Azerbaycan Tarihi’nden… (Rus ve Fars Egemenliği Altında Kuzey ve Güney Azerbaycan’da Kültürel Kimlik Arayış;ları) Rus-İran savaş;larını izleyen, Gülistan(1813) ve Türkmençay (1829) Barış; Antlaş;maları sonucu ikiye bölünmüş; Azerbaycan, bugüne kadar değiş;ik rejimler altında sömürge olarak varlığını sürdürmüş;tür. Kuzey Azerbaycan önce Çarlık Rusya’sı boyunduruğunda Kafkas Azerbaycan’ı, sonra Sovyet Rusyası yönetimi altında Sovyet Azerbaycan’ı olarak varlığını sürdürmüş;, ancak 1991 yılında

Bu konu 1120 kez görüntülendi 0 yorum aldı ...
Azerbaycan Tarihi’nden 1120 Reviews

    Konuyu değerlendir: Azerbaycan Tarihi’nden

    5 üzerinden | Toplam: 0 kişi oyladı ve 1120 kez incelendi.

  1. #1
    CiLqiN-GözDé - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
    Üyelik Tarihi
    23.01.2009
    Yaş;
    31
    Mesajlar
    2.509
    Konular
    489
    Beğendikleri
    0
    Beğenileri
    0
    Tecrübe Puanı
    100
    @CiLqiN-GözDé

    Standart Azerbaycan Tarihi’nden

    Azerbaycan Tarihi’nden…
    (Rus ve Fars Egemenliği Altında Kuzey ve Güney Azerbaycan’da Kültürel Kimlik Arayış;ları)



    Rus-İran savaş;larını izleyen, Gülistan(1813) ve Türkmençay (1829) Barış; Antlaş;maları sonucu ikiye bölünmüş; Azerbaycan, bugüne kadar değiş;ik rejimler altında sömürge olarak varlığını sürdürmüş;tür. Kuzey Azerbaycan önce Çarlık Rusya’sı boyunduruğunda Kafkas Azerbaycan’ı, sonra Sovyet Rusyası yönetimi altında Sovyet Azerbaycan’ı olarak varlığını sürdürmüş;, ancak 1991 yılında bağımsızlığını ilan ederek Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti adıyla özgürlüğünü kazanmış;tır. Güney Azerbaycan ise, önce İran Şahlığı yönetiminde, ş;imdi de İran İslam Cumhuriyeti yönetimi altında varlığını sürdürmektedir. Azerbaycan Türkleri, Rus ve Fars hegemonyası altında kendi dilini, geleneklerini, soykökünü kaybetmemek için kültürel kimlik arayış;larını, bu yolda büyük bedeller ödeyerek bugüne kadar taş;ımış;tır.



    Azerbaycan, 1. Petro (1696-1725) zamanından baş;layarak; Çarlık Rusyası’nın yayılma politikasının ana unsuru olan, iş;gal planları arasında önemli bir yer tutmaktaydı. 18. yüzyılda hanlıklara bölünmüş; Azerbaycan’ı, 1786 yılında siyasi amaçlarla gezmiş; Rus subayı Burnaş;ev, buradaki Şeki, Karabağ, Guba, Şamahı, Bakü, Nahçıvan, Gence, Tebriz, Erdebil, Hoy, Urumiye, Talış;, Marağa, Maku hanlıklarının kimilerinin idari yapısının yarı bağımlı, kimilerinin ise bağımsız olduğunu saptamış;tır. Bunlardan Urumiye, Şeki, Karabağ, Guba ve Hoy Hanlıkları, diğerlerine göre daha güçlüydü. 18. yüzyılın 2. yarısında, bu hanlıkların liderleri, herbiri ayrı ayrı siyasal güçlerini artırdıkça, Azerbaycan hanlıklarını kendi yönetimlerinde bir devlet çatısı altında toplamak amacını gütmekteydiler. Güney Azerbaycan’da Urumiye Hanı Feteli Han Efş;ar, Kuzey Azerbaycan’da ise, Şeki Hanı Hacı Çelebi ve Guba Hanı Feteli Han Gubalı bu amaçla çaba harcamış;lardır.

    1790 lı yıllarda, İran’da Türk kökenli Kacarlar yönetime geldikten sonra, kuzey hanlıkları birbiri ardısıra bağımsızlıklarını yitirerek, Kacarlar’ın hükümranlığı altında birleş;tiler. Güney Azerbaycan’da ise Rusya’nın istilacı siyaseti güçlendi. 18. yüzyılın sonlarında, İran’daki Azerbaycan-Türk boyundan olan Kacarlar’ın hakimiyete gelmesinin ardından, Kuzey Azerbaycan’daki hanlıkları da (tüm Güney Kafkasya’yı) egemenliği altına almaya çalış;an Muhammet Şah’ın Kacar Devleti ile Rusya arasında birçok çatış;malar oldu



    3 Ocak 1804 tarihinde, Gence Hanı Cevad Han’ın güçlü direniş;ine karş;ın, Ruslar, gence Kalesi’ni iş;gal ettiler. Cevad Han ve oğlunun da ön saflarda can verdiği savunmada, çok kan döküldü.



    Rus Orduları’nın Kafkasya’daki baş;arıları Osmanlı’yı ve İran’ı rahatsız etmeye baş;ladı. Fransa ve İngiltere ise, Rusya’nın Kafkasya’daki ilerlemesini, İran ve Osmanlı eliyle durdurmaya çalış;ıyordu.



    10 Temmuz 1804 tarihinde, Rusya ile İran arasında savaş; baş;ladı. Rus Ordusu, birbirinin ardısıra, Karabağ, Şeki, Şirvan, Guba, Bakü, Lenkeran Hanlıkları’nı ele geçirdi. Böylece, kuzeydeki birçok hanlık Rusya’nın egemenliğine girdi. Kacar Orduları’nın, Rusları durdurma çabaları baş;arısızlıkla sonuçlandı. Bunun sonucunda, İran ile Rusya arasında 13 Ekim 1813 tarihinde Gülistan Barış; Antlaş;ması imzalandı. Çar 1. Aleksandr’n temsilcisi Rus Ordusu Baş;komutanı general Nikolay Rtiş;ş;ev ve İran Şahı Feteli Şah Kacar’ın resmi temsilcisi Mirze Abdül Hasan Han tarafından imzalanan “ebedi barış; ve dostluk” antlaş;ması ile, antlaş;manın taraflarına karş;ı savaş;an bir halk, antlaş;maya taraf dahi olmaksızın iki parçaya bölündü. Bu sonuç, güç ve adaletsizliğin, gücünü birleş;tirmeyi bilmeyenlere karş;ı, bugüne dek süren zaferi oldu. 11 maddeden oluş;an bu antlaş;maya göre, bu iki istilacı devlet (Rusya ve İran) arasındaki sınır hattı Aras Nehri olarak kabul edildi ve Azerbaycan, Kuzey Azerbaycan ve Güney Azerbaycan olarak ikiye bölündü. Sonraları, halk arasında çok yaygınlaş;an ş;u dörtlük, bir ulusun bölünmüş;lüğünün yüreklerde oluş;turduğu ortak acıyı dile getirdi:



    Arası ayırdılar
    Su ile doyurdular
    Men senden ayrılmazdım
    Zülm ile ayırdılar.



    İran Kacar Şahlığı, Gülistan Antlaş;ması ile Güney Kafkasya topraklarından vazgeçmek istemiyordu. Bu kez de İngiltere ve Fransa’nın yardımı ile kaybettiği toprakları geri alma savaş;ına giriş;ti. 16 Temmuz 1826 tarihinde kuzey hanlıklarını geri almak amacıyla baş;latılan bu savaş;larda, veliaht Abbas Mirze komutasındaki Kacar Ordusu’nun yenilgisi sonucunda, 10 Şubat 1828 tarihinde Türkmençay Barış;ı imzalandı. Bu antlaş;maya göre, Nahçıvan ve Revan Hanlıkları da Rusya’ya verildi. Rusya, 1850 yılında Revan Hanlığı’ndan Erivan vilayeti yaratarak, gelecekte oluş;turulacak Ermenistan Cumhuriyeti’nin temelini attı.




    Konu Bilgileri       Kaynak: www.azeribalasi.com

          Konu: Azerbaycan Tarihi’nden

          Kategori: Azerbaycan Edebiyatı

          Konuyu Baslatan: CiLqiN-GözDé

          Cevaplar: 0

          Görüntüleme: 1120

    .






    .




    .






    DoqRuLuquna inanabiLécéqin Ték RoMan,
    Kéndi HayaTınDıR...

Etiketler

Yetkileriniz

  • Konu Acma Yetkiniz Yok
  • Cevap Yazma Yetkiniz Yok
  • Eklenti Yükleme Yetkiniz Yok
  • Mesajinizi Degistirme Yetkiniz Yok
  •  

Giriş

Giriş