sağlık kurulu raporlarının düzenlenmesi

[AyMaRaLCaN]

sağlık kurulu raporlarının düzenlenmesi


1. resmi sağlık kurullarınca verilen raporların çoğunda sadece teşhis yazılmakta ve karar kısmında;
çalışarak hayatını kazanamaz,
eşinin sosyal haklarından faydalanır,
eşinin sağlık kar nesinden yararlanır,
malulen emekli olur.
gibi ifadeler kullanılmakta, bazı raporlarda da, "%....iş gücü kaybı vardır" gibi oranlar belirtilmektedir.

bu şekilde düzenlenen raporlar aşağıda verilen örneklerden de anlaşılacağı gibi sandık sağlık kurulunun karar vermesini güçleştirmektedir.
5434 sayılı t.c. emekli sandığı kanunu çerçevesinde kurulup görev yapan sağlık kurulu, 2022 sayılı 65 yaşını doldurmuş muhtaç, güçsüz ve kimsesiz türk vatandaşlarına aylık bağlanması hakkında kanuna göre kurulup görev yapan sağlık kurulundan ayrı bir kurul olup çalışma kriterleri de ayrı olarak belirlenmiştir. 2022 sayılı kanunun uygulamasında 18 mart 1998 tarihinde ve 23290 sayılı resmi gazetede yayımlanan “özürlülere verilecek sağlık raporları hakkında” yönetmelikte belirtilen işgücü kaybı esas alınmakta, 5434 sayılı t.c. emekli sandığı kanununun ;
44 üncü maddesinde hükme bağlanan malullük için "bulunduğu görevi yapamama",
72 nci ve 74 üncü maddelerinde hükme bağlanan malullük için "çalışarak hayatını kazanamama",
47 nci madde ile 657 sayılı devlet memurları kanununun 105 inci, 926 sayılı türk silahlı kuvvetleri personeli kanununun 128 inci maddelerinin uygulan*masında "sıhhi izin süreleri",
6741 ve 1239 sayılı kanunlarda aranan malûllükte "başkasının güç yardımına muhtaç olma" önem taşımaktadır.
bu nedenle, 5434 sayılı t.c. emekli sandığı kanununa göre işlem yapılacak olay*larda şahsın durumunun iş gücü kaybına göre değerlendirilmemesi gerekmektedir.
örnek:
şahsın jeneralize yılda 2 den fazla epileptik nöbeti varsa 2022 sayılı kanuna göre %65 iş gücü kaybı vardır kararı verilebilmektedir. ancak, 5434 sayılı t.c. emekli sandığı kanununa göre yapılacak incelemede, bilimsel kriterlerin, klinik, laboratuar ve radyolojik bulguların, kan, ilaç düzeylerinin belirtildikten sonra çalışarak hayatını kazanıp kazanamayacağı kararının verilip yazılması gerekmektedir.
bir çok hastane 5434 sayılı t,c. emekli sandığı kanunu çerçevesinde yaptığı inceleme sonucunda "çalışarak hayatını kazanamaz.", "malulen emekli olur", "babasının veya annesinin sosyal haklarından faydalanır" derken başka bir raporun*da aynı kişi için "her türlü taşıt kullanması, yüksek yerlerde çalışması, tehlikeli işlerde çalışması sakıncalıdır, bunların dışında çalışabilir" kararı vermektedir.
örnek:
işe girerken "sağlam" raporu verilen bir şahıs hakkında daha sonra "dejeneratif miyop, her iki gözün ayrı ayrı görmesi 2/10, %75 işgücü kaybı var. "cami imam hatibi görevini yapamaz" kararı verilmekte, ancak, aynı şahsın askerlik belgesi istendiğinde ileri derecede dejeneratif miyop nedeniyle askerlikten muaf tutulduğu anlaşılmak* tadır.
her iki gözünün görmesi 2/10 olmasına rağmen işgücü kayıp oranı değil, şahsın yaptığı işin göz önüne alınması gerektiğinden, şahsın cami imam hatibi olarak çalışmasına engel olmayan bu arızası nedeniyle maluliyet kararı verilmemesi gerek*mektedir. nitekim bir çok tıp fakültesi ve eğitim hastanesinin kararı bu yöndedir.
diğer taraftan her iki gözü 2/10 veya daha yüksek görme kaybı nedeniyle "çalışarak hayatını kazanamaz kararının" verilmesi, toplum içinde yaşayan görme engellilerin santral memurluğu, avukatlık gibi meslekleri yapabilmeleri gerçeği ile de çelişmektedir. nitekim aynı hastaneler "çalışarak hayatını kazanamaz" kararı verdik*leri kişiler için daha sonra "santral memurluğu" yapar, kararını da vermektedir.

örnek:
şoför olarak görev yapan bir şahsın görmesinin tam olması gerektiğinden, her*hangi bir nedenle bir gözünün görmesini kaybetmesi veya her iki gözün görme değerlerinin toplamı 12/20 den aza inmesi halinde şoförlük yapamayacağından maluliyet hakkı doğmaktadır.
örnek:
bazı raporlarda da şahısların beyanı göz önünde tutulup, hastalığına ait herhan*gi bir tetkik yapılmadan “görevini yapamaz karan” verildiği görülmektedir. şahsın beyanına göre "gaz, gaita kaçırdığı, abdestini tutamadığı ve cami imam hatiplik görevini yapamayacağı" kararı gibi. bu şahısların maluliyetlerine karar verilebilmesi için daha sonra sevk edildikleri eğitim hastaneleri veya tıp fakültesi hastanelerine gitmedikleri yapılan takiplerde görülmektedir.
örnek:
işitme ve konuşma engelli olup, %50 veya böbrek translantılı ama fonksiyonel olup %80 iş gücü kaybına sahip kişiler için verilen "çalışarak hayatını kazanamaz" kararı günlük yaşamımızdaki gerçeklerle tamamen terstir. hemen her meslek grubunda böbrek translantılı olup, çalışan insana rastlamak mümkündür.
birçok hastanenin sağlık kurulu raporlarına ait matbu kağıdın altında “not: hastalık durumunda kısaca klinik bulgularla, kararı etkileyen röntgen ve laboratuar bulguları, sağlam raporlarında ise bulgular bölümlerine sağlam yazılacaktır” denilmesine rağmen, klinik, laboratuar ve röntgen bulgularının hanelerinin boş bırakıldığı sadece teşhis ve kararın yazıldığı görülmektedir. raporların nasıl düzen*leneceği 18 mart 1998 tarih ve 23290 sayılı resmi gazetede yayımlanan "özürlülere verilecek sağlık kurulu raporları hakkında yönetmelik'te açık bir şekilde belirtilmiş olup, en son sağlık bakanlığınca 09.05.2001 tarih ve 8080 sayı ile genelge halinde yayınlanmıştır. bu yönetmelik ve genelgenin sadece özürlü kişiler için değil tüm raporlarda uyulması gereken kriterler olduğu açıktır.
örnek:
hipertansiyon tanısı ile "çalışarak hayatını kazanamaz" kararı verilenlerin daha sonra "başka bir hastanede muayeneleri veya aynı hastaneden istenen klinik, laboratuar, radyolojik bulguların yazıldığı sağlık kurulundaki asıl nüshanın onaylı suretinde, t.a: 140/100 mm hg olduğu, komplikasyonu bulunmadığı görülmektedir. bu gibi kişilere "çalışarak hayatını kazanamaz" veya "malulen emekli olur" kararı günümüz gerçeklerine ters düşmektedir. bir çok meslek grubunda bu durumdan daha ağır şartlarda mesleğini icra eden kişileri çevremizde görmek mümkündür..
örnek:
1- psikotik bozukluk tanısı ile "çalışarak hayatını kazanamaz" veya "malulen emekli olur" kararı verilenlerin daha sonra gönderildikleri ruh sağlığı ve hastalıkları hastanelerinde veya tıp fakültelerinin abd'ce belirli bir süre incelenmeleri sonucu tamamen sağlam oldukları anlaşılmakta veya nevrotik bir kişiliğe ait bulgulara sahip oldukları görülmektedir.
örnek:
2- her iki gözü p+/p+ olan şahısların "çalışarak hayatını kazanamaz" "babasının veya annesinin sosyal haklarından faydalanır." veya "malulen emekli olur" kararının verildiği raporlarını klinik, laboratuar, radyolojik bulgularının yazıldığı sağlık kurullarında kalan asıl suretlerinde ise şahısların görmelerindeki kayıpların katarakt hastalığına bağlı olduğu görülmektedir. bilindiği gibi katarakt ameliyatla görme dere*celeri düzeltilebilen bir hastalıktır, durumları ameliyat sonundaki derecelere göre değerlendirilmelidir.
3- aynı hastanede ilgili dal uzmanı varken birbirine yakın dal uzmanlarının şahıslar hakkında karar vererek sağlık kuruluna sevk yaptığı ve sağlık kurulu rapor*larını imzaladıkları görülmektedir.. bilindiği gibi iç hastalıkları, genel cerrahi, göz, kulak-burun-boğaz, nöroloji uzmanları sağlık kurullarının asil üyeleridir. 18 mart 1-998 tarih ve 23290 sayılı resmi gazete'de yayımlanan yönetmelikte yer alan
"nöroloji ve/veya psikiyatri" ibaresi nöroloji uzmanının olmadığı yerlerde sağlık kurulunun toplanmasının engellenmemesi için yerine psikiyatri uzmanının katılması, için kullanılan bir ifadedir. eğitim hastanelerinin "nöroloji ve/veya psikiyatri" ifadesinin dışında tutulması gereklidir. zira eğitim hastanelerinde veya tıp fakültesi hastanelerinde nöroloji kliniklerinde şef, şef yardımcısı veya başasistan uzmanın bulunmadığını düşünmek mümkün değildir.
ayrıca hastalık hangi tıp dalını ilgilendiriyorsa ilgili dal uzmanının da imzasının bulunması bir zorunluluktur.
4- 5434 sayılı t.c. emekli sandığı kanununun 45 inci maddesi uyarınca vazife malûlü olanların malûllük dereceleri 1953 yılında kabul edilen ve tamamen fonksiyon kayıpları esas alınarak düzenlenmiş olan "vazife malullüklerinin nevileriyle dere*celeri" hakkındaki nizamnameye göre belirlendiğinden raporlarda klinik, laboratuar ve radyolojik bulguların olmaması vazife malûllüğü derecesini etkilemektedir. bu durumda yeni raporların istenmesi gerekmekte, bu da hastanelerin ve sağlık kurulunun yükünü arttırdığı gibi şahısların mağduriyetine neden olmaktadır.
sonuç olarak usulüne uygun bir raporda, klinik, laboratuar, radyolojik bulguların açık bir şekilde belirtilmesi, iç hastalıkları, genel cerrahi, göz, kulak-burun-boğaz ve nöroloji ve/veya psikiyatri uzmanının ve ilgili dal uzmanının imzasının olması, “çalışarak hayatını kazanamaz”, “görevini yapamaz”, “malulen emekli olur” kararlarının şahıs hakkında uygulanacak kanunun ilgili maddesine ve günün gerçeklerine uygun olarak verilmesi gerekmektedir.
sıhhı izin süreleri ve sınıf değişikliği:
sandık sağlık kurulu 5434 sayılı t.c. emekli sandığı kanununun 50 inci mad*desinde belirtilen hükümler doğrultusunda maluliyet hakkının doğumuna neden olan kesin raporları veya sıhhi izin süreleri ile ilgili raporları inceleyip iştirakçinin görevini yapıp yapamayacağıma, sıhhi izin süresini doldurup doldurmadığına karar verme yetki ve sorumluluğundadır.
5434 sayılı t.c. emekli sandığı kanununun 47 nci maddesi;
"vazifelerini yapamayacak derecede hastalığa uğrayanlardan hastalıkları kanun*larında tayin edilen müddetlerden fazla devam edenler hastalıklarının mahiyetlerine ve doğuş sebeplerine göre "adi malûl" veya "vazife malûlü" sayılırlar.
"tedavisi imkansız olduğu raporla belirtilen hastalıklara uğrayanların hastalıklarının mahiyet ve doğuş sebeplerine göre yukarıdaki müddetlerin bitmesi beklenmeksizin rapor tarihinden itibaren (adi malûl) veya (vazife malûlü) sayılırlar" hükmünü amirdir.
bu hükme göre hastalıklarının veya sakatlıklarının tedavisi sonucu verilen rapor*lara göre görevlerini yapamayacakları anlaşılan iştirakçilerin bu raporlarının sandık sağlık kuruluna intikali ile bu kurulun tetkik ve onayı üzerine maluliyet hükümlerinin uygulanması gerekmektedir.
5434 sayılı t.c. emekli sandığı kanununun 44 üncü maddesinin ikinci fıkrasına göre, görevlerini yapamayacak derecede malûl olanlardan isteyenlerin malullüklerinin mani olmadığı başka görev ve sınıflara nakledilmeleri mümkün bulunduğundan görev ve sınıfları değiştirileceklerin kesin raporlarının sandık sağlık kurulunda ince*lenip "maluliyet" kararı verildikten sonra sınıf ve görev değişikliğinin yapılması, sınıf ve görev değişikliğinden sonra da tekrar sağlık kurulu raporu alınmaksızın istekleri üzerine maluliyet hükümlerinin uygulanması gerekmektedir.
birçok kurumun personel birimleri çalışanlarına kanun hükümlerine uyulmadan sınıf değişikliği yaptırmakta, bunun sonucunda bir çok hukuki problemin doğmasına neden olmaktadırlar.
yukarıda belirtilenler ışığında:
a) hastalık veya sakatlıkları bulundukları görevi yapmalarını engelliyor ise hastalığının düzelme imkanı da yoksa raporun ilgili kurumun varsa sağlık dairesince incelendikten sonra personel birimleri vasıtasıyla sandık sağlık kurulunun inceleme*sine göndermeleri ve bu kurulun onayından sonra haklarında maluliyet işlemi yap* maları,
örnek
bir gözünü tamamen kaybetmiş bir kişinin mevcut yönetmelikler ve yasalar gereği şoför, polis veya infaz koruma memuru olarak çalıştırılmaları mümkün değildir. bu nedenle görevlerini yapamayacaklarına dair raporlarının gecikilmeden sandığa gönderilmesine özen gösterilmelidir.
b) 657 sayılı devlet memurları kanununun 105 inci maddesinde en az sağlık izni süresi 6 ay olarak tespit edildiğinden alınan sıhhi izinlerin 6 aylık süreye ulaşması halinde ilgililerin hizmet sürelerine ve hastalıklarına göre a, b veya c fıkralarından hangisine girdiğine sandık sağlık kurulunca karar verilmesi, bunun için de personel birimlerinin raporları geciktirmeden sandığa göndermeleri,
c) sıhhi izin yönünden 926 sayılı türk silahlı kuvvetleri personel kanununun 128 inci maddesine göre durumu incelenecek olanların raporlarının, bu maddenin "sıhhi izin süresini doldurmak durumuna girenler sıhhi izin sürelerini dolduracakları ayın ilk haftasında kati işlem yapılmak üzere tekrar muayeneye sevk edilirler. bunlardan sıhhi arızalarının devam ettiği ve hiçbir sınıfın hizmetinde vücutlarından istifade edilemeyeceği anlaşılanlar hakkında t.c. emekli sandığı hükümleri uygulanır"
hükmü uyarınca daha önceden incelenip haklarında karar verilmesi gerekir. bu nedenle de alınan raporların 6 aylık süreyi aşması durumunda ilgili madde hükmünün a ve b fıkralarından hangisinin uygulanacağı konusunda sandık sağlık kurulunun son rütbedeki raporlarını inceleyerek karar vermesi, bu karara göre sıhhi izin süresini dolduracakları ayın ilk haftasında haklarında kat’ı işlem yapılmak üzere ilgili komutanlığın personel şubesince tekrar muayeneye sevk edilmeleri gerekmek tedir.
önemle arz/rica ederiz.