Güneydoğu Anadolu Bölgesi

[ŦєŁєรмє]

GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ

En küçük coğrafi bölgemizdir.

Bölgenin güneyinde Irak ve Suriye yer alır.

Bölgenin batısında Akdeniz Bölgesi vardır.

FABRİKALARI

Çimento, yağ, sabun, iplik, dokuma, içki, besin maddeleri üreten fabrikalar, petrol arıtma tesisileri vardır.

TARIM ÜRÜNLERİ

Buğday, mercimek, nohut, burçak, zeytin, antepfıstığı ve kenevir bölgede yetişen önemli ürünlerdir.

NEHİRLERİ

Dicle, Fırat bölgenin önemli akarsularıdır.

DAĞLARI

Toroslar ve Karacadağ.

OVALARI

Harran ve Antep ovaları.

ŞEHİRLERİ

Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Mardin, siirt, urfa, Batman ve Şırnak'tır.

Batman ve Şırnak son yıllarda şehir statüsüne kavuşmuştur.

TURİZM

Urfa ve Adıyaman dolayları ile Mardin eski uygarlıklardan kalma eserler bakımından zengindir

Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir.Güneydoğu Torosların güneyinden Suriye sınırına kadar olan yerleri kaplar. Bölgede etli ve baharatlı yiyeceklere sahip olan zengin bir mutfak kültürüne sahiptir.Diyarbakır ve Gaziantep bölgenin en gelişmiş ve en büyük şehirleridir.

Şehirleri
1-Gaziantep
2-Diyarbakır
3-Şanlıurfa
4-Batman
5-Adıyaman
6-Kayapınar
7-Kızıltepe
8-Nusaybin
9-Siverek
10-Viranşehir
11-Nizip
12-Cizre
13-Siirt
14-Mardin
15-Silopi

Yeryüzü şekilleri

Güneydoğu Anadolu Bölgesi iki bölüme ayrılmıştır. Bunlar, Orta Fırat Bölümü ve Dicle Bölümü’dür. Bölgeyi bölümlere ayıran sınır Karacadağ volkan konisinden geçer. Bölgede yükseltisi fazla olmayan ova ve platolar geniş yer kaplarlar.

Bölgenin kuzey kesiminde Toros dağ sırasının güney yamaçları ile birlikte ikinci bir kıvrımlı dağ kuşağı uzanır. Bölgenin ortasında 1938 m yükseltiye sahip sönmüş Karacadağ Volkanı yer alır. Bölgenin batısında ise Gaziantep Platosu üzerinde yükselen Kartal Dağları önemli yükseklik yapar. İç kesimlere gidildikçe iklim karasallaşır.

Karadağ’ın batısında Harran, Suruç, Ceylanpınar ve Birecik ovaları yer alır. Dicle nehri ve kollarının toplandığı Diyarbakır Havzası geniş olmayan ancak çok verimli bir ovaya sahiptir.

Karacadağ’ın batısındaki Şanlıurfa, Gaziantep, Adıyaman platoları Fırat ve kolları tarafından derin bir şekilde yarılmıştır. Karacadağ’ın doğusu ise daha engebeli bir yapı gösterir. Bu bölümün güneyinde Mardin-Midyat Eşiği yer alır.

Bölgenin iki önemli akarsuyundan biri olan Fırat, kaynağını Doğu Anadolu Bölgesi’nden alır. Bölgede ise Toroslar’dan gelen Kahta ve Karadağ’dan gelen küçük akarsularla beslenir. Güneydoğu Toroslar’ın güneye bakan yamaçlarından birçok kol halinde çıkan Dicle Nehri ise bölgenin diğer önemli akarsuyudur. Her iki akarsu da Basra Körfezi’ne sularını boşaltırlar.

Bölgede doğal oluşumlu göl yoktur. Ancak Fırat ve Dicle üzerinde kurulmuş baraj gölleri bulunmaktadır. Bölgenin ve ülkenin 2. en büyük baraj gölü olan Atatürk Barajı bu bölge sınırları içinde yer alır.

İklim ve bitki örtüsü

Orta Fırat Bölümü
Bu bölümde Akdeniz iklimi görülür. Bölgenin içlerine doğru iklim karasallaşır. Kış sıcaklık ortalaması, Dicle Bölümü'ne göre daha yüksektir. Bölümün kış sıcaklık ortalaması 0 °C'nin altına pek düşmez. Yağış en fazla kış mevsiminde görülür. Yıllık yağış tutarı 700 mm dir. Yaz aylarında yağışların azalması ve sıcaklığın yüksek olması kuraklığı arttırmıştır.İç kesimlerde karasal iklim görülür..

Dicle Bölümü
Dicle Bölümü'nde karasal iklim etkilidir. Bölümde yazlar çok sıcak ve kurak, kışlar ise soğuktur. Bölümün yüksek kesimlerinde kar yağışları görülür. Kış mevsiminde sıcaklık 0°C nin altına düşer. Bölümdeki yıllık yağış miktarı 500-600 mm' dir.

Bitki örtüsü
Bitki Örtüsü kızılçam ve makidir. Bölümün yüksek kesimlerinde yağışın artmasına bağlı olarak meşe ormanları görülür.

Dicle Bölümü
Bölümün karakteristik bitki örtüsü makidir. Bölgenin batısında bozulmuş Akdeniz iklimi görülürken, iç kesimlerde karasal iklim özellikleri görülür. En çok yağış kış aylarında düşerken yazlar sıcak ve kuraktır. Yıllık yağış miktarı 500 - 600 mm civarındadır.

Enlem, deniz etkisine kapalı ve güneyden gelen sıcak hava kütlelerine açık olduğu için yaz sıcaklığı en yüksek olan bölgedir. Buharlaşma şiddetinin fazlalığı kuraklığın çok fazla olmasına sebep olmuştur. Bu yüzden tarımda da en fazla sulamaya ihtiyaç duyulan bölgedir.

Ekonomi
Coğrafi yönden GAP'ın (Güneydoğu Anadolu Projesi) giriş kapısı, sanayisi ve ticari hacmi ile de GAP kalkınmasında temel teşkil eden Gaziantep, ekonomik yönden çevresindeki 18 ili etkisi altında tutmaktadır.

Tarım ve hayvancılık
Bölge ekonomisi Gaziantep dışında tarım ve hayvancılığa dayanır. Geniş düzlüklerin olması bölgede tarım için büyük bir avantaj iken, yaz kuraklığının şiddetli olması üretimi olumsuz etkiya en çok ihtiyaç duyan bölge lös adı verilen çok verimli topraklar bulunur.Bölgenin Dünyada en bilinen tarım ürünü antepfıstığıdır.

Türkiye'de en çokyetişir. Ayrıca buğday, pamuk, keten, susam, nohut, zeytin, incir,karpuz,kırmızı mercimekte yetiştirilir. Bölgede ağırlıklı olarak küçükbaş hayvancılık yapılır. Çok az miktarda sığır da vardır.

Sanayi
Tamamen Gaziantep bölgesindedir.Diğer yerlerde sanayi üretimi yoktur.Gaziantep bölgesinde Tekstil,halı,makine,kuruyemiş,sentetik dokuma ve birçok sektör burada gelişmiştir.Pamuk ve elyaf ipliği üretiminde dünya 1.sidir.Ayrıca dünya pamuk piyasasını Gaziantep belirler.Halı üretiminde de dünya 1.sidir.Türkiyede ilk 500 e giren 15 e yakın sanayi kuruluşu vardır ve birçok yerli holding bugün türkiye piyasasında söz sahibidir.

Yeraltı zenginlikleri
Bölge yeraltı kaynakları bakımından oldukça zengin sayılabilir. fosfat ve linyitin yanında bölgede petrol de çıkarılır. Batman, Diyarbakır ve Adıyaman'da Türkiye'nin önemli petrol yatakları bulunur ve Batman rafinerisinin işlediği petrol bölgeden sağlanır.