HAYAT BİLGİSİ

[aZaT07]

ÇEŞİTLİ KALEMLERDEN HAYAT BİLGİSİ DERSLERİ ÜZERİNE ELEŞTİRİLER :

Dinleyin çocuklar!
Müfredata girmemiş şeyler anlatacağım size. Hazır okullar da açılıyorken bilmeniz gerektiğini düşündüğüm konular...
Milli Eğitim Bakanlığı’nın tavsiye kararı almadığı, ders kitaplarına girmeyen, öğretmenlerin anlatmadığı konular.
Öncelikle şunu bilin ki hayat dediğimiz, ders kitaplarından öğrenilebilir bir şey değildir. İyi vatandaş olmakla iyi insan olmak arasında, söylenmemiş, üstü örtülmüş bir fark vardır. Uygar ve uysal olmak adına anlatılan şeyler, hayatın derin anlamına nüfuz edemezler. Bu yüzden hayat çoğu zaman gayrı resmi bir yolculuktur. Çok zaman kaçak kalırsın yaşamak kompartımanında.
Sana hayat bilgisi diye yutturulan konular gerçekte seni sıkıştıracakları dar bir elbisedir. Ve asla elbiseyi sana uyduracak değiller bunu unutma.

Sana yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve yağmurlu bir coğrafyada yaşadığımızı söyleyecekler. Gerçek olan senin mevsimindir oysa. O günün nasıl geçeceğini anlayabilmek için gökyüzüne bakman gerekmez. Dönüp yüreğine bak. Yağmurlar ve güneş yüreğinden süzülür. Gerçek olan yüreğinin mevsimidir, senin mevsimindir. Her sabah uyandığında gözlerinden dünyaya saçılandır mevsim. Güneş senden doğar ve yağmur senin gözlerinden düşer yeryüzüne.
Sana atlaslar, haritalar gösterecekler. Adına sınır dedikleri bazı çizgilerle çevrildiğini göreceksin yaşadığın yerlerin. Bütün bunlar kurmaca. Gerçekte tüm yeryüzü Allah’ındır ve gerçekte yürüyebildiğin kadar senindir tüm coğrafyalar.

Haritalar da gerçeği söylemez. Kuzey Amerika’yı Afrika’dan büyük gösterecekler sana. Doğru değil. Afrika altı milyon kilometrekare daha büyüktür. Avrupa’ya kıta deyip duracaklar. Doğru değil. Asya’nın uzantısından başka bir şey değil Avrupa dedikleri.

Bazı şehirlerin uzakta olduğunu anlatacaklar sana.
Uzaklık ve yakınlık aslı astarı olmayan ölçütlerdir.
Kudüs’ü öğren mesela. Saraybosna’yı, Şam’ı, Bağdat’ı, Mekke’yi, Medine’yi, Hicaz’ı, Caharkale’yi...
Öğren buralarda ne yetişir, insanlar ne yer ne içer, denizleri nasıldır, tarihte neler yaşamışlar, çocukları hangi oyunları oynar, anneler hangi ninnileri söyler, genç kızlar ne işler, erkekler ne işe koşar.
Öğren hangi şarkıları söyler buraların halkları. Neye ağlar, neye gülerler.
Öğren bu şehirler, ne zamandır senden uzakta.
Öğren bu şehirler senden niye uzakta.

Okuduğun yazıların, şiirlerin sonunda yabancı olduğunu söyledikleri kelimeleri sıralayacaklar. Dikkatli oku bu kelimeleri. Bil ki çoğu senindir bu kelimelerin. Bir hayata, bir medeniyete yabancılaşmış insanların, yeryüzüne yabancılaşmış insanların bir kenara bıraktığı kelimelerdir bunlar.
Senin kelimelerin...
Bir hayatı, bir düşünüşü, bir duyumsamayı, bir hayali, bir rüyayı anlatabileceğin kelimeler var bunların içinde. Kendi yabancılaşmalarını gizleyebilmek için bizim kelimelerimizi çalan insanlar göreceksin.

Kitaplara girmemiş adamlar var bir de.
Şiirlerini, öykülerini, romanlarını, piyeslerini müfredatlarda göremeyeceğin iyi ve sıkı adamlar. Gelecek güzel günlerin habercileri...
Onları itinayla okumalısın. Yedi güzel adamı tanıyıp, Hızır’la kırk saatin nasıl geçtiğini öğrenmelisin. Derviş hüneri nasıl olurmuş onlardan öğreneceksin. Bir de kalem kalesini inşa etmeyi...
Okumaya nasıl başlayacağını Kitap’tan öğrenebilirsin ancak.

Yaradan Rabbin adıyla oku!
Böyle okursan varlığının anlamı kalın harflerle yazılır yeryüzünde. Böyle okursan insan olmanın ne demek olduğunu bilirsin.
Böyle okursan anlarsın Hasan ve Hüseyin’in dedesi neden omuzlamış ağır bir yükü...

[aZaT07]

Memleketimde; bir şehre, bir ilçeye ait köyler bulunur. Ve ekseriyetle de bu köyler, dağ köyleri ve ova köyleri olarak sınıflandırılır.Ova köyerinin insanları ulaşım kolaylığı ve tarımla daha fazla uğraştıklarından, dağ köylerinin insanlarına nazaran daha şehirsel bir mantığa sahiptir. Yani ova köyü insanının şehirle haşır neşirliği daha fazla olup, doğal olarak dağ köylüsüne göre daha uyanıktır bir yerde.

neyse gelelim mevzuya;

birgün,biryerde, bir şekilde, birisi dağ köyü insanı, diğeri şehirli iki kişi konuşup sohbet ediyorlar. Tabi sohbet bir noktadan sonra hafif sertleşmeye başlıyor. Aralarında bir sorun mu vardır, alacak verecek durumları mı bilmiyoruz. Bizi de alakadar etmiyor zaten.

Neyse; karşılıklı ifadeler öyle bir noktaya gelir ki, karşılıklı güvenilirliklerini, kendince ifadeleriyle tartmaya, sorgulamaya başlar emmilerim.

Şeherli emmim:- gardaşım adama olan bunu yapar mı? insan deel misin !müslüman deel misin sen!

Köylü emmim:- bu ne demek gardaş şimdi bu! müslümanık elhamdülillah!

Şeherli emmim:- var mı şahidin bre! kim bilir senin müslüman olduğunu? annında mı yazıyor kine bre!

Köylü emmim:- ulan gardaş! benim eyi müslüman olduğumu, şu aşşaki ova köylerinin hepiciği bilirde, inat eder de demezler.

işte böyle biraz sanalda ki halimiz sanırım. Çoğu durumda biliriz bilmesine de, kimin doğru, kimin yanlış olduğunu, demeyiz vesselam.

dualarla kalalım

[aZaT07]

.........................................
Bundan bir zaman evvel kitabını okuduğum bir kitabın yazarı beni bir müddet bir yanlışa sevkeden cümleler sarfetmişti.Kitabında şöyle yazıyordu:"Artık eskisi gibi yaşayarak öğrenmeye gerek yoktur oturup bir gecede kitap okuyarak yaşanmış geçmiş tecrübeleri öğrenebilir ve bunu yaşarsınız." İlk başta henüz yeterince hayat adına birikimim olmadığından dikkat çekici gelmişti. Fakat hayatın yollarında akıp giderken ömrüm anladım ki aslında bu anlatılanların gerçekle bir alakası yoktur. Herkesin kendi ömrünün bir döneminde farkettiği gerçeği ben çok sonralar keşfettim. Hayatta, yaşanmadan öğrenilmiyormuş gerçekler ve kitap satırlarında anlatılanlardan farklı olduğunu görüyorsun. Geç olsunda güç olmasın sözü belkide bu durumumu en iyi açıklayan sözdür.

Tarık abinin de dediği gibi uzaklık dediler, ölçek dediler saat farkı dediler farklı ve çok uzakmış gibi gösterdiler bizden uzakta olanları ve yaşananları....
""Bazı şehirlerin uzakta olduğunu anlatacaklar sana.
Uzaklık ve yakınlık aslı astarı olmayan ölçütlerdir.
Kudüs’ü öğren mesela. Saraybosna’yı, Şam’ı, Bağdat’ı, Mekke’yi, Medine’yi, Hicaz’ı, Caharkale’yi...
Öğren buralarda ne yetişir, insanlar ne yer ne içer, denizleri nasıldır, tarihte neler yaşamışlar, çocukları hangi oyunları oynar, anneler hangi ninnileri söyler, genç kızlar ne işler, erkekler ne işe koşar.
Öğren hangi şarkıları söyler buraların halkları. Neye ağlar, neye gülerler.
Öğren bu şehirler, ne zamandır senden uzakta.
Öğren bu şehirler senden niye uzakta.""

[aZaT07]

“Hayat Bilgisi Kitaplarında Kız Çocukları Evde Erkekler Dışarıda!”

Eğitim Sen’in hayat bilgisi ders kitabı araştırmasına göre kız çocukları daha çok anne ve yetişkin kadınlarla birlikte, okulda, evde ve civarında, erkek çocuklar bağımsız ve etkin, kız çocukları ise edilgen ve bağımlı görülüyor.



Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası (Eğitim Sen) Kadın Sekreterliği 2009 basımlı Hayat Bilgisi ders kitapları üzerine hazırladığı raporda ders kitapları aracılığıyla geleneksel cinsiyetçi bakış açısının yeniden üretildiğini tespit ediyor ve taleplerini sıralıyor:

* Ders kitapları hazırlanırken, kadın anne ve eş rolünden çıkarılmalı,

* Kadın evinden çıkarılmalı daha çok kamusal alanla yer almalı,

* Özellikle kız çocuklarına cesaret verici başarı örnekleri yer almalı,

* Kız ve erkek çocuklarının hayal güçlerini geliştirici, özgür bireyler olabilmeleri için geniş bir etkinlik yelpazesi sunulmalı,

* Erkekler, kamusal alanın dışında, ev içinde her bakımdan iş birliği yapan erkek figürüne eşitlenmeli,

* Hizmet içi eğitimlerine dahil edilen, "Toplumsal Cinsiyet Eğitimleri" bütün öğretmenler için zorunlu olmalı,

* Kitap inceleme komisyonlarında sendika ve sivil toplum kuruluşu temsilcileri bulunmalı,

* Eğitim fakültelerinde, "Toplumsal Cinsiyet" dersi konulmalı ve zorunlu olmalı.

Çocukların toplumsallaşma süreçlerinin ilk yıllarında, Milli Eğitim Bakanlığıca onaylanmış Hayat Bilgisi ders kitaplarındaki görsellerdeki yetişkin ve çocuk karakterlerinin toplumsal cinsiyete ilişkin ne tür rol modelleri sunduğunu ortaya koymayı amaçlayan araştırmada hayat Bilgisi ders kitaplarındaki görseller incelenmiş, Atatürk'e ait resimler ile net görünmeyen küçük çerçeveli resimler kapsam dışı tutulmuş; dede ve nine figürleri de anne ve baba figürü olarak sayılmış.

Erkekler kadınlardan daha çok resmediliyor
2009 basımlı ilk öğretim 1., 2., ve 3. sınıf hayat bilgisi ders kitaplarında resimlerde yer alan figürler açısından; toplam kadın sayısı 62, toplam erkek sayısı 98, toplam kız çocuk sayısı 165, toplam erkek çocuk sayısı 253.

Kız çocukları evde erkek çocukları dışarıda
Mekan paylaşımı açısından evde kadın sayısı 54, ev dışında kadın sayısı 8 iken evde erkek sayısı 5 ev dışında erkek sayısı 93. Evde resmedilen kız çocuğu sayısı 23, ev dışında resmedilen kız çocuğu sayısı 142. Evdeki erkek çocuğu sayısı 21'ken ev dışında resmedilen erkek çocuğu sayısıysa 232.

Araştırmada rol paylaşımı açısından resimlendirme de incelenmiş:

Buna göre kadın öğretmen sayısı 8, kadın anne sayısı 12, kadın müşteri sayısı 2, kadın işçi sayısı 1 ve kadın hekim sayısı 1.

Erkek müdür sayısı 2, erkek öğretmen sayısı 1, erkek baba sayısı 18, erkek şair sayısı 1, erkek doktor sayısı 1 ve erkek polis sayısı 1.

Araştırmanın diğer kimi sonuçlarıysa şöyle:

Erkek çocuk sayısı, kız çocuk sayısından fazla, yetişkin kadınların büyük çoğunluğu anne ve eş rolünde, meslek sahibi kadınlar ise annelik rolünün devamı sayılan öğretmenlik, hemşirelik, hasta bakıcılığı gibi mesleklerde görüyor.

Meslek sahibi erkekler genellikle, yönetici ve denetleyici konumunda. Okulda sınıf ve kulüp başkanları genellikle erkek çocukları. Kız çocukları genellikle ip ve bebekle oynarken, erkek çocukları çoğunlukla topla oynuyor. Hayallerim başlıklı bölümde, hayal kuran, geleceğe ait planları olan erkek çocuğu.

Ders kitaplarındaki ailelerin nerdeyse tamamı kentli, orta ekonomik seviye sahip, mutlu çekirdek aile modelini yansıtıyor.

[aZaT07]

Hayat BiLgisi dersleri bazı kalemLerLe eLeştiriLere uğrasada; Bu dersin asıL amacının çocuğu tüpluma kazandırmak oLduğu asLa akıLdan çıkarıLmamaLıdır.
İşte
HAYAT BİLGİSİ DERSİ İLE İLGİLİ AÇIKLAMALAR :

Hayat Bilgisi dersinin konuları, çocukların doğal ve toplumsal çevrelerini tanımalarına, içinde bulundukları bu çevrelere uyum sağlamalarına yönelik becerilerin kazandırılması esas alınarak seçilmiştir. İnsan, yaşamak için hem doğal, hem de toplumsal çevrenin bazı ilkelerini öğrenmek zorundadır.

Bu derste çocuğa içinde bulunduğu doğal ve toplumsal çevre inceletilerek; kendini tanıma, çevreyi ve çevrede meydana gelen olayları anlama, daha iyi yaşama yollarını bulma, çevredeki eşyaların yerlerini ve bunların nasıl kullanılacağını bilme, Atatürk'ü tanıma, bireyin yakın çevresi ile ilgili günlük olaylara ilgi duyma, toplu yaşamın önemini kavrama, toplumun istediği davranışları gösterme, sağlıklı ve düzenli yaşama alışkanlıklarını kazanma gibi bireyin yaşadığı çevreyi daha iyi tanıması ve bu çevre ile uyumlu biçimde yaşayabilmesi için gerekli bilgi ve alışkanlıkların kazandırılmasına çalışılır.

Yetersizliği olmayan çocuklar, Hayat Bilgisi dersinde ele alınan konuların büyük çoğunluğunu çevreyle etkileşim sonucunda kendi kendilerine öğrenmektedirler. Ancak ağır düzeyde zihinsel öğrenme yetersizliği olan çocuklar grup içi ilişkilerinde başkalarına bağımlıdırlar. Kendi başlarına hareket etmeleri, sorumluluk almaları, kolayca arkadaşlık kurabilmeleri akranlarına göre daha zor olmaktadır. Dolayısıyla Hayat Bilgisi dersinde yer alan konuları kendi kendilerine öğrenmekte güçlüklerle karşılaşmaktadırlar. Bu nedenle konuların plânlı ve sistemli bir eğitimle verilmesi gerekmektedir.

Hayat Bilgisi dersi, ağır düzeyde zihinsel öğrenme yetersizliği olan çocukların kendilerini tanımalarına, çevreleriyle uyumlu ve tutarlı ilişkiler kurmalarına, bu ilişkileri anlamalarına ve başkalarına olan bağımlılıklarını en aza indirmelerine olanak sağlar.

Bu dersin konusu doğal ve toplumsal çevre olduğu için öğrenmeyi kolaylaştıracak her türlü materyal derste kullanılabilir. Öğretim materyalleri öğrenilen konuların daha kalıcı olmasını sağlar, soyut fikirleri somut hâle getirir, ilgi ve dikkati çeker, anlatım yolu ile çok uzun sürede kazandırılacak bir davranışın daha kısa sürede kazandırılmasını sağlar. Materyallerin etkili olması, bu materyalin kazandırılacak davranışa, konuya, çocuğun özelliklerine uygun olmasına ve öğretmen tarafından iyi kullanılmasına bağlıdır.

Hayat Bilgisi dersinde "dramatizasyon" yöntemine sıkça yer verilebilir. Çocukların toplumsallaşması için gerekli olan davranışların kazandırılmasında bu yöntemin etkisi çok büyüktür. Bu yöntem, öğrencilerin dersi daha dikkatli izlemelerini, derse katılmalarını ve öğrenilenlerin daha kalıcı olmasını sağlar.

Bu ders bir gezi, gözlem, yaşam ve deney dersidir. Bunun için, çocukların çevresindeki doğal ve toplumsal olaylar, varlıklar mümkün olduğunca doğal ortamlar içinde inceletilmeli ve öğretilmelidir. Çocukların doğrudan doğruya inceleme ve gözlem yapma yoluyla bilgi kazanmaları sağlanmalıdır. Bu amaçla alan çalışmaları, toplumsal amaçlı geziler, gözlem ve inceleme gezileri, kaynak kişi ziyaretleri, kurum ziyaretleri, ev ziyaretleri vb. etkinlikler bir yandan öğrencilerin toplumsal çevresini geliştirirken diğer yandan da öğrenme kaynaklarını genişletir. Sınıfça gezi gözlem yapmanın uygun olmadığı, çocuğun tek başına gözlem ve araştırma yapmasının gerekli olduğu durumlar da olabilir. Böyle durumlarda çocukların aileleri ile iş birliğine gidilmelidir. Ailenin kontrolünde yapılan gezi ve gözlem sınıfta tartışılmalıdır.



Hayat Bilgisi dersinde işlenmesi plânlanan ünite ve konuların; millî ve dinî bayramlar ile belirli gün ve haftaların kutlandıkları gün veya haftayla paralel zamanda ele alınmasına dikkat edilmelidir.

Bu derste diğer disiplin alanlarıyla ilişki kurulmalı, işlenen konularla ilgili Müzik, Beden Eğitimi, Matematik, Resim İş derslerinde nelerin yapılacağı belirlenmeli ve konular mümkün olduğunca bütünlük içinde işlenmelidir.


GENEL AMAÇLAR

Bu programı başarıyla tamamlayan her öğrenci;
1. Vücudun genel yapısını tanır.
2. Aile hayatının önemini bilir.
3. Çevresindeki varlıkların, olayların yaşamdaki önemini bilir.
4. Doğa olaylarının çevreye etkilerini bilir.
5. Sağlıklı bir yaşam sürdürebilmek için gerekli olan kuralları kavrar.
6. Meslekler ve meslek sahiplerini tanıyarak yaşamdaki önemini kavrar.
7. Dünyada ve ülkesinde oluşan toplumsal olaylardan haberdar olur.
8. Toplu yaşama kurallarına uyma ve sorumluluğunu yerine getirebilme
alışkanlığı kazanır.
9. Canlı, cansız varlıkları ve çevreyi koruma alışkanlığı kazanır.
10. Sağlığını koruyabilme becerisini geliştirir.
11. Çevresiyle iyi ilişkiler kurabilme becerisini geliştirir.
12. Okulun kendisine kazandırdıklarının farkında olur.
13. Dayanışma ve iş birliği içinde olmayı alışkanlık hâline getirir.
14. İnsanlara sevgi ve saygı duyar.
15. Atatürk'e sevgi ve saygı duyar.


ÖZEL AMAÇLAR

1. Kendini tanıtır.
2. Öğretmenini tanır.
3. Sınıf arkadaşlarını tanır.
4. Sınıfını tanır.
5. Sınıfında bulunan araç gereçleri tanır.
6. Okulunu tanır.
7. Okulun bölümlerini tanır.
8. Okulun bölümlerinde bulunan araç gereçleri tanır.
9. Okuldaki görevli kişileri tanır.
10. Sınıfta uyulması gereken kuralları bilir.
11. Sınıf kurallarına uyar.
12. Sınıfını temiz ve düzenli tutmaya özen gösterir.
13. Okulda uyulması gereken kuralları bilir.
14. Okul kurallarına uyar.
15. Yakın çevresini tanır.
16. Ailesini tanıtır.
17. Ailedeki bireylerin görevlerini bilir.
18. Aile yaşantısındaki kuralları bilir.
19. Evin bölümlerini tanır.
20. Evin bölümlerindeki eşyaları tanır.
21. Evini tanır.
22. Yakın akrabalarını tanır.
23. Misafirlik kurallarını bilir.
24. Vücudun ana bölümlerini tanır.
25. Vücudun ana bölümlerinde yer alan diğer bölümleri tanır.
26. Duyu organlarını tanır.
27. Başlıca iç organları tanır.
28. Vücut temizliğinde kullanılan araç gereçleri tanır.
29. Vücut temizliği için yapılması gerekenleri bilir.
30. Sağlığımız için vücut temizliği yapmanın önemini kavrar.
31. Vücut temizliği yapar.
32. Başlıca besin maddelerini tanır.
33. Besin maddelerinin yararlarını bilir.
34. Sağlıklı beslenme yollarını bilir.
35. Sağlıklı yaşam için dengeli ve yeterli beslenmenin önemini kavrar.
36. Hava sıcaklığına uygun giyinmeyi bilir
37. Çevre temizliği için yapılması gerekenleri bilir.
38. Sağlıklı yaşam için çevresini temiz tutar.
39. Kaza türlerini tanır.
40. Kazalardan korunma yollarını bilir.
41. Bulaşıcı hastalığı olan kişilerden korunmak için yapılması gerekenleri bilir.
42. Aşıyı bilir.
43. Hastalanınca yapılması gerekenleri bilir.
44. Sağlık kurumlarını tanır.
45. Sağlık kurumlarındaki görevlileri tanır.
46. Giysileri tanır.
47. Farklı ortamlara göre giyilen giysileri bilir.
48. Giysi üzerindeki aksesuarları tanır.
49. Yılın bölümlerini bilir.
50. Sonbahar mevsimindeki değişiklikleri bilir.
51. Sonbaharda kış için yapılan hazırlıkları bilir.
52. Kış mevsimindeki değişiklikleri bilir.
53. Kışın oynanan oyunları bilir.
54. Isınma araçlarını tanır.
55. İlkbahar mevsimindeki değişiklikleri bilir.
56. İlkbaharda yaz için yapılan hazırlıkları bilir.
57. Yaz mevsimindeki değişiklikleri bilir.
58. Yazın oynanan oyunları bilir.
59. Tatilde yapılabilecek işleri bilir.
60. Günün özelliklerini bilir.
61. Gün ile ilgili değişik zamanları bilir.
62. Dünya'mızı tanır.
63. Güneş'i tanır.
64. Ay'ı tanır.
65. Yıldızı tanır.
66. Bulutu tanır.
67. Havada olan doğa olaylarını tanır.
68. Karada olan doğa olaylarını tanır.
69. Depremle ilgili olguları bilir.
70. Depremin zararlarından korunma yollarını açıklar.
71. Doğadaki canlı varlıkları tanır.
72. Doğadaki cansız varlıkları tanır.
73. Başlıca hayvanları tanır.
74. Hayvanların yaşadıkları ortamları bilir.
75. Yaşadıkları ortamlara göre hayvanları tanır.
76. Hayvanlardan yararlanma yollarını bilir.
77. Yararlanma yollarına göre hayvanları tanır.
78. Başlıca bitkileri tanır.
79. Bitkilerden yararlanma yollarını bilir.
80. Yararlanma yollarına göre başlıca bitkileri tanır.
81. Çevresindeki canlıları korumaya istekli olur.
82. İletişimin anlamını bilir.
83. İletişim araçlarını tanır.
84. İletişim yerlerini tanır.
85. İletişimi sağlayan görevlileri tanır.
86. Meslekleri tanır.
87. Mesleklere göre yapılan işleri tanır.
88. Mesleklere göre çalışılan yeri tanır.
89. Mesleklere göre meslek sahibinin giysilerini tanır.
90. Mesleklerin yaşamımızdaki önemini kavrar.
91. Atatürk'ün yaşamıyla ilgili olayları ve olguları bilir.
92. Atatürk'ün başlıca kişisel özelliklerini bilir.
93. Atatürk'ün ülkemize yaptığı başlıca hizmetlerini bilir.
94. Türk Bayrağını tanır.
95. İstiklâl Marşı'nın anlamını bilir.
96. Bayrak töreninde yapılması gerekenleri bilir.
97. Bayrak törenine katılır.
98. Ulusal bayramlarımızı tanır.
99. Ulusal bayramlarda yapılan hazırlıkları bilir.
100. Dinî bayramları tanır.
101. Dinî bayramlarda yapılan hazırlıkları bilir.
102. Bayram sevinci duyar.
103. Belirli gün ve haftayla ilgili olguları bilir.
104. Belirli gün ve haftada yapılanların farkında olur.