Zabil -k. Tarda bir pərdə və muğamlardan birinin adı ( zabil segah)
Zabit(ə)-k. Ordu və donanmalarda komanda heyyətinə mənsub olan şəxs, rütbəli hərbçi, əmr edən; zəbt edən; alan, tutan
Zabitə(ə)-q. Qayda, qanun, nizam, asayiş, intizam; bir yerin (şəhər, rayon, qəsəbə və s.) intizam və asayiş işlərinə baxan inzibati idarə, polis və jandarma idarəsi
Zahid(ə)-k. Dünyanın zövq və nemətlərindən əl çəkib vaxtını dini ibadət etməklə keçirən adam,asket, ibadətlə məşğul olan; pəhrizkar, tərki-dünya; məs. cəmiyyətdən, insanlardan uzaq qaçan, qapalı həyat sürən.
Zahidə (ə)-q. Bax: Zahid.
Zahir(ə)-k. Açıq, aşkar, aydın, meydanda olan; hər hansı bir şeyin xarici görnüşü və görkəmi.
Zahirə(ə)-q. Bax: Zahir.
Zakir(ə)-k. Zikr edən, təsbeh çevirə-çevirə dua edən, Allahın adlarını və sifətlərini bir-birinin ardınca söyləyib təkrar edən, vird ilə məşğul olan, yada salan, adını çəkən.
Zakirə(ə)-q. Bax: Zakir
Zalxa(ib)-q. Əslində ”zelika”dır, “Züleyxa” adı da bu sözdəndir. Sürüşkən, sürüşən. Eyni zamanda bu Azərbaycanda məhəlli söz olub “Tutqun bənövşəyi rəngdə çoxlu çiçəkləri olan zəhərli bir bitki” kimi izah edilir.
Zaman(ə)-k. Vaxt, müddət, çağ, dövr, mövsüm.
Zamanxan-k. Zamanə xanı, dövrünün xanı.
Zamin(ə)-k. Zəmanət verən adam, zamin duran, boynuna çəkən, boyun olan, təminat verən.
Zamir(ə)-k. Əsli ”zəmir”dir. Ürək, qəlb; bir şeyin və kimsənin iç üzü, daxili; vicdan; səmimi və daxili duyğu; qramatikada: əvəzlik.
Zanbaq(ə)-q. Uzun saplağı və gözəl qoxulu böyük gülləri olan bir bitki
Zaur(ə)-k. Əsli ”zair”dir. Qonaq, başçəkən, ziyarət edən.
Zehni(ə)-k. Ağıla məxsus, kamala aid, ağılla iş görən, istedadla bağlı olan.
Zemfira-q. Bu ad haqqında iki fikir vardır. 1) ibranicə ”mahnı” anlamını verir; 2) yunanca “sappherios” və ibranicə “sappir”in rumin və başqa dillərdəki xalqın danışıq dilindən alınmış biçimindədir, göy yaqut anlamındadır.
Zenfira-q.” Zemfira”nın dəyişilmiş formasıdır. Bax: Zemfira
Zeybə-q. “Ziba” sözünün dəyişikliyə uğramış biçimi. Bax: Ziba
Zeyqəm(ə)-k. Aslan, şir.
Zeynal(ə)-k. 1) yaxşı; 2) “Zeynalabdin”in ixtisar edilmiş biçimi; 3) nəslin (ərəbcə “al”) yaraşığı, bəzəyi, daş-qaşı(ərəbcə “zeyn”).
Zeynalabdin(ə)-k. Əslində “Zeynalabidin”dir. İbadətlə məşğul olanların bəzəyi, yaraşığı, yaxud da sadəcə olaraq ən yaxşı ibadət edənlər.
Zeynəb(ə)-q. 1) Qiymətli daş-qaş, cavahirat; 2) atanın yaraşığı, bəzəyi, qiymətli daş-qaşı; 3)bunu kök, dolu bədənli kimi də izah eləyirlər.
Zeynəddin(ə)-k. Dinin bəzəyi, yaraşığı.
Zeynulla(ə)-Allahın bəzəyi, Tanrının yaxşı bəndəsi
Zəfər(ə)-k. Qələbə, qalibiyyət, arzuya çatma, uğur.
Zəhra(ə)-q. Parlaq, parıltı, parlaq üzlü, ən işıqlı, gül üzlü.
Zəki(ə)-k. Zəkalı, düşüncəli, ağıllı, fərasətli, kəskin zəkası olan, istedadlı; anlayışlı
Zəkiyyə(ə)-q. Bax: Zəki
Zəkulla(ə)-k. Allahın ağıllı, zəkalı, düşüncəli bəndəsi
Zəlimxan-k. Əziyyət çəkən xan, zülümdə olan xan, sıxıntıda olan xan
Zəmanə(ə)-q. Zaman, vaxt; məs. tale, qədər, bəxt.
Zəmanət(ə)-k.q. Zamin olma, zaminlik, məsuliyyət, boynuna götürmə.
Zəminə(ə)-q. 1) Yer; mühit, şərait, ilkin şərt, əsası olan; 2) boyun olma, zaminlik, təminat.
Zəmirə(ə)-q. Bax: Zamir; əvəz olunan( yəni oğlan olmasa da olar).
Zənubər-q. “Sənubər”in dəyişilmiş biçimi. Bax: Sənubər.
Zənurə (ə)-q. Əsli ”zənnur”dəndir; işıqlı, aydın, parlaq deməkdir.
Zərbacı-q. Qızıl kimi gözəl (qız, bacı), zərlə bəzənmiş.
Zərbəli(ə)-k. Əli vuruşu, Əli zərbəsi, Əli naxışı, Əlinin damğası
Zərəngül-q. Əslində “ zərringül” dəndir. Hərfi anlamı belədir; zərli gül, qızıldan olan gül.
Zərcamal-q. Qızıl üzlü gözəl, qızıl çöhrəli(qız, qadın).
Zərgər-k. Qızıldan, qiymətli şeylərdən bəzək əşyaları düzəldən usta
Zərgül-q. Qızıldan olan gül, qızıl gül.
Zərxanım-q. Qızıla bənzər, qızıl kimi xanım; qəşəng, gözəl.
Zərxara-q. Zərli ipəkdən toxunmuş parça, parıldayan şax ipək parça.
Zərif(ə)-q. İncə, zərif, cansız; məs. nazik, qəşəng, gözəl, yaraşıqlı
Zərifə(ə)-q. Bax:Zərif
Zərin-q. Qızıldan olan, qızıla bənzəyən. Həmçinin bax: Zərrin
Zərinə-q. Qızıla bəzənmiş, qızıl bəzək; zərli və qiymətli geyim; qızıldan hazırlanmış, qızıldan olan.
Zərnigar-q. Əsli ”zər” və “negar” sözlərindəndir. Qızılla naxışlanmış, qızılla bəzənmiş, zər naxışlı; məs. qızıl kimi, gözəl, sevgili, yar.
Zərnisə(f-ə)-q. Qızıl qadın, qızıl kimi qadın.
Zərnişan-q. Qızıl nişan, qızılla, zərlə həkk edilmiş və ya işlənmiş (qılınc və başqa əşyaların üzərinə qazılmış yazı, möhür və s.) zərli, bəzəkli parça, zərlə işlənmiş parça və s.
Zərnur(f-ə)-q. Qızıl kimi işıq verən, qızılın parıltısı, işığı.
Zərnurə(f-ə)-q. Bax: Zərnur
Zərparə-q. Qızıl parçası, qızıl tikəsi, qızıldan olan hissə.
Ziba-q. Bəzəkli, gözəl, yaraşıqlı, zinətli, qəşəng, göyçək.
Zibagül-q. Gözəl gül, qəşəng çiçək.
Zibeydə-q. Bax: Zübeydə.
Zinnur(ə)-k.q. İşıqlı, aydın, ziyalı.
Zinyət(ə)-q. Əsli ”zinət”dir. Yaraşıq, bəzək.
Zirəng-q. “Zirək” sözünün dəyişilmiş biçimi. Diribaş, cəld, çevik, bacarıqlı
Zivər-k.q. Bəzək, yaraşıq, zinət.
Ziya(ə)-k. İşıq, nur, aydınlıq.
Ziyad(ə)-k. Artıq, çox, artıqlıq.
Ziyadar(ə-f)-k. İşıqlı, nurlu, parlaq, aydın.
Ziyadxan-k. Böyük xan, xandan da artıq olan.
Ziyafəddin(ə)-k.”Ziyafət” və “din” sözlərindəndir. Dinin təntənəsi, dinin cəlalı
Ziyafət(ə)-k.q. Böyük qonaqlıq, təntənəli qonaqlıq, şölən.
Ziyalan-k. Aydınlaşan, işıqsaçan, parlayan
Ziyarət(ə)-k. Müqəddəs sayılan bir yerə getmə; görüşmə, vizit.
Ziyəddin-k. Əslində” ziyaəddin”dəndir. Dinin işığı, dinin parıltısı.
Ziynət-Bax: Zinyət
Zöhrab-k. Bax: Söhrab.
Zöhrə(ə)-q. Günəş sisteminə daxil olan yeddi ulduzun biri və ən parlağı; Venera planetinin adı; Karvanqıran; məs. eşq ilahəsi, parlaq.
Zübeydə(ə)-q. Əsli ”zübdə”dəndir. Əsas, maya, cövhər, qaymaq; xülasə, nəticə; ən bəyənilmiş, ən seçilmiş
Züleyxa-q. “Zelika” (Zalxa) adının dəyişilmiş biçimidir. Bax: Zalxa
Zülfəli(f-ə)-k. Əlinin saçı, Əlinin tükü, saçı, zülfləri
Zülfi-k.q. Zülfləri olan, saça məxsus olan, hörüklü, telli.” Zülf” ilə başlayan adların ixtisar və nəvaziş biçimi kimi də işlənir.
Zülfiqar-k. Bax: Zülfüqar.
Zülfinaz-q. Zülfləri və nazı olan (qız, qadın)
Zülfinur(f-ə)-q. Zülfləri parıltılı olan, parıldayan saçları olan.
Zülfiyyə-q. Bax: Zülfi.
Zülfizər-q. Saçları, telləri qızıl kimi olan, qızıl saçlı (qız)
Zülfüqar(ə)-k. İki ağızlı qılınc.Dini rəvayətə göra guya göydən yerə enmiş bu qılıncı Məhəmməd peyğəmbər imam Əliyə bağışlamışdır. Əlinin qılıncına verilən addır. Sözün hərfi anlamı “qabırğa”, “onurğa” ilə bağlıdır.
Zülfünaz-q. Bax: Zülfinaz
Zülqədər(ə)-k. Ərəb qəməri ilinin on birinci ayının adındandır. Əslində “zülqə”dəndir.
Zülü-k.q. ”Zül” ilə başlayan adların ixtisar və əzizləmə biçimi.
Zümrüd-q. Yunanca ”smaraqdos”, ərəbcə “züm(ür)rüd” kimi işlənən bu sözün Azərbaycan türkcəsi ilə bir neçə anlamı var: 1) yaşıl rəngli, parlaq, qiymətli bir daş; 2) yaşıl rəngli, yamyaşıl (rəng bildirir) ; 3) əfsanəvi bir quşun adı (əbədiyyət rəmzi kimi işlənir).