Sosyoloji Çalışma Notları(Soru-Cevap)

[Dygsuz]

1)Kültür nedir?
Cvp:Bir toplumun maddi ve manevi alanlarda oluş. ürünlerin tümüne denir.Başka bir değişle kültür,bir toplumun ayırt edici değerleri normları ve maddi olanaklarıdır.

2)Alt kültür,kültürel gecikme,karşı kültür kavramlarını açıklayınız.
Cvp:Alt kültür:Bir toplum içinde,toplumun ulusal kültüründen bir ölçüde farklı durumda olan kültüre denir.
Kültürel Gecikme:Kültürün maddi değerlerinin hızla değişmesine karşın,manevi ögelerinin çok yavaş değişmesi sonucu ort. çıkan uyumsuzluk durumudur.
Karşı Kültür:Toplumu oluş. kimi grupların,içinde yaşadığı kültürün temel değerlerini yadsıyarak başka değer yargılarını benimsemelerine denir.Ör:ABD=>Hippilik Almanya=>Neonazi hareketi

3)Kültürün özellikleri nelerdir?
CvpToplumdaldır.
*Hem öğrenilir hem öğretilir.
*Tarihseldir.
*Süreklidir.
*Görelidir.

4)Töreler,gelenekler,Âdet,görenekler,görgü kuralları gibi kültür özelliklerini açıklayınız.
Cvp:Töreler(Örfler)Bir topluluk üyelerinin çoğunluğunun inandığı ve kendilerini uymakla yükümlü saydıkları tutum ve davranış örnekleridir.
Gelenekler:Bir toplumda ya da toplumsal bir grupta eskiden kalmış olmaları nedeniyle saygın tutulup kuşaktan kuşağa aktarılan kültürel kalıntılar,alışkanlıklar,bilgi ve davranışlardır.Örn:Misafir odası…
Âdet(Alışkı):Törelere ve geleneklere göre daha hafif yaptırımı olan ve topluluk içinde eskiden beri uygulanan davranış örnekleridir.Âdetler,geleneklerin temelini oluşturur.
Görenekler:Bir toplumun yapmaya ve uymaya alıştığı,toplumca da yapılması ve uylması uygun görülen,bireylerin birbirinden görerek yaptığı bölgesel davranışlardır.Ör:yeni doğan bebeğin kundağa sarılması…
Görgü Kuralları:Bir toplumda ya da toplumsal grupta,davranışların dış biçimlerini denetlemeye yönelik olan kurallara denir.

5)Kültürün işlevleri nelerdir?
CvpKişinin toplumsal davranışlarını bir düzene koymak,çevresindekilerin gözünde “nerede durduğu” nu bilmesine yardım eder.
*Kültür,bir toplumu başka bir toplumdan ayıran en geçerli ölçüdür.
*Kültür,toplumsal dayanışmanın temelini oluşturur.
*Kültür,toplumsal kişiliğin oluşmasında basat etkendir.

6)Kültürel katılma nedir ve kültüre katılma kaç şekilde gerçekleşir?
Cvp:İnsanı yaşadığı toplumun kültürünü kazandıra sürece kültüre katılma denir
Kültürün genel ögelerine katılma: Dil,aile tipleri,evlenme şekilleri,konut biçimi,gelenek ve görenekler kültürü oluş.başat etkendir.Topluma katılanlar bunları bilmek zorundadırlar.
Kültürün özel ögelerine katılma:Kişi çıkarına,ilgisine ya da görüşüne göre toplumsal gruplarını birine veya birkaçına katılır.Ör:Öğretmenlik mesleğini seçen bir kimse,alan bilgisini,pedagojik formasyonu,yaşadığı toplumun öğretmenler için gerekli gördüğü özel kültür ögelerini benimsemek zorundadır.
Seçenekler aracılığıyla kültüre katılma:Bazı toplumların kültüründe insanlara değişik seçenekler sunulmakta ve birey,kişiliğine uygun olarak bunlardan birini seçebilmektedir.Ör:Bir kimse durumuna göre,çeşitli mesleklerden birine yönelebilmekte,isted. bir derneğe üye olabilmekte ve oyunu kendisine yararlı olabileceğine inandığı bir partiye verebilmektedir.Çünkü değişkenlerin,insanların zorlayıcı gücü yoktur.

7)Toplumsallaşma nedir ve bireyin toplumsallaşarak kişilik kazanmasındaki etkenler nelerdir?
Cvp:Bireyin diğer kişilerle ilişki kurması sonucunda toplumdaki davranış örneklerini öğrenmesi,benimsemesi ve onlara uymasına toplumsallaşma denir.
Yaradılış etkeni:İnsandan insana farklılık gösteren özellikler,farklı kişiliklerini oluş. neden oluyor.
Toplumsal çevre etkeni:Birey,kişiliğinin en önemli özelliklerini toplumsan alır.Çünkü toplum bireyi sürekli etkiler.Ona kendi dilini,değer sistemlerini,ideallerini herkes tarafından kabul edilen ve beğenilen davranış tarzlarını benimsettirir.

8)Kültürel kimlik,kültürleme,kültürlenme,kültürleşme,kültür emperyalizmi,kültürel yozlaşma kavr. açıklayınız.
Cvp:Kültürel kimlik:Bireyin kendini nasıl algıladığı,hangi toplumsal grup ya da toplumla özdeşleştirdiğidir.
Kültürleme:Bireyin doğumundan ölümüne kadar,toplumun istek ve beklentilerine uyacak biçimde etkilemesi ve değiştirmesidir.Ör:eğitim
Kültürlenme: Değişik kültürlerden ya da alt kültürlerden gelen kişilerin birbirlerini etkilemesi ile yeni bir bileşimin oluşmasına denir.Ör:1960’lardan başlayarak Türkiye’den gelişmiş Avr. ülkelerine özellikle Almanya’ya giden Türk işçilerin torunlarında görülen kültürel oluşum…
Kültürleşme:Farklı kültürlerden birey ya da grupların kültürel etkileşime girmeleri ve karşılıklı etkileşimleri sonucu her ikisinin de değişmesidir.Kültürleşme genellikle huzursuzluğa çatışmalar yol açar.Kültürleşmeye ör: Hristiyan misyonerlerin Afrikalılara kendi inançlarını benimsetmeleri
Kültür Emperyalizmi:Gelişmemiş veya gelişmekte olan ülkenin,güçlü devletin kültürel sömürgesi durumuna getirilmesidir.
Kültürel Yozlaşma:Bir toplumun kültürüne, bir başka toplum ya da toplumun kültüründen bazı maddi ve manevi ögelerin geçmesi sonucu,o kültürün uyumlu bütünlüğünün bozulmasıdır.

9)Kurum nedir? Toplumsal kurumların ayırt edici özellikleri nelerdir?
Cvp:Kurum:Toplumun yapısını temel değerlerini korumayı amaçlayan kökleşmiş kurallar topluluğudur.Ayırt edici özellikleri:
1.Her kurumun belli bir amacı vardır.
2. “ “ yapısı “
3.Kurumda yer alan bireyler arasında iş bölümü vardır.
4.Her kurumun kendine özgü değerleri ve normları vardır.

10)Toplumsal kurumların işlevleri nelerdir?
Cvplumlu işlev:Toplumsal baskı aracılığıyla sapma davranışı gösterenlerin davranışlarını düzeltmesinde etk. olur.
Olumsuz işlev:Toplumlar çağın gerisinde kalmış bazı normları korumada direnebilir.Bu da değişmeyi ve gelişmeyi engelleme niteliğindedir.
Açık İşlev:Kurumların açıkça amaçlanmış,yerine getirmeleri öngörülen işlevleridir.
Örtülü İşlev:Kurumların açıklanmamış,yerine getirmeleri öngörülmediği halde ort. çıkan işlevlere denir.

11)Örgüt ve örgütlenme kavramlarını açıklayınız.
Cvp:Örgüt; belirli bir amacı gerçekleştirmeye yönelik olarak kurulmuş bir yapı içerisinde bir arada çalışan insan topluluğudur.
Örgütlenme:Belirli bir iç yapısı olan,önceden saptanan amaçlara yönelen ve üyeleri bu amaçları gerçekleşmesi için katkıda bulunan kümelenme biçimidir.

12)Ailenin temel işlevleri nelerdir?
Cvp:1.Neslin devamını sağlar.
2.Çocukların eğitimine yardımcı olur.
3.Üyelerinin ekonomik gereksinimlerini karşılar.
4.Çocukların toplumsallaşmasını gerçekleştirir.
5.Üyelerinin duygusal gereksinimlerini karşılar.
6.Kültürün taşıyıcılığı görevini üstlenir.

12)Aile türlerini açıklayınız.
Cvp:Klân Ailesi:Totem denilen kutsal hayvan ,bitki ya da nesneden geldiklerine inanan bu nedenle kendilerini akraba sayan ve ilkel toplumlarda görülen ailedir.Burada herkes akraba sayıldığından bir erkeğin aynı klândan bir kadınla,bir kadınından aynı klândan bir erkekle evlenmesi yasaktı.
Anaerkil Aile:Kadının üstlendiği görev erkeğinkinden üstündü.Anaerkil ailede yönetim ana soyundan gelen bir erkekteydi.Bu da genellikle ananın büyük erkek kardeşiydi.Aile bireylerin soyu anayla belirlenirdi.
Ataerkil Aile:Erkeğin görevi ön planda kadın ikinci planda kalmıştır.Babanın otoritesi mutlaktır.
Geniş Aile:Geleneksel aile diye de adlandırılır.Evli bir çifti,çocuklarını ve bunlara bir akrabalık bağı ile bağlı olan gelin,torun gibi yakınlıklarını içine alam bir ailedir.
Çekirdek Aile:Modern aile diye de adlandırılır.Bugünkü gelişmiş toplumlarda ve ülkemizin büyük kesimlerinde görülür.Sadece anne-baba ve çocuktan oluşur.

13)Türk Medeni Kanunu’na göre boşanma nedenleri nelerdi?
Cvp:Cana kast,suç işleme,terk,akıl hastalığı,evlilik birliğinin sarsılmasıdır.

14)Totemizm,fetişizm,animizm,natüralizm,politeizm, monoteizm gibi din kökenlerini açıklayınız
Cvp:Totemizm:Klanda görülen din şeklidir.Totem, klan üyelerinin kutsal saydıkları canlılar ya da nesnelerdir.
Fetişizm: Dinlerin en ilkelidir.İçinde büyüsel bir güç old. inanılan kuru ağaç,post,koç boynuzundan yardım beklenir.Totemizm ile fetişizm arasındaki başlıca fark;
Totemin ortak,fetişin ise kişisel oluşudur.
Animizm(ruha tapınma): İnsan ruhuna benzer ruhların doğada da bulunduğuna inanılırdı..Ayrıca ata ruhlarının,başka bir dünyada yaşadıklarına ve bu dünyayı yönettiklerine inanırlardı.
Natürizm(doğacılık):İnsanların doğal olayların oluşturduğu korku,hayranlık,saygı sonucu onlara tapmasıdır.
Politeizm(çok tanrılı din anlayışı):İnsanların kendi yasalarıyla yönetilen bir ya da birkaç kentten oluşan sitelere yaşamaya başlamaları,çok tanrılı dinlerin doğmasına yol açmıştır.Siteye yerleşenler,ailelerin,kabilelerin ve sitenin dinine inanırlardı.Böylece bir kişi birden tanrıya tapardı.
Monoteizm(tek tanrılı din anlayışı):Evrenin yaratıcısı ve yöneticisi olarak tek bir tanrı kabul edilir.Müslümanlık ,Musevilik ve Hristiyanlık tek tanrılı dinlerdir.

15)Dinin başlıca işlevleri nelerdir?
Cvp:1.Güven ve dirlik sağlama
2.Toplumsal kontrolü sağlama
3.Toplumsal dayanışmayı sağlama
4.Ahlaklı davranmaya yöneltmek.
5.Ölümü göğüslemeyi kolaylaştırmak.

16)Ekonomi nedir?
Cvp:Gereksinimlerin sürekli olarak karşılanması amacıyla gerekli olan mal ve hizmetlerin en iyi biçimde elde edilmesini,dağıtılmasını ve tüketilmesini inceleyen bilim dalıdır.

17)Ekonomini temel ögeleri nelerdir?
Cvp:Üretim, tüketim ve bölüşümdür.

18)Üretimi açıklıyınız.
Cvp:Üretim gereksinimlerimiz giderecek mal ve hizmetleri elde etmek için girişken etkinliklere denir.Üretimde rolü olan etkenler şunlardır:
Doğa,emek,sermaye(insanlar tarafından üretilmiş üretim araçlarına denir),girişimdir.

19)Tüketimi açıklayınız.
Cvp:Gereksinimleri karşılamak amacıyla üretilen mal ya da hizmetlerin kullanılmasına denir.
=>tasarrufun üretim için kullanılmasına yatırım denir

[Dygsuz]

20)Bölüşüm,GSMH,SMH kavramlarını açıklayınız.
Cvp:Bölüşüm:Üretim sonucu elde edilen malların ve değerlerin üretime katılanlar arasında paylaştırılmasına denir.
GSMH:Bir ülkede bir yıl içinde üretilen mal ve hizmetlerin parasal değerlerinin brüt toplamına denir.
SMH:GSMH’den malların yıpranma payı(amortisman) düşülmesiyle elde edilen değere denir.


21) İşlevsel dağılım ve bireysel dağılım kavramlarını açıklayınız.
Cvp:İşlevsel dağılım:Ulusal gelirin üretime katılan ögeler arasından nasıl paylaşılacağını ifade eder.
Bireysel dağılım:Bireylerin ya da bireyleri oluş. toplumsal grupların,ulusal gelirden aldıkları pay, bireysel gelir dağılımı olarak adlandırılır


22)İş bölümü nedir?Olumle ve olumsuz yanları nelerdir?
Cvp:Bir iş,hizmet ya da üretimin karşılıklı bağımlılık yaratacak biçimde uzmanlaşmış işlere mesleklere bölünmesine denir.
Olumlu yanları:1.Kişiye istekli ve yetenekli old. alanda çalışma olanağı vermektedir.
2.Kişinin belli bir iş üzerine çalışması başarı kazanmasını sağlar.
3.İşin parçalara ayrılması,her işçiye bütün araç ve gereklerden birer tane vermenin yol açacağı savurganlığı önlemektedir.
4.Bir işten diğerine geçerken boşa giden zamanın yitimine engel olmaktadır.
Olumsuz yönü:İşçiyi tüm yaşamı boyunca bir cıvatayı sıkıştırmak gibi basit bir işle karşı karşıya bırakması bir tür otomatlaşmaya neden olmaktadır.


23)Değişim,Enflasyon,Deflasyon,Devalüasyon,Revalüa syon kavramlarını açıklayınız.
Cvp: Değişim(mübadele):Bir mal ya da hizmetin,başka bir mal ,hizmet ya da para ile değiştirilmesi işlemidir.Para istenilen anda malı almak,hizmetten yararlanma olanağı sağlayan bir araçtır.3 önemli öz. vardır;
Para bir değer ölçüsüdür
Para bir değişim aracıdır.
Para bir değer taşıyıcısıdır.
Enflasyon:Bir ülkede değişim aracı olan paranın gereksinimden çok miktarda piyasaya sürülmesi,bu nedenle de paranın satın alma gücünün sürekli düşmesi olgusudur.
Deflasyon(para darlığı):Enflasyon durumunda fiyat yükselişini durdurmayı ya da yavaşlatmayı,enflasyon eğilimi karşısında da fiyatları düşürmeyi ön gören tutumdur.
Devalüasyon/(değer düşürümü):Ulusal para değerlerinin,altın ya da yabancı devlet paralarına(döviz) göre düşürülmesidir.
Revalüasyon(değer katma) devalüasyonun karşıtıdır. Bir ülkede para biriminin altın ya da yabancı para birimleri karşısındaki değerinin yükseltilmesidir.


24)Kapitalist ekonomik sistemi açıklayınız
Cvp:Özünü üretim araçlarının özel kişilerin elinde toplanmasıyla oluşturur.Hangi malların ne kadar üretileceği kâra göre belirlenir.Bu sistemin sakıncaları:Çalışanların sömürülmesine,gelir dağılımındaki uçurumun genişletilmesine neden olur