Əhalinin cins və yaş quruluşu

[Emine]

Əhalinin cins və yaş quruluşu





XX əsrin əvvələrində Bakıda neft sənayesinin sürətli inkişafı prosesində ölkəyə əsasən, kişi cinsli əhali gəlirdi. Nəticədə burada əhalinin ümumi sayında kişilərin sayı çoxalmışdır.


Ölkədə əhalinin cins quruluşunun formalaşmasına İkinci Dünya müharibəsi ciddi təsir göstərmişdir. Müharibə gedişində kişi cinsli əhalinin sayının azalması ilə əlaqədar həmin vaxtdan başlayaraq ümumi əhalinin sayında qadınlar üstünlük təşkil edir. 2003-cü ilin əvvəlində isə kişilərin sayı 4023,0 min nəfər, qadın cinsli əhalinin sayı isə 4179,5 min nəfərə çatmişdir. Qadınların ümumi əhalinin sayında payı 50,9%-ə düşmüşdür. Təqaüd yaşlı əhali arasında qadınların xüsusi çəkisi artır. Buna səbəb qadınların kişilərə nisbətən çox yaşamasıdır. Şəhər və kənd əhalisinin müqayisəsi də gostərir ki, qadınlar üstünlük təşkil edir.
Ölkədə 16 yaşa qədər olan əhali əmək qabiliyyətli yaşdan kiçik qrupa daxildir. 16-57 yaşlı qadınlar, 16-62 yaşlı kişilər əmək qabiliyyətli yaşda, bu yaşdan yuxarı olanlar isə əmək qabiliyyətli yaşdan böyük əhali qruplarına aid edilir. Əmək qabiliyyətli yaşdan böyük əhalinin xüsusi çəkisi getdikcə artır.
Azərbaycanın demoqrafik inkişaf vəziyyətini əks etdirən on mühüm göstəricilərdən biri əhali arasında olan nikah və boşanma hallarının baş verməsidir.
Son 30 ildə əhalinin cins və yaş qrupları üzrə sayını aşağıdakı kimi ümumiləşdirmək olar:

(min nəfər)

Yaş qrupları	1979		1989		1999		2005		2006		2007		2008
kişilər	qadınlar	kişilər	qadınlar	kişilər	qadınlar	kişilər	qadınlar	kişilər	qadınlar	kişilər	qadınlar	kişilər	qadınlar
Bütün əhali
Cəmi	2938.8	3089.5	3423.8	3597.4	3883.1	4070.3	4103.7	4243.6	4152.2	4284.2	4205.0	4327.7	4258.1	4371.8
o cümlədən:
0-2	205.0	197.6	269.5	252.6	202.2	182.3	190.3	162.5	206.8	177.2	225.4	193.5	236.3	202.7
3-5	203.9	197.4	257.0	244.2	258.9	241.4	180.9	156.7	178.1	153.3	177.4	151.5	188.9	161.4
6	70.2	67.9	79.2	74.8	93.3	87.9	57.5	51.2	61.2	53.5	61.2	53.3	58.2	49.8
7	67.7	65.2	78.4	74.1	94.0	89.4	65.1	58.3	57.4	51.2	61.2	53.5	61.2	53.3
8-15	620.4	599.5	564.7	538.9	739.6	705.6	714.1	671.0	682.8	638.4	641.1	595.1	608.7	559.2
16-17	166.3	158.1	136.1	131.1	156.1	150.7	187.8	179.5	190.8	181.4	194.7	184.6	192.1	183.0
18-19	170.9	153.0	162.4	132.8	142.1	145.3	184.3	176.7	186.5	178.2	187.5	179.3	190.5	181.1
20-24	307.3	314.4	330.4	356.7	313.1	334.9	397.2	386.7	413.8	398.2	430.9	413.8	444.6	426.3
25-29	196.5	206.5	335.6	370.8	297.4	331.7	320.5	337.8	333.3	347.1	346.0	352.8	361.1	362.9
30-34	120.8	127.9	271.5	289.3	321.9	360.6	292.2	325.5	287.3	318.5	292.1	322.6	296.5	323.0
35-39	128.8	138.8	189.0	200.2	336.1	363.2	312.7	351.7	310.9	349.6	304.3	340.8	301.7	339.0
40-49	344.8	348.9	235.4	253.6	427.2	449.2	603.8	654.7	621.2	678.8	631.6	694.6	635.2	702.9
50-59	172.8	219.1	307.0	334.5	194.7	217.0	277.2	302.1	306.3	333.9	335.6	366.9	363.2	397.4
60-69	85.5	148.5	136.7	188.6	220.7	260.7	186.0	231.7	173.2	217.2	163.1	203.5	159.0	197.4
70+	77.9	146.7	70.9	155.2	85.8	150.4	134.1	197.5	142.6	207.7	152.9	221.9	160.9	232.4
Şəhər əhalisi
Cəmi	1581.6	1618.7	1867.9	1938.0	1975.3	2089.0	2101.4	2196.9	2131.9	2224.7	2154.1	2243.5	2189.2	2275.6
o cümlədən:
0-2	100.5	96.1	134.4	126.0	88.2	78.0	86.7	73.0	94.3	79.8	103.8	88.9	111.2	96.0
3-5	97.5	93.7	132.2	125.9	120.2	110.2	81.4	68.8	81.9	69.1	82.4	69.3	87.7	73.9
6	32.3	31.2	41.1	39.1	44.5	41.5	25.2	22.1	27.4	23.1	27.2	23.0	27.6	23.2
7	31.1	29.5	40.8	38.2	45.2	43.2	29.7	26.0	25.2	22.3	27.4	23.2	27.4	23.2
8-15	271.2	254.6	287.9	270.7	375.0	356.1	346.3	322.1	328.7	303.7	303.2	277.8	286.0	258.2
16-17	85.7	72.7	67.3	61.2	79.7	77.2	96.9	92.2	98.4	93.1	99.7	93.5	97.1	92.2
18-19	101.5	79.6	93.3	64.6	74.1	75.4	96.3	92.0	97.3	92.5	97.1	92.2	98.7	93.0
20-24	195.3	179.7	174.1	179.5	154.5	170.7	208.1	202.7	217.2	209.0	226.2	216.9	233.9	223.0
25-29	127.7	129.2	187.1	202.7	140.2	167.4	164.5	176.4	174.3	183.1	182.2	186.3	192.1	193.1
30-34	81.8	84.0	161.8	170.9	158.7	186.1	140.0	167.4	138.4	164.8	142.1	167.6	147.2	168.5
35-39	79.7	82.8	122.2	127.8	181.9	198.6	154.3	183.3	152.5	181.6	148.4	176.4	147.1	176.6
40-49	188.2	190.6	149.8	158.3	251.4	261.5	337.4	369.2	343.8	381.1	343.6	385.7	341.8	388.2
50-59	101.1	132.2	161.9	178.8	114.4	124.2	171.7	184.4	189.1	203.5	204.8	221.8	220.5	239.7
60-69	51.7	90.1	76.9	112.0	105.7	126.3	99.7	122.2	95.5	117.5	92.9	113.9	93.0	113.2
70+	36.3	72.7	37.1	82.3	41.6	72.6	63.2	95.1	67.9	100.5	73.1	107.0	77.9	113.6
Kənd əhalisi
Cəmi	1357.2	1470.8	1555.9	1659.4	1907.8	1981.3	2002.3	2046.7	2020.3	2059.5	2050.9	2084.2	2068.9	2096.2
o cümlədən:
0-2	104.5	101.5	135.1	126.6	114.0	104.3	103.6	89.5	112.5	97.4	121.6	104.6	125.1	106.7
3-5	106.4	103.7	124.8	118.3	138.7	131.2	99.5	87.9	96.2	84.2	95.0	82.2	101.2	87.5
6	37.9	36.7	38.1	35.7	48.8	46.4	32.3	29.1	33.8	30.4	34.0	30.3	30.6	26.6
7	36.6	35.7	37.6	35.9	48.8	46.2	35.4	32.3	32.2	28.9	33.8	30.3	33.8	30.1
8-15	349.2	344.9	276.8	268.2	364.6	349.5	367.8	348.9	354.1	334.7	337.9	317.3	322.7	301.0
16-17	80.6	85.4	68.8	69.9	76.4	73.5	90.9	87.3	92.4	88.3	95.0	91.1	95.0	90.8
18-19	69.4	73.4	69.1	68.2	68.0	69.9	88.0	84.7	89.2	85.7	90.4	87.1	91.8	88.1
20-24	112.0	134.7	156.3	177.2	158.6	164.2	189.1	184.0	196.6	189.2	204.7	196.9	210.7	203.3
25-29	68.8	77.3	148.5	168.1	157.2	164.3	156.0	161.4	159.0	164.0	163.8	166.5	169.0	169.8
30-34	39.0	43.9	109.7	118.4	163.2	174.5	152.2	158.1	148.9	153.7	150.0	155.0	149.3	154.5
35-39	49.1	56.0	66.8	72.4	154.2	164.6	158.4	168.4	158.4	168.0	155.9	164.4	154.6	162.4
40-49	156.6	158.3	85.6	95.3	175.8	187.7	266.4	285.5	277.4	297.7	288.0	308.9	293.4	314.7
50-59	71.7	86.9	145.1	155.7	80.3	92.8	105.5	117.7	117.2	130.4	130.8	145.1	142.7	157.7
60-69	33.8	58.4	59.8	76.6	115.0	134.4	86.3	109.5	77.7	99.7	70.2	89.6	66.0	84.2
70+	41.6	74.0	33.8	72.9	44.2	77.8	70.9	102.4	74.7	107.2	79.8	114.9	83.0	118.8