olmak İçin Tıklayın...]




ANI PAPPÜRÜSÜ :
Bu oyun kızlı erkekli oynanır. Yarı ağır yarı seri bir tempo ile kız ve erkek el ele tutarak oynanır. Bu da iki dört dörtlük bir oyundur. O yörenin gençlerinin samimi ve birbirlerine yakınlık derecesini anlatır.