Azerbaycan'li efsane kadın Aşık ''Aşık Peri''

[AyMaRaLCaN]

1811-1847. Karabağ’ın Cebrayii bölgesindeki Maralyan köyünde doğdu. İlk eğitimini köyünde aldı.

Aşıklık geleneği ve şiire ilgisi küçük yaşlarda başladı. Kısa bir sürede de adı yöredeki tüm aşıklar meclisinde anılır oldu. 1830’da Şuşa’ya göçtü.

Aşık Peri çağdaşı olan Kerbalayı Abdullah Çanızade, Cafer Guluhan Neva, Mirze Hesen Mirze, Mirzecan Mededov gibi birçok aşıkla karşılaştı ve atışmalarda bulundu. Özellikle bu atışmalardaki başarısı dilden diye yayıldı.

Güzelliği ve aşıklıktaki başarısı nedeniyle dönemindeki tüm aşıklar ve devlet yöneticilerinin sürekli ilgi odağı olan Aşık Peri her tür şiirde çok başarılı örnekler verdi. Ancak günümüze kalanlar daha çok koşma türü olanlardır.

Şuşa’da öldü ve orada toprağa verlidi.

Aşık Peri kendisinden sonra »Periler Meclisi« olarak anılan Azerbaycan aşıklık geleneğindeki kadın aşıkların simgesi ve piri durumdadır.


--------------------------------------------------------------------------------

Ağlarım

Çanakçı mülkünden sefer eyledim
Bana qedim oldu yollar ağlarım
Secer geldi vurdu şikar eyledi
Döker didelerim seller ağlarım

Nagahından düştüm böyle derde ben
Nice çekim aşk yüzüne perde ben
Gözü yaşlı geldim Tağavurda ben
Perişan olmuştur teller ağlarım

Bir şah endaz şuh nigarım geliyor
Kesiliyor ihtiyarım geliyor
Göğsü dağlı bir tavarım geliyor
Kuruyup lal olup diller ağlarım

Bir dilber periye Peri kan ağlar
Çekilir sineme düğünlü dağlar
Ölüp de bülbülüm lal olur bağlar
Sararıp savılıp güller ağlarım

--------------------------------------------------------------------------------

Ola

Şayistedir ey mürşidi kamilim
Dostlar arasında itibar ola
Şair olan üstadından ders ala
Ziddu cinsü redifde pergar ola

Sen ki bize name yazdın iptida
Canı dost yolunda eyledim feda
Efsafı alemde yektadır yekta
Melek hicranında berqerar ola

Mayilim hüsnünün hoş irengine
Yete bilmen tecnisimin dengine
Salam seni mahşerin cehengine
Arif bu yerlerden haberdar ola

Peri idim aşk içinde aşikar
Aralıkta yahşi olur sebepkar
Bu cenk meydanında eylerim şikar
Eğer Mehemmed tek sed hezar ola