İç Anadolu Bölgesi Doğal Yapısı

[Dygsuz]

İç Anadolu Bölgesi Doğal Yapısı
Temel Britannica

İç Anadolu Bölgesi'nin yüzey biçimi çevre*den ortaya doğru giderek alçalan yapısıyla yayvan bir çanağı andırır. Bu geniş bölgeyi coğrafi bakımdan Konya bölümü Yukarı Sakarya bölümü Orta Kızılırmak bölümü ve Yukarı Kızılırmak bölümü olarak dörde ayı*rarak inceleyebiliriz.
Bütünüyle kapalı ve geniş bir havza olan Konya bölümünü belirleyen başlıca yüzey şekilleri Cihanbeyli ve Obruk yaylaları ile Konya Ovası'dır. Burada ayrıca sönmüş birer yanardağ olan Karacadağ ve Karadağ gibi tek tek bazı dağlar da yükselir. Türkiye'nin tahıl ambarı olarak nitelenen Konya Ovası Konya kenti yakınından Ereğli kentinin kuzeydoğu*suna kadar uzanır. Ovanın kuzey kesiminde rüzgâr aşındırması sonucunda oluşan kumul*lar Karapınar çevresine yarı çöl görünümü vermiştir.
Bölgenin Yukarı Sakarya bölümünün yü*zey şekillerini Türkmen Dağı Sivrihisar Dağı ve kuzey sınırında Sündiken Dağları ile bun*ların arasındaki Eskişehir ve Yukarı Sakarya ovaları oluşturur. Ankara'nın doğusunda yer alan İdris Dağı ile Elma Dağı da bu bölümün başlıca yükseltileridir. Başlıca yüksek düzlük*ler ise Haymana Yaylası ile Yazılıkaya Yayla-sı'nın doğu kesimidir.
Çankırı'dan Toroslar'a kadar uzanan ve içine Kızılırmak yayını alan Orta Kızılırmak bölümünün güneyinde Kayseri ile Karaman arasında Erciyas Melendiz ve Hasan dağları bir dizi oluşturarak yükselir. Erciyas Dağı'nın 3.917 metreye yükselen doruğu İç Anadolu Bölgesi'nin en yüksek noktasıdır. Karadeniz Bölgesi ile Doğu Anadolu Bölgesi arasına sokulmuş olan Yukarı Kızılırmak bölümü bölgenin en dağlık yeridir. Burada dağ sıraları güneybatı kuzeydoğu doğrultusunda birbirine paralel uzanır. Bu bölümdeki başlıca yükselti*ler Akdağlar Tecer Çamlıbel ve Hınzır dağlarıdır.
İç Anadolu Bölgesi'nden kaynaklanan sula*rın çoğu Kızılırmak ve Sakarya ırmakları aracılığıyla Karadeniz'e akar. Çekerek Irma-ğı'nın suları da Yeşilırmak'a katılarak Kara*deniz'e ulaşır. Uzunyayla yöresinden kaynak*lanan sular Zamantı Irmağı'nın bölge sınırları dışında katıldığı Seyhan Irmağı aracılığıyla Akdeniz'e ulaşır. Bölgenin doğu kesiminden kaynaklanan Çaltı ve Tohma suları ise Fırat Irmağı aracılığıyla Basra Körfezi'ne dökülür. Bu akarsulardan bazılırı eski jeolojik çağlar*da yerkabuğunun oluşması sırasında kırılarak çöken alanlarda akmaktadır. İç Anadolu Böl*gesi'nin yüksek kesimlerinden kaynaklanan bazı küçük akarsular lise denize ulaşamaz ve kapalı havzalara yönejir. Bölgenin alçak yöre*lerinde bulunan bu kapalı havzaların en çukur kesimlerinde akarsular ya bir göl ya da bir bataklık oluşturur. Bıjı akarsuların en önemli*leri Çumra yöresi ile| Konya Ovası'nın batı kesiminin sulanmasında yararlanılan Çarşamba Çayı'dır.
İç Anadolu Bölgesi'nde Türkiye'nin ikinci büyük gölü olan Tua Gölü ile Tuzla Seyfe Çavuşçu ve Akşehin gölleri yer alır. Eber Gölü'nün doğu kesilin bölge sınırları içinde*dir. İç Anadolu BrJlgesi'nde tarım yapılan toprakları sulama ve enerji üretimi amacıyla kurulan birçok barajın ardında suların birik*mesiyle oluşan bazı iyapay göller de vardır. Bunların en önemlisi Hirfanlı baraj gölüdür.