Şişmanlığın oluşmasındaki etmenler
Şişmanlığın oluşmasında başlıca aşağıdaki etmenler sorumludur;
Yaş: Genellikle orta yaşlılıkta çok görülür. 0-1 yaş arasındaki bebeklik döneminde hücre bölünmesinin en fazla olduğu yaş gurubu olduğundan, yağ hücrelerinde oluşan çoğalma, bir ömür boyunca etkisini sürdürecektir. Dolayısı ile bebeklikteki şişmanlık yetişkilikteki şişmanlığa meyili artırır.
Şişmanlığa meyili etkileyen üç kritik yaş dönemi vardır;
* Gebeliğin son üç ayı,
* Yenidoğan döneminden 2. yaşa kadar,
* Ergenlik çağı (adolesan=delikanlılık çağı)
Cinsiyet: Şişmanlık her iki cinstede görülür. Ancak kadınlarda daha fazladır. Menopoz ve gebeliğin etkili olduğu sanılmaktadır.
Sosyo-ekonomik yapı: Genellikle gelişmiş ve zengin toplumlara özgü bir beslenme bozukluğudur. Ancak sosyo-ekonmik seviyesi düşük toplumlarda da karbonhidratlı besinler ucuz ve karın doyurucu olduğundan şişmanlık, dengesiz beslenmenin bir sonucu olarak çok görülmektedir. Ayrıca bu topluluklarda, yemek yapılması sırasında yağda kavurarak pişirme fazladır.
Genetik etmenler: Bazı araştırmacılar şişman aile çoçuklarınında şişman olduğunu gözlemlemiştir. Bu bulgunun yanında, karı koca arasındada şişmanlık yönünden sıklıkla dikkat çekici bir uyum vardır. Bunlarda şişmanlığın genetikten çok beslenme alışkanlıkları ve fiziksel aktivetelerinin azlığı ile ilgili olduğu da savunulabilir.
Endokrin etmenler: Şişmanlığın kadınlarda, ergenlikte, gebelikte veya menapozda başlaması endokrin etmenlerin etkisi olabileceğini belirtmektedirler. Ayrıca hipotroidizm (trioid bezinin az çalışmasına bağlı hastalık) Kuşing sendromu (fazla steroid alınması sonucu gelişmektedir) gibi rahatsızlıklarda da şişmanlık görülür.
Davranışla etkili etmenler: Gerğinden fazla yemek yemek, tembellik, aşırı stres, üzüntüye bağlı, sıkıntı atmak amacı ile yemek yemek, çerez yemek, mutfakta yemek pişirirken yemek yemek, acele çiğneyip yutmak, büyük lokma yutarak yemek yemek şişmanlığı oluşturan etmenlerdir.
Fiziksel aktivite: Şişman bireylerin zayıflardan daha az aktif olduğu gözlenmiştir. Aktivite azlığı enerji harcamasını azaltır.
Sosyal yaşam: Endüstrileşme ile bazı işlerin makinalaşması, araba kullanmak, gibi sosyal yaşantıdaki değişiklikler de şişmanlığa yol açar.
