HDR çəkiliş texnikası HDR ilə gerçəküstü bir dünya

[Revane]

HDR ilə gerçəküstü bir dünya

Məqaləmizin mövzusu Göndərilən şəkillər yəni High Dynamic Range (Yüksək Dinamik Diapazon) fotoşəkil çəkmə texnikası. Gerçeküstü fotoşəkillər çəkməyə imkan tanıyan bu texnikanı sizlər üçün inceliyoruz.

Fotoğrafçılıkla məşğul olan istər həvəskar istər professional istifadəçilərin ilk diqqət etdikləri mövzuların başında pozalama gəlir. Doğru pozalama bir kadrın duruşunu değiştirebildiği kimi səhv pozalama da yaxşı bir kadrın pis olmasına səbəb ola bilər. Pozalama texnologiyaları artıq cihazların içinə girmiş olsa da, texniki imkanlar çox inkişaf etmiş olsa da enində sonunda bəzi nöqtələrdə çətinliklər yarana bilər.

Məsələn günorta saatlarında bir otağın içində dayanıb pəncələri də kadraja alaraq çəkiliş etdikdə (içəridə işıq qaynağının olmadığını fərz) xaricdən gələn işıq səbəbi ilə içərisi qaranlıq çıxar (tərs işıq təsiri). Bunu engellemenin bir neçə yolu olsa da, həm içərisini doğru pozlayıp çöldəki mənzərəni da doğru Pozalama çox məharət istər.

Məhz bu və bu kimi qarışıq ışıklandırmalı hallarda (ki, ümumiyyətlə tərs işıqda bu problem olar) imdadımıza HDR Foto texnikası yetişir. Əvvəl HDR nədir ona bir nəzər salaq:

NƏDİR BU HDR?
Ağırlıqlı olaraq yüksək kontraslı mənzərələrin çəkilişi üçün istifadə edilən bir texniki olan High Dynamic Range fotoşəkillər [bəzən HDRI (I: Image) olaraq da tanımlanabiliyor], görüntüdeki yüksək kontrast (işıqlı) və aşağı kontrast (qaranlıq) bölgələrin ortalamasının alınması məntiqi ilə meydana gəlir.

Işıqlandırma üçün istifadə edilən təbii, ya da süni işıq qaynaqlarının aralığı çox yüksəkdir. Bu aralıq o qədər geniştirki Dynamic Range yəni Dinamik dekabr nisbəti 100.000:1 kimi bir dəyərə malikdir. Ancaq gözümüzümün gördüyü ya da fotoaparatın qeyd edə bildiyi dekabr bu qədər geniş deyil. 16 bit TIFF fotoşəkillər üçün bu dəyər 65.536:1 olaraq müşahidə edilər.

Məhz HDR texnikası istifadə edilərək çəkilən fotoşəkillərdə işıq aralığı tək bir kvadrat ilə çəkdiyimiz fotoğraflardakinden çox daha çox olar.

NƏ ÜÇÜN HDR?
Bəli normal bir şəkildə çəkiliş etmək varkən niyə HDR istifadə ehtiyac duyuruq. Bunun ən əhəmiyyətli səbəbi bəzi şəkillərin yüksək kontrasa sahib olmalarıdır. Məsələn qaranlıq bir dağ mənzərəsinin arxasında parlaq bir səma varsa, ya da günışığı ilə işıqlandırılmış bir otaqda pəncərələrdən gələn işıq tapılırsa bu kadrların pozlaması doğru yapılamayabilir. İlk örnekteki dağ manzarında səmaya görə pozalama görsəniz, dağ qaranlıq çıxar, dağa görə görsəniz səma çox parlar. İkinci nümunədə isə otağın içindəki işıq vəziyyətinə görə pozalama versəniz pence parlaq görünür. Tam tərsini görsəniz otağın line qaranlıq çıxar.

Hal belə olunca eyni kadrın 3 fərqli pozalanmış halını birləşdirmək həm daha yaxşı nəticə alınması, həm də gerçeküstü bir görünüş əldə edilməsi üçün HDR texnikası istifadə edilir. Ancaq bu texnikanın bir az əmək tələb, çəkiliş sonra əməliyyata ehtiyac duyması praktik istifadəsinin hobbi səviyyəsində olmasına gətirib çıxara bilər.

HDR FOTOĞRAF NECƏ ÇEKİLİR?
Bu texnikası istifadə edərək çəkiliş etmək üçün əvvəlcə bir digital fotoaparata ehtiyacınız var. İkinci olaraq maşını sabit tutmaq üçün bir tripod (bu əhəmiyyətli çünki kadrların eyni kadraja sahib olması lazımdır). Üçünü ehtiyacınız olan şey isə çəkilişdən sonra istifadə edəcəyiniz uyğun bir proqram (Photoshop CS2, Photomatix bənzəri bir proqram).

Fotoaparatın çox yüksək həllolma dəqiqliyə, inkişaf etmiş bir məhsul və ya bahalı olmasına ehtiyac yoxdur. Poza kompensasiyası (Ev) xüsusiyyəti, ya da əl çəkiliş rejimi olan hər hansı bir yığcam məhsul belə işinizi görə bilər.
Nümunə
,
Nümunə


Çəkilişlərdən sonra əlinizdəki kadrlar tək başına bir məna ifadə etmir. Yəni HDR Foto yaratmaq üçün əlavə proqram lazımdır. Bu iş üçün istifadə edə biləcəyiniz onlarla fərqli proqram olsa da ən çox üstünlük edilənlər Photoshop CS2 və yalnız bu iş üçün çıxarılan Photomatix. İrəliləyən sətirlərdə hər iki proqramın HDR xüsusiyyətlərini masaya yatıracağı.

Əslində HDR imiclərin oluşturulma məntiqi sadə: Az pozalanan fotoşəkildəki tünd bölgələr, çox pozalanan versiyadan alınarkən, əksinə, bir vəziyyət də çox pozalanan bölgələrdəki açıq bölgələr üçün tətbiq olunur. Beləcə normalda fotoaparatın edə bilməsi mümkün olmayan hər bir bölgə üçün ayrı-ayrı pozalama imkanı təmin edilmiş olar.

Adobe Photoshop CS2'de HDR
HDR imiclərin bir araya gətirilib tək bir kvadrat yaradılması üçün istifadə edilə bilən Photoshop, bu xidməti son versiyası olan CS2 ilə verir. Bunun üçün etməniz lazım olan tək şey proqramı açıb "File" menyusundan automate başlığına gəlmək. Buradakı variantlardan ən altda görünən Merge to HDR başlığını seçməyiniz lazımdır.



Seçki sonra qarşınıza bir menyu çıxır. Buradan tək-tək fotoğarf da seçebildiğiniz kimi bir qovluq göstərərək içindəki bütün fotoşəkilləri HDR texnikası ilə birləşdirmək mümkündür. Şəkilləri seçdikdən sonra onların diafraqma, enstantane və poza dəyərləri gəlir. Bunları işarələyib davam etdiyinizdə isə ilk olaraq çalışacağam dərinliyi və diaqramı seçəcəyiniz edən gəlir. Burada fotoğrafınızı 16, 8, ya da 32 bit olaraq seçməyiniz mümkündür. 32 bit seçki etsəniz OK düyməsinə basdıqdan sonra başqa bir nizam edə bilmirsiniz. 16, ya da 8 bit seçsəniz bir sonrakı mərhələdə HDR Conversion (HDR Çevrilməs) üsulunu seçebiliyorsunuz. Burada Exposure and Qama, Hihglight Compression, Equalize Histogram və Local Adaptation variantları var. Bunlardan bəziləri otamatik olaraq nizam edərkən bəzi variantlarda istifadəçinin müdaxil də söz mövzusu.

Nümunələr..