Semed Vurgun

[Azeribalasi]

Semed Vurğun

[Linkleri Görebilmek İçin Üye Olmanız Gerekmektedir. Üye Olmak İçin Tıklayın...]

Semed Vurğun (texellüsü; tam adı ve familiyası: Semed Yusif oğlu Vekilov; 21.3.1906, indiki Qazax rayonunun Yuxarı Salahlı k.-27.5.1956, Bakı) - Azerbaycanın xalq şairi (1956), Azerbaycan Elmler Akademiyası (1945), fexri elmler doktoru (1956), Azerbaycanın emekdar incesenet xadimi (1943), SSRİ Dövlet mükafatı laureatı (1941,1942). 1918-ci ilde Qazax müellimler seminariyasına daxil olmuş, seminariyanı bitirdikden monra (1924) Qazax, Quba ve Gencede müellimlik etmişdir. 1929-31-ci illerde II Moskva Dövlet Universitetinin, sonra Azerbaycan Dövlet Elmi-Tedqiqat İnstitutunun ve V.İ.Lenin adına APİ-nin aspiranturasında oxumuşdur (1931-33). Azerbaycan Sovet Yazıçıları İttifaqının mesul katibi (1934-37), sedri (1941-48), Azerbaycanın Xarici Ölkelerle Medeni Elaqeler Cemiyyetinin sedri, Azerbaycan EA-nın vitse-prezidenti (1954-56) olmuşdur.
Yaradıcılığa 20-ci illerin evvellerinde başlamışdır.
"Komsomol poeması" (1931-56), "26-lar", "Talıstan" (1935), "Besti" (1937) poemalarını yaratmışdır.
Xalq heyatının, onun mübarizelerle dolu tarixinin, menevi qüdretinin inikası üçün S.Vurğun romantik qehremanlıq dram canrına müraciet etdi ("Vaqif", 1937; "Xanlar", 1939; "Ferhad ve Şirin", 1941).
Geleceye nikbin baxış, insanın zeka ve kamalının, heqiqetin qelebesine derin inam "Bakının dastanı" (1944) poeması, "İnsan" (1945) menzum romantik-felsefi dramı ve s. eserlerinin de seciyyevi xüsusiyyetleridir. "Muğan", "Köhne dostlar" (1949), "Aygün" (1951) poemalarında şair zengin menevi-exlaqi keyfiyyetlere malik adamları bedii obrazlarını yaratmışdır. "Zencinin arzuları" (1948) poeması, "Avropa xatireleri" (1950) şer silsilesi ve s. eserleri sülh, milli azadlıq ve demokratiya uğrunda mübarizeye hesr olunmuşdur.
Azerbaycan Dövlet Himni metninin müelliflerindendir.
S.Vurğun Azerbaycan ve dünya edebiyyatı klassikleri haqqında, bedii yaradıcılıq, ictimai-siyasi ve medeniyyet meselelerine hesr olunmuş elmi, edebi-tenqidi ve publisistik meqalelerin müellifidir.
A.S.Puşkinin "Yevgeni Onegin", Ş.Rustavelinin "Peleng derisi geymiş pehlevan" (bir hisse), Nizami Gencevinin "Leyli ve Mecnun" poemalarını, M.Qorki, T.Q.Şevçenko, Xaqani, Cambul ve başqalarının bezi eserlerini Azerbaycan türkcesine çevirmişdir. Eserleri bir çox xarici ölke xalqlarının diline tercüme edilmiş, pyesleri xarici ölke teatrlarında tamaşaya qoyulmuşdur. "Komsomol poeması" ve "Aygün" eserleri ekranlaşdırılmış, şerlerine musiqi bestelenmişdir.
S.Vurğun görkemli ictimai xadim idi. O, Sovet Sülhü Müdafie Komitesinin üzvü olmuş (1950-ci ilden), beynelxalq sülh meclislerinde feal iştirak etmişdir. SSRİ Ali Sovetinin (1-4-cü çağırış) ve Azerbaycan SSR Ali Sovetinin (1-ci çağırış) deputatı idi.