Qərbi Azərbaycan, Qafan
1930-cu il sentyabrın 9-da yaradılıb. Ərazisi 1345 kv km-dir. Rayonun mərkəzi respublika tabeli Qafan şəhəridir. Rayon mərkəzindən İrəvan şəhərinə olan məsafə 320 km-dir.
Azərbaycanda Qaf dağının olması və bu dağın içərisində odlu Simurq quşunun yaşaması haqqında əfsanə və əsatirlər var. Qafqazın adının da buradan götürüldüyü güman edilir. Qafan sözü də “Qafın yerləşdiyi ərazi” anlamını verir. Qafan rayonu ərazisində yerləşən Qaf dağı əslində hündürlüyü 3904 olan Qapıcıq dağıdır.
Rayon ərazisi üç tərəfdən Bərgüşad, Zəngəzur və Mehdi dağ silsilələri ilə əhatələnib. Oxçu çayı rayon boyu axıb keçir.
1988-ci ilə qədər azərbaycanlıların yaşamaqda davam etdikləri və həmin il tərk etməyə məcbur olduqları yaşayış məntəqələri: Gığı, Kirs, Kürüt, Kərd, Mahmudlu, Pəyhan, Gəhləşin, Aşağı Pürlü, Yuxarı Pürlü, Acıbac, Qovşud, Zeyvə, Müsəlləm, Yuxarı Girədağ, Aşağı Girədağ, Açağu, Dəvrus, Qaradığa, Xələc, Oxtar, Cibili, Yuxarı Gödəkli, Aşağı Gödəkli, Bəydaş, Yuxarı Dəvrus, Hünüd, Novruzdar, Qatar, Atqız, Çaykənd, Qafan, Sarıdərə, Pirimni, Davidbəy, Sünük savxozu, Şəhərcik qəsəbəsi.
Ermənistan SSR Ali Soveti Rəyasət heyətinin müxtəlif fərmanları ilə rayonun bəzi kəndlərinin adları dəyişdirilmişdir.