Atatürk'ün, İngilizlerin, Bolşeviklerle Türkiye ve İslam ülkelerinin arasını açmak için bütün yollara başvurduklarına dair, Doğu Cephesi Komutanlığı'na gönderdiği 30 Kasım 1920 tarihli yazı.
Doğu Cephesi Komutanlığı'na
Ankara, 30 Kasım 1920
Bakü'de Türkiye Temsilcisi Memduh Şevket Bey'e.
Tiflis'te Türkiye Temsilcisi Kazım Bey'e
Her yerden gelen haberlerden anlaşıldığı gibi İngilizler Bolşeviklerle bizim ve İslam ülkelerinin arasını açmak için bütün yollara başvurmaktadırlar. Bunu başardıkları zaman her ki topluluğu ayrı ayrı ezebileceklerini umuyorlar. Bu amaçla çıkarılan söylentiler arasında İngilizlerce Azerbaycan'ın bize verilmesine karşılık Kafkasya'da Bolşeviklere karşı cephe açacağımız gibi buna benzer daha birtakım uydurmalar vardır. Çıkarılmakta olan bu tür söylentileri elinizdeki bütün araçlardan yararlanarak hemen ve kesin bir dille yalanlamaya yetkili ve görevlisiniz.
İngiliz, Fransız ve İtalyanlarca ne doğrudan, ne de İstanbul'da iktidara getirdikleri hükümet aracılığı ile bize bir barış önerisi verilmemiştir. Bu tür söylentileri çıkaran bilinen hükümetlerin paralı propagandacılarıdır. Bu söylentiler, belki de Adana'da Fransızların her sıkışınca dinlenmek ve yeni güç toplayabilmek için zaman kazanmak amacı ile anlaşma istemelerinden ve bu amaçla birkaç kişiyi kıyılarımıza göndermelerinden kaynaklanmaktadır. Ama, bu tür eylemlerin hepsine yanıtımız, yalnızca Fransızların yurdumuzdan çekip gitmelerini istemektir. Öte yandan kendilerine Ankara Hükümetinin temsilcisi ya da delegesi süsünü veren, bizce bilinmeyen kimseler İstanbul'da İngiliz ve Fransızlarla görüşüp aralarında kararlar almaktadırlar. Bu görüşmeleri, ustalığı bilinen İngiliz propagandası her yere yayarak Ruslarla aramızı açmak istiyor.
Konu bu olup Türk ulusunun kendi varlığına saldırmış olan emperyalistlerle ortak davranabileceğini yaymayı başaran İngiliz oyuncularına şaşmamak elden gelmez.
Mustafa Kemal
Atatürk'ün Kurtuluş Savaşı Yazışmaları c. II, s. 210-211.
Atatürk'ün Milli Dış Politikası, s. 188-189