Jiayeqin

[ŞiMaL]

Jiayeqin, Kore milliyetinin eski bir müzik aletidir. Çin’in kuzeydoğusundaki Jilin eyaletine bağlı Yanbian Kore Özerk İlçesi’nde yaygın olarak kullanılan Jiayeqin, dış görünümü bakımından Han milliyetinin müzik aletlerinden biri olan Guzheng’e çok benzemektedir ve Guzheng ile derin bağları vardır.
　　Tarihi kitaplara göre, 500. yüzyıl civarında eski Kore devleti olan Jiaye devletinin kralı, Guzheng’i taklit ederek yaylı bir müzik alet yarattı. Kore halkı, bu müzik aletine Jiayeqin adı verdi. Jiayeqin’in geçmişi 1500 yıl öncesine dayanır. Eski zamanlarda Jiayeqin’nin gövdesi, tek bir ağaçtan yapılmıştır. Jiayeqin’in alt kısmı, koç boynuzu şeklinde kesilir. Taban levhası olmadığından dolayı sesi çok küçüktür. Birkaç yüzyıl içinde Kore halkı, diğer milliyetlerin benzer müzik aletlerinin avantajlarından yararlanarak, kendine özgü Jiayeqin’i yarattı. Şimdi kullanılan Jiayeqin’in sesi yükseldi, tonu da zenginleşti. Kore milliyetinden halk, çalgı yapmak için seçtikleri malzemeye önem verirler, çalgının farklı bölümleri, farklı kaliteli ahşaptan yapılır.

　　Çin Halk Cumhuriyeti’nin kurulmasından sonra Jiayeqin, önemli değişikliklere uğradı. Müzik aleti yapımcıları, ardı ardına 18 ve 21 yaylı Jiayeqin geliştirdiler. Özellikle 21 yaylı Jiayeqin’in sesi şiddetlendiren kutusu büyütüldü, yayları yalnızca Kore milliyetinin sahip olduğu özel bir naylon ile çelikten yapılır oldu. Bu tür Jiayeqin’in sesi daha yüksek, tonu daha güzeldir.

　　Jiayeqin, çalgıcıların mükemmel perfomanslarıyla, sevinç, öfke ve hüzün gibi farklı duygularını ifade etmenin yanı sıra, görkem ve heyecan havasını da canlandırabilir. Jiayeqin, melodisi hafif ve neşeli halk müziklerinin çalınması için çok uygundur. Geçmişte, Jiayeqin çalanların çoğunluğunu erkekler oluşturuyordu. Zamanla Jiayeqin’in Kore milliyetinin önemli bir çalgısı haline geldi ve kızlar tarafından da çalınmaya başladı.

　　Tek başına ve diğer müzik aletleriyle beraber çalınan Jiayeqin, daha çok etnik grupların orkestrasında kullanılır. Kore milliyetinde “Jiayeqin çalarak şarkı söyleme” adı verilen geleneksel bir gösteri tarzı vardır. Bu gösteriyi sunarken, milli kıyafetler içindeki onlarca Koreli kız, sahnede bir sıraya oturarak, Jiayeqin’in alt kısmını yere dayarlar, üst kısmını da sağ dizlerine koyup, bir yandan ezgi çalar , bir yandan da şarkı söylerler. Jiayeqinle çalınan ezgilerin eşliğinde söylenen şarkılar kulağa daha hoş gelir.