azerbaycan dili edebi meclizler

[Emine]

Bir çox xüsusiyyətləri ilə çox ziyanları olan virtual dünya bu səfər Ana dilimiz Azərbaycan dilini hədəfə alıb. Bir maraqlı fakt da odur ki, 20 yaş aşağı olan bir çox gənclərimiz dilimizi korlamağa meyillidirlər. Sual olacaq ki, virtual dünyada yazışırıq dilə nə dəxli? Çox dəxli var. Biz ana dilimizin mükəmməlliyini yazaraq öyrənirik və bunun tam qaydalar çərçivəsində olmasına nəzər yetirməz bizim hər birimizin vətənpərvərlik borcumuzdur.

Azərbaycan dilinə olan hörmətsizlik bizim xəbərimiz olmadan baş verir və biz əyləncəli saatlar içində olarkən dilimizi korlayırıq. Görəsən buna səbəb nədir? Bizləri nə vadar edir ki, xarici sözlərlə dilimizi bəzəyək? Və ya niyə rəy bildirərkən bir çoxları latın qrafikindən istifadə etmir?

Bu məsələyə bir çoxları göz ucu baxa bilərlər. Və həmçinin mənimlə həmfikir olanlarda ola bilər. Məqsəd odur ki, bir neçə nüansları nəzərinizə çatdırım.

1cisi elə saytlarda rəy yazmağımız. Böyük bir əskəriyyət "ingilis dili" şiriftilə yazır və bu da Azərbaycan dilinin korlanmasına və onun gözəlliyinin itməsinə səbəb olur. Halbu ki, latın qrfaikinə çevirib yazmaq çox da əziyyət aparmır. Çatışmayan cəhətlərdə "ş" hərifinin "sh" "w" "s" ilə əvəz olunması söz və cümləni çox kobud şəkildə pozur. Digər nümünələrdə "ə" hərifinin "e" ilə əvəz olunması Azərbyancan dilini gülünc vəziyyətə salır. Düzdür sözlər bizə anlayışlı olsa da borcumuzdur ki, bu səhvlərə yol verməyək. Halbu ki, bu hal bildiyim qədərilə Azərbaycan virtual aləmində baş verir.

2cisi bəzi sözlərə nəzər salaq. "Oldu" Baş üstə" sözləri çerilib "OK" olub. Yenə xarici dil ana dildən üstün tutuldu. ALLAHın "salam"ı bu tip yazılır "slm". Və bir çox hallarda "Hi" "privetik" yazılır. "Sağ ol" "Hələlik" sözləri "bye" "By" "poka" sözlərilə ilə əvəz olunub. Yenə xarici dil ana dilindən üstün oldu. Düzdü virtual aləmdə yazılmış bu sözlər reallıqa o qədər də təsiri olmasa da Azərbaycanın virtual dünyasını çox pis vəziyyətə salır. Təsəffür edin ki, bütün Aznet üzünzə açılıb və Ana dili bərbaq vəziyyətdə. Acı həqiqət odur ki, irtual aləmdə Ana dilinə hörmət qoyulmur. Gənclərimiz Ana dilinin mənşəyini axtarmaqda və bu dilin möhkəmlənməsində kömək olmaq əvəzinə əksinə olaraq xarici sözlərlə pis edirlər.

Hem yazılı, hem sözlü çok zengin bir edebiyat birikimi olan Azeriler, Kadı Burhanettin, Erzurumlu Darir, Nesimi, Abdülkadir Meragi, Kurbani, Fuzuli, Genceli Nizami gibi bestekar, şair ve yazarların heykellerini kentin dört bir yanına oturtmuşlar. Elbette, bir milletin geçmişteki büyüklerini unutmaması gerek. Törelerini, büyüklerini unutanların tarihte yok oldukları biliniyor. Azerbaycan'ın İran sınırları içinde kalan kesiminde (sayıları 30 milyondan fazla) Türkçe yayın yasaklandığından, burada yaşayan Azeri şair ve yazarları (Şehriyar, Samed Behrengi, Mirza Ali Muciz, Etimad, Ali Tude, Tebrizli Ali) yapıtlarını Farsça yazdılar. 1920 yılında Sovyet İmparatorluğu'nun bir parçası olan Azerbaycan, 1939 yılında Kiril alfabesi kullanmağa başladı. Bahtiyar Vahapzade, Resul Rıza, Osman Serıvelli, Süleyman Sani Ahunbay, Seddar Ahundov gibi edebiyatçılar eserlerini Kiril alfabesiyle yazdılar. Cumhurbaşkanı Haydar Aliev, bu yakınlarda yeni bir devir başlattı ama Latin alfabesinin tamamen yerleşmesi için zamana ihtiyaç olduğu kesin.


Ana dilimizi qorumuruq amma dövlətimizdə nöqsanlar axtarırıq