Loidikeia Denizli

[Emine]

Denizli İli’nin 6 km. kuzeyinde yer alan antik Laodikeia kenti coğrafi bakımdan çok uygun bir noktada ve Lykos Irmağı’nın güneyinde kurulmuştur. Kentin adı antik kaynaklarda daha çok “Lykos’un kıyısındaki Laodikeia” şeklinde geçmektedir. Tarihçi Plinius’a göre Laodikeia önceleri Diospolis “Zeus’un Şehri” daha sonraları da Rhoas adını taşıyan bir köyün yıkıntıları üzerine inşa edilmiştir. Diospolis adı buradaki Zeus kültüne verilen önemin bir simgesidir. Rhoas adı ise yerli Anadolu dillerinden birine ait olabilir.

Diğer antik kaynaklara göre ise kent İ.Ö. 263-261 yılları arasında II. Antiokhos tarafından kurulmuş ve şehre Antiokhos’un karısı Laodike’nin adı verilmiştir.


LaodikeiaPamukkale Tarihi Yerler İ.Ö.1. yüzyılda Anadolu’nun en önemli ve ünlü kentlerinden biridir. Şehirdeki büyük sanat eserleri bu döneme ait olduğu gibi yine bu yüzyılda burada düzenlenen gladyatör döğüşleri şehre ayrı bir önem kazandırmıştır.

Romalılar Laodikeia’ya özel bir önem vermişlerdir. Ünlü devlet adamı ve hatip Cicero İ.Ö.50 yılında buraya gelmiş ve kentin bazı hukuki sorunları ile uğraşmıştır. Yine bu tarihlerde Romalılar Laodikeia’yı Kibyra (horzum) conventusunun merkezi yapmışlardır. Roma İmparatoru Hadrianus İ.S. 129 yılında şehri ziyaret etmiş ve buradan Roma’ya mektuplar yazmıştır.

Kent ile Roma arasındaki ilişkilerin ne kadar iyi olduğunu gösteren diğer bir kanıt da İ.S. 90-146 yılları arasında bu kentte yaşadığı bilinen ünlü Zenon ailesinin sahip olduğu mevki servet ve imtiyazlardır. Nitekimbu aileden olan Polemon adında biriPamukkale Tarihi Yerler Antonius tarafından Lykaonia Kilikia ve Pontus’a yönetici olarak atanmıştır.

Yazıtlar ve sikkelerLaodikeia’nın dini hayatı hakkında da bilgiler vermektedir. İmparatorluk devrine ait çok sayıdaki sikke üzerinde görülen Zeus Laodiokos figürü bu kentte Zeus kültüne verilen önemin göstergesidir. Laodikeia’nın geç devirlerine ilişkin bilgilerimiz çok sınırlıdır.


Birkaç metin bize Hırıstiyanlığın başlangıç devirlerinde Laodikeia’nın durumu hakkında bazı ipuçları veriyor. Diğer yerlerde olduğu gibi burada da Hırıstiyanlık önce Yahudi toplumunu etkilemiştir. Nitekim Küçük Asia’nın 7 ünlü kilisesinden birinin bu kentte bulunması Hırıstiyanlığın burada ne kadar önemli olduğunu göstermektedir.

Antik devirde Goncalı ve Eskihisar köyleri yakınlarında kurulmuş olan Laodikeia kentinin hangi nedenle tümüyle terkedildiğini bilmiyoruz. Ancak büyük depremlerin bunda rol oynadığını tahmin etmek güç değildir. İ.S. 194 yılında meydana gelen çok büyük bir deprem şehri yerle bir etmiştir