ÇÖZÜNÜRLÜK VE ÖZELLİKLERİ
ÇÖZÜNÜRLÜK
Sabit sıcaklık ve basınç koşularında bir maddenin bir sıvı çözücüsündeki doymuş çözeltisinin derişimine o maddenin çözünürlüğü denir.
Ya da sabit sıcaklık ve basınçta birim hacim çözücüde çözünen maksimum madde miktarına o maddenin çözünürlüğü denir.
ß Sulu çözeltilerde genellikle birim hacim çözücü (su) 100 mL olarak alınır.
ÇÖZÜNÜRLÜĞÜN ÖZELLİKLERİ
1. Çözünürlük çözen ve çözünen madde miktarına bağlı değildir.
2. Çözünürlük çözen ve çözünen maddenin cinsine bağlıdır.
3. Çözünürlük maddeler için ayırt edici özelliktir.
4. Endotermik çözünmelerde sıcaklık artışı çözünürlüğü artırır.
ß Katı ve sıvıların sudaki çözünürlüğü genellikle endotermik olduğundan sıcaklık arıtışı katı ve sıvıların çözünürlüğünü artırır.
5. Ekzotermik çözünmelerde sıcaklık artışı çözünürlüğü azaltır.
ß Gazların sudaki çözünürlüğü ekzotermik olduğundan sıcaklık artışı gazların sudaki çözünürlüğünü azaltır.
6. Basıncın katı ve sıvıların sudaki çözünürlüğüne pratik olarak etkisi yoktur.
7. Gazların sudaki çözünürlüğü basınçla doğru orantılıdır.
8. Bir bileşik kendi iyonlarından en az birini bulunduran bir çözücüde çözündüğünde
çözünürlüğü azalır. (Ortak iyon etkisi)
ß Ortak iyon çözünürlüğü azaltır. Ortak iyonun sayısı ya da derişimi arttıkça çözünürlük daha da azalır.
9. “Benzer benzerini çözer”
İyonik bileşikler, iyonik çözücülerde kovalent bileşikler, kovalent çözücülerde polar bileşikler, polar çözücülerde ... daha iyi çözünür.