http://img31.imageshack.us/img31/2982/shehriyar.jpg Seyid Məhəmməd Hüseyn Behcət Təbrizi (1906- 18 Sentyabr 1988) - daha çox Şəhriyar təxəllüsü ilə tanınan böyük Azərbaycan-İran şairi. Şeirlərini Azərbaycan və fars dillərində yazmışdır. Şəhriyar 1906-cı ildə Təbriz yaxınlığındakı Xoşginab kəndində anadan olmuşdur. 1921-ci ildə Tehrana gələn Şəhriyar Dar-əl-Fənun məktəbində orta təhsilini tamamlayır. Sonra isə ali təhsilini Tehran Universitetinin Tibb fakultəsində davam etdirir. İlk

Bu konu 37254 kez görüntülendi 5 yorum aldı ...
Mehemmed huseyn sehriyar 37254 Reviews

    Konuyu değerlendir: Mehemmed huseyn sehriyar

    5 üzerinden | Toplam: 0 kişi oyladı ve 37254 kez incelendi.

  1. #1
    Emine - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
    Üyelik Tarihi
    14.08.2008
    Mesajlar
    20.276
    Konular
    10681
    Beğendikleri
    0
    Beğenileri
    13
    Tecrübe Puanı
    100
    @Emine

    Standart Mehemmed huseyn sehriyar




    Seyid Məhəmməd Hüseyn Behcət Təbrizi (1906- 18 Sentyabr 1988) - daha çox Şəhriyar təxəllüsü ilə tanınan böyük Azərbaycan-İran şairi. Şeirlərini Azərbaycan və fars dillərində yazmışdır.

    Şəhriyar 1906-cı ildə Təbriz yaxınlığındakı Xoşginab kəndində anadan olmuşdur. 1921-ci ildə Tehrana gələn Şəhriyar Dar-əl-Fənun məktəbində orta təhsilini tamamlayır. Sonra isə ali təhsilini Tehran Universitetinin Tibb fakultəsində davam etdirir.

    İlk şeirlər toplusunu 1929-cu ildə çap etdirir. Keçən əsrin 50-ci illərinin birinci yarısında yazdığı "Heydərbabaya salam" şeirlər toplusu isə Sovet Azərbaycanında böyük maraq oyatmışdır.


    Şairin vəfat etdiyi gün, yəni 18 sentyabr hər il İranda "milli şeir günü" kimi qeyd edilir.

    Əsərləri
    Heydərbabaya salam, Təbriz (1951)
    Seçilmiş əsərləri, Bakı (1966)
    Bütün əsərləri (4 cilddə), Tehran, (1971)
    Divani Türk, Təbriz (1992)
    Yalan Dünya, Bakı (1993)




    Konu Bilgileri       Kaynak: www.azeribalasi.com

          Konu: Mehemmed huseyn sehriyar

          Kategori: Azerbaycan Edebiyatı

          Konuyu Baslatan: Emine

          Cevaplar: 5

          Görüntüleme: 37254


  2. #2
    Emine - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
    Üyelik Tarihi
    14.08.2008
    Mesajlar
    20.276
    Konular
    10681
    Beğendikleri
    0
    Beğenileri
    13
    Tecrübe Puanı
    100
    @Emine

    Standart

    Heyderbaba'ya selam


    Heyder Baba, ıldırımlar şakanda,
    Seller, sular şakkıldayıb akanda,
    Kızlar ona saf bağlayıb bakanda,
    Selâm olsun şevkatize, elize,
    Menim de bir adım gelsin dilize.



    Heyder Baba, kehliklerin uçanda,
    Göl dibinden dovşan kalkıb, kaçanda,
    Bahçaların çiçeklenib açanda,
    Bizden de bir mümkün olsa, yâd ele,
    Açılmayan ürekleri şâd ele.



    Bayram yeli çardakları yıkanda,
    Novruz gülü, kar çiçeği çıkanda,
    Ağ bulutlar köyneklerin sıkanda,
    Bizden de bir yâd eyleyen sağ olsun,
    Derdlerimiz koy dikkelsin dağ olsun.



    Heyder Baba, gün dalıvı dağlasın,
    Üzün gülsün, bulakların ağlasın,
    Uşaklarun bir deste gül bağlasın,
    Yel gelende ver getirsin bu yana,
    Belke menim yatmış bahtım oyana.



    Heyder Baba, senin üzün ağ olsun,
    Dört bir yanın bulak olsun, bağ olsun,
    Bizden sora senin başın sağ olsun,
    Dünya kazov-kader, ölüm-itimdi,
    Dünya boyu oğulsuzdu, yetimdi.



    Heyder Baba, yolum senden keç oldu,
    Ömrüm keçdi, gelenmedim geç oldu,
    Heç bilmedim gözellerin neç oldu,
    Bilmezidim döngeler var, dönüm var,
    İtginlik var, ayrılık var, ölüm var.



    Heyder Baba, igit emek itirmez,
    Ömür geçer efsus bere bitirmez,
    Nâmerd olan ömrü başa yetirmez,
    Biz de vallah unutmarık sizleri,
    Görenmesek helâl edin bizleri.



    Heyder Baba, Mir Ejder seslenende,
    Kend içine sesden-köyden düşende,
    Aşık Rüstem, sazın dillendirende,
    Yadındadır ne hövlesek kaçardım,
    Kuşlar tekin kanad çalıb uçardım.



    Şengülava yurdu, aşık alması,
    Gâh da gedib orda konak kalması,
    Daş atması, alma-heyva salması,
    Kalıb şirin yuhu kimin yadımda,
    Eser koyub, ruhumda her zadımda.



    Heyder Baba, Kuru gölün kazları,
    Gediklerin sazak çalan sazları,
    Ket kövşenin payızları, yazları,
    Bir sinema perdesidir gözümde,
    Tek oturub, seyr ederem özümde.



    Heyder Baba, Karaçemen caddası,
    Çovuşların geler sesi, sedası,
    Kerbelâ’ya gedenlerin kadası,
    Düşsün bu aç, yolsuzların gözüne,
    Temeddünün uyduk yalan sözüne.



    Heyder Baba, şeytan bizi azdırıb,
    Mehebbeti üreklerden kazdırıb,
    Kara günün ser-nüviştin yazdırıb,
    Salıb halkı bir-birinin canına,
    Barışığı beleşdirib kanına.



    Göz yaşına bakan olsa, kan akmaz,
    İnsan olan hancer beline takmaz,
    Amma hayıf, kör tutduğun burakmaz,
    Behiştimiz cehennem olmakdadır,
    Ziheccemiz meherrem olmakdadır.



    Hazan yeli yarpakları tökende,
    Bulut dağdan yenib kende köçende,
    Şeyhülislam gözel sesin çekende,
    Nisgilli söz üreklere deyerdi,
    Ağaçlar da Allah’a baş eyerdi.



    Daşlı bulak daş-kumunan dolmasın,
    Bahçaları saralmasın, solmasın,
    Ordan keçen atlı susuz olmasın,
    Deyne bulak, hayrın olsun, akarsan,
    Ufuklara humar-humar bakarsan.



    Heyder Baba, dağın daşın seresi,
    Kehlik okur, dalısında feresi,
    Kuzuların ağı, bozu, karası,
    Bir gedeydim dağ-dereler uzunu,
    Okuyaydım: 'Çoban, kaytar kuzunu'.



    Heyder Baba, Sulu yerin düzünde,
    Bulak kaynar çay çemenin gözünde,
    Bulakotu, üzer suyun üzünde,
    Gözel kuşlar ordan gelib keçerler,
    Halvetleyib bulakdan su içerler.



    Biçin üstü sünbül biçen oraklar,
    Ele bil ki, zülfü darar daraklar,
    Şikarçılar bildirçini soraklar,
    Biçinçiler ayranların içerler,
    Bir huşlanıb, sondan durub biçerler.



    Heyder Baba, kendin günü batanda,
    Uşakların şamın yeyib yatanda,
    Ay bulutdan çıkıb kaş-göz atanda,
    Bizden de bir sen onlara kıssa de,
    Kıssamızdan çoklu gam u gussa de.



    Karı nene gece nağıl deyende,
    Külek kalkıb kap-bacanı döyende,
    Kurd keçinin Şengülüsün yeyende,
    Men kayıdıb bir de uşak olaydım,
    Bir gül açıb ondan sora solaydım.



    ‘Emmecan’ın bal bellesin yeyerdim,
    Sondan durub üs donumu geyerdim,
    Bahçalarda tiringeni deyerdim,
    Ay özümü o ezdiren günlerim,
    Ağac minib, at gezdiren günlerim.



    Heçi hala çayda paltar yuvardı,
    Memmed Sadık damlarını suvardı,
    Heç bilmezdik dağdı, daşdı, divardı
    Her yan geldi, şıllak atıb aşardık,
    Allah, ne koş, gamsız-gamsız yaşardık.



    Şeyhülislam münâcatı deyerdi,
    Meşed Rahim lebbâdeni geyerdi,
    Meşdâceli bozbaşları yeyerdi,
    Biz hoş idik, hayrat olsun, toy olsun,
    Fark eylemez, her n’olacak, koy olsun.



    Melik Niyaz verendilin salardı,
    Atın çapıb kıykacıdan çalardı,
    Kırkı tekin gedik başın alardı.
    Dolayıya kızlar açıb pencere,
    Pencerelerden ne gözel menzere.



    Heyder Baba, kendin toyun tutanda,
    Kız gelinler hena, pilte satanda,
    Bey geline damdan alma atanda,
    Menim de o kızlarında gözüm var,
    Aşıkların sazlarında sözüm var.



    Heyder Baba, bulakların yarpızı,
    Bostanların gülbeseri, karpızı,
    Çerçilerin ağ nebatı sakkızı,
    İndi de var damağımda, dad verer,
    İtgin geden günlerimden yad verer.



    Bayram idi gece kuşu okurdu,
    Adaklı kız bey çorabın tokurdu,
    Herkes şalın bir bacadan sokurdu,
    Ay ne gözel kaydadı şal sallamak,
    Bey şalına bayramlığın bağlamak.



    Şal istedim men de evde ağladım,
    Bir şal alıb tez belime bağladım,
    Gulam gile kaçdım, şalı salladım,
    Fatma hala mene çorab bağladı,
    Han nenemi yada salıb ağladı.



    Heyder Baba, Mirzemmed’in bahçası,
    Bahçaların turşa şirin alçası,
    Gelinlerin düzmeleri, tahçası
    Hey düzüler gözlerimin refinde,
    Heyme vurar hatıralar sefinde.



    Bayram olub, kızıl palçık ezerler,
    Nakış vurub, otakları bezerler,
    Tahçalara düzmeleri düzerler
    Kız-gelinin fındıkçası, henası,
    Heveslener anası, kaynanası.



    Bakıçının sözü, sovu, kağızı
    İneklerin bulaması, ağızı,
    Çerşenbenin girdekânı, mövizi
    Kızlar deyer: “Atıl-matıl, çerşenbe,
    Ayna tekin bahtım açıl, çerşenbe”.



    Yumurtanı göyçek, güllü boyardık,
    Çakkışdırıb sınanların soyardık,
    Oynamakdan birce meğer doyardık,
    Eli mene yaşıl aşık vererdi,
    İrza mene novruz gülü dererdi.



    Novruz Ali hermende vel sürerdi,
    Kâhdan enib küleşlerin kürerdi,
    Dağdan da bir çoban iti hürerdi,
    Onda gördün ulak ayak sahladı,
    Dağa bakıb kulakların şahladı.



    Akşam başı nahırçılar gelende,
    Kodukları çekib, vurardık bende,
    Nahır keçib gedib yetende kende,
    Heyvanları çılpak minib kovardık,
    Söz çıksaydı, sine gerib sovardık.



    Yaz gecesi çayda sular şarıldar,
    Daş kayalar selde aşıb, karıldar,
    Karanlıkda kurdun gözü parıldar,
    İtler gördün, kurdu seçib ulaşdı,
    Kurd da gördün, kalkıb gedikden aşdı.



    Kış gecesi tövlelerin otağı,
    Kentlilerin oturağı, yatağı,
    Buharıda yanar odun yanağı,
    Şebçeresi, girdekânı, iydesi,
    Kendi basar gülüb-danışmak sesi.



    Şücâ haloğlunun Baki savgati,
    Damda kuran samavarı, söhbeti,
    Yadımdadı şestli keddi, kameti,
    Cünemmegin toyu döndü, yas oldu,
    Nene Kız’ın baht aynası kâs oldu.



    Heyder Baba, Nene Kızın gözleri,
    Rakşende’nin şirin-şirin sözleri,
    Türki dedim, okusunlar özleri,
    Bilsinler ki, adam geder ad kalar,
    Yahşı-pisden ağızda bir dad kalar.



    Yaz kabağı gün güneyi döyende,
    Kend uşağı kar güllesin sövende,
    Kürekçiler dağda kürek züvende,
    Menim ruhum ele bilin ordadır,
    Kehlik kimi batıb kalıb, kardadır.



    Karı Nene uzadanda işini,
    Gün bulutdan eyirerdi teşini,
    Kurd kocalıb, çekdirende dişini,
    Sürü kalkıb dolayıdan aşardı,
    Badyaların südü aşıb-daşardı.



    Hecce Sultan emme dişin kısardı,
    Molla Bağır emoğlu tez mısardı,
    Tendir yanıb, tüstü evi basardı,
    Çaydanımız arsın üste kaynardı,
    Kovurkamız saç içinde oynardı.



    Bostan pozub getirerdik aşağı,
    Doldurardık evde tahta tabağı,
    Tendirlerde pişirerdik kabağı,
    Özün yeyib, tohumların çıtlardık,
    Çok yemekden lap az kala çatlardık.



    Verzeğan’dan armud satan gelende,
    Uşakların sesi düşerdi kende,
    Biz de bu yandan eşidib bilende,
    Şıllak atıb bir kışkırık salardık,
    Buğda verib armudlardan alardık.



    Mirza Tağı’ynan gece getdik çaya,
    Men bakıram selde boğulmuş aya,
    Birden ışık düşdü otay bahçaya,
    ”Eyvay dedik, kurddu”, kayıtdık, kaşdık,
    Heç bilmedik ne vakt küllükden aşdık.



    Heyder Baba, ağaçların ucaldı,
    Amma hayıf cevanların kocaldı,
    Tokluların arıklayıb acaldı,
    Kölge döndü, gün batdı, kaş kereldi,
    Kurdun gözü karanlıkda bereldi.



    Eşitmişem yanır Allah çırağı,
    Dayır olub mescidüzün bulağı,
    Râhat olub kendin evi, uşağı,
    Mensur Han’ın eli kolu var olsun,
    Harda kalsa, Allah ona yar olsun.



    Heyder Baba, Moll’ İbrahim var, ya yok?
    Mekteb açar, okur uşaklar, ya yok?
    Hermen üstü mektebi bağlar, ya yok?
    Menden ahonda yetirersen selâm,
    Edebli bir selâm-ı mâ lâkelâm.



    Hecce Sultan emme gedib Tebriz’e,
    Amma ne Tebriz ki, gelemmir bize,
    Balam durun, koyak gedek evmize,
    Ağa öldü, tufakımız dağıldı,
    Koyun olan yad gediben sağıldı.



    Heyder Baba, dünya yalan dünyadı,
    Süleyman’dan, Nuh’dan kalan dünyadı,
    Oğul doğan, derde salan dünyadı,
    Her kimseye her ne verib alıbdı,
    Eflatun’dan bir kuru ad kalıbdı.



    Heyder Baba, yaru yoldaş döndüler,
    Bir-bir meni çölde koyub, çöndüler,
    Çeşmelerim, çırahlarım, söndüler,
    Yaman yerde gün döndü, akşam oldu,
    Dünya mene harâbe-i şâm oldu.



    Emoğluynan geden gece Kıpçağ’a,
    Ay ki çıkdı, atlar geldi oynağa,
    Dırmaşırdık, dağdan aşırdık dağa,
    Meşmemi Han göy atını oynatdı,
    Tüfengini aşırdı, şakkıldatdı.



    Heyder Baba, Kara gölün deresi,
    Hoşgenâb’ın yolu, bendi, beresi,
    Orda düşer çil kehliğin feresi,
    Ordan keçer yurdumuzun özüne,
    Biz de keçek yurdumuzun sözüne.



    Hoşgenâb’ı yaman güne kim salıb?
    Seyyidlerden kim kırılıb, kim kalıb?
    Amir Gafar dam daşını kim alıb?
    Bulak gene gelib gölü doldurur,
    Ya kuruyub, bahçaları soldurur.



    Amir Gafar seyyidlerin tacıydı,
    Şahlar şikar etmesi kıykacıydı,
    Merde şirin, nâmerde çok acıydı,
    Mazlumların hakkı üste eserdi,
    Zalimleri kılıç tekin keserdi.



    Mir Mustafa dayı, uca boy baba,
    Heykelli, sakkallı, Tolustoy baba,
    Eylerdi yas meclisini, toy baba,
    Hoşgenâb’ın âb-ı rûsu, erdemi,
    Mescidlerin, meclislerin görkemi.



    Mecdüssâdât gülerdi bağlar kimi,
    Guruldardı, buludlu dağlar kimi,
    Söz ağzında erirdi yağlar kimi,
    Alnı açık, yakşı, derin kanardı,
    Yaşıl gözler çırağ tekin yanardı.



    Menim atam süfreli bir kişiydi,
    El elinden tutmak onun işiydi,
    Gözellerin âhire kalmışıydı,
    Ondan sonra dönergeler döndüler,
    Mehebbetin çırağları söndüler.



    Mir Sâlih’in deli sevlik etmesi,
    Mir Aziz’in şirin şahsey getmesi,
    Mir Memmed’in kurulması, bitmesi,
    İndi desek, ahvâlâtdı, nağıldı,
    Keçdi getdi, itdi batdı, dağıldı.



    Mir Abdül’ün aynada kaş yakması,
    Çövçülerinden, kaşının akması,
    Boylanması, dam-divardan bakması,
    Şah Abbas’ın dürbini, yâdeş behayr,
    Hoşgenâb’ın hoş günü, yâdeş behayr.



    Sitâr’ emme nezikleri yapardı,
    Mir Kadir de her dem birin kapardı,
    Kapıb, yeyib, dayça tekin çapardı,
    Gülmeliydi onun nezik kappası,
    Emmemin de, ersininin şappası.



    Heyder Baba, Amir Heyder neyneyir?
    Yakın gene samavarı keyneyir,
    Day kocalıb, alt engiynin çeyneyir,
    Kulak batıb, gözü girib kaşına,
    Yazık emme, havâ gelib başına.



    Hanım emme Mir Abdül’ün sözünü,
    Eşidende eyer ağzı, gözünü,
    Melkâmıd’a verer onun özünü,
    Da’vaların şuhlugılan katallar,
    Eti yeyib, başı atıb yatallar.



    Fizze hanım Hoşgenâb’ın gülüydü,
    Amir Yahya em kızının kuluydu,
    Ruhsâre artist idi, sevgiliydi,
    Seyid Hüseyn Mir Salih’i yansılar,
    Amir Cefer geyretlidir, kan salar.



    Seher tezden nahırçılar gelerdi,
    Koyun kuzu dam bacadan melerdi,
    Emme Can’ım körpelerin belerdi,
    Tendirlerin kavzanardı tüstüsi,
    Çöreklerin gözel iyi, istisi.



    Göyerçinler deste kalkıb uçallar,
    Gün saçanda kızıl perde açallar,
    Kızıl perde açıb, yığıb kaçallar,
    Gün ucalıb, artar dağın celâli,
    Tebietin cevanlanar cemâli.



    Heyder Baba, karlı dağlar aşanda,
    Gece kervan yolun aşıb çaşanda,
    Men hardasam, Tehran’da, ya Kâşan’da,
    Uzaklardan gözüm seçer onları,
    Hayâl gelib, aşıb keçer onları.



    Bir çıkaydım Damkaya’nın daşına,
    Bir bakaydım keçmişine, yaşına,
    Bir göreydim neler gelib başına,
    Men de onun karlarıylan ağlardım,
    Kış donduran ürekleri dağlardım.



    Heyder Baba, gül konçesi handandı
    Amma hayıf, ürek gazası kandı,
    Zindegânlık bir karanlık zindandı,
    Bu zindanın derbeçesin açan yok,
    Bu darlıkdan bir kurtulub kaçan yok.



    Heyder Baba, göyler bütün dumandı,
    Günlerimiz birbirinden yamandı,
    Birbirizden ayrılmayın, amandı,
    Yakşılığı elimizden alıblar,
    Yakşı bizi yaman güne salıblar!



    Bir soruşun bu karkınmış felekden,
    Ne isteyir bu kurduğu kelekden?
    Deyne, keçirt ulduzları elekden,
    Koy tökülsün, bu yer üzü dağılsın,
    Bu şeytanlık korkusu bir yığılsın.



    Bir uçaydım bu çırpınan yelinen,
    Bağlaşaydım dağdan aşan selinen,
    Ağlaşaydım uzak düşen elinen,
    Bir göreydim ayrılığı kim saldı?
    Ölkemizde kim kırıldı, kim kaldı?



    Men senin tek dağa saldım nefesi,
    Sen de kaytar, göylere sal bu sesi,
    Baykuşun da dar olmasın kefesi,
    Burda bir şîr darda kalıb bağırır,
    Mürüvvetsiz insanları çağırır.



    Heyder Baba, gayret kanın kaynarken,
    Karakuşlar senden kopub kalkarken,
    O sıldırım daşlarıynan oynarken,
    Kavzan, menim himmetimi orda gör,
    Ordan eyil, kâmetimi darda gör.



    Heyder Baba, gece durna keçende,
    Köroğlunun gözü kara seçende,
    Kıratını minib, kesib biçende,
    Men de burdan tez matlaba çatmaram,
    Eyvaz gelib çatmayıncan yatmaram.



    Heyder Baba, merd oğullar doğginan,
    Nâmerdlerin burunların oğginan,
    Gediklerde kurdları dut boğginan,
    Koy kuzular ayın şayın otlasın,
    koyunların kuyrukların katlasın.



    Heyder Baba, senin könlün şad olsun,
    Dünya varken ağzın dolu dad olsun,
    Senden keçen yakın olsun, yad olsun,
    Deyne menim şâir oğlum Şehriyâr,
    Bir ömürdür gam üstüne gam çalar.

    Şehriyar

  3. #3
    Emine - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
    Üyelik Tarihi
    14.08.2008
    Mesajlar
    20.276
    Konular
    10681
    Beğendikleri
    0
    Beğenileri
    13
    Tecrübe Puanı
    100
    @Emine

    Standart

    [SIZE="3"]Heyder Baba 2


    Heyderbaba, geldim seni yoklayam,
    bir de yatam, qucağında yukluyam,
    ömrü qovam, belke burda haklıyam,
    uşaqlığa deyem: bize gelsin bir,
    aydın günler, ağlar üze gülsün bir.
    Heyderbaba, çekdin meni getirdin,
    yurdumuza yuvamıza yetirdin,
    Yusifivi uşaq iken itirdin,
    qoca Ye'qub, itmişsem de tapıbsan,
    qovalayıb qurd ağzından qapıbsan.
    Gedenlerin yeri burda görünür,
    Kanım nenem ağ kefenin bürünür,
    dalımcadır, hara gedim sürünür:
    - Bala geldin? Niye bele gec geldin?
    Sebrim senle güleşdi, sen güc geldin.
    Men gördüyüm kervan çatıb, köçübdü,
    ayrılığın şerbetini içibdi,
    ömrümüzün köçü burdan keçibdi,
    keçib gedib geder - gelmez yollara,
    tozu qonub bu daşlara, kollara.
    Burda şirin katireler yatıblar,
    daşlarılan başı - başa çatıblar,
    aşnalığın daşın birden atıblar,
    men bakanda qavzanırlar, bakırlar,
    birde yatıb yandırırlar, yakırlar.
    Qebilemiz burda qurub ocağı,
    indi olmuş qurd - quşların yatağı,
    gün batanda, söner bütün çırağı,
    Ve beledeti leyse leha enisu
    İllel yeafire ve illel - isu.
    Zaman keçir, ufuqlerde toz qalır,
    kervan kimi uzaqlarda toz salır,
    duman gelir, ürekleri çulğayır,
    ürek deyir: Zaman, keçme, amandır!
    keçenlerde gözüm var, bir dayan, dur.
    Rüzgarın deyirmanı fırlanır,
    mekluq onun dişlerine tollanır,
    bak ki, yene beşer nece allanır,
    hemişelik şadlıq umur özüne,
    qebri görür, toz qondurmur üzüne.
    Köhnelerin sür - sümüyü dartılıb,
    qurtulanın çul - çukası yırtılıb,
    Molla İbrahim lap eriyib, qurtulub,
    Şeykulislam sehman qalıb, qıbrakdı,
    Novruzeli qaçaq keçib, qoçaqdı.
    Ahılların yetmiş kefen çürüdüb,
    cahılları dünya qemi kiridib,
    qız - gelinler et - canların eridib,
    Rekşendenin neve tutub elini,
    Neneqızın kürekeni, gelini.
    Çok şükür var, yene gelduk, görüşduk,
    itenlerden, bitenlerden soruşduk,
    küsmüşduk da, allah qoysa, barışduk,
    bir de görüş qismet ola, olmaya,
    ömürlerde fürset ola, olmaya.
    Burda keyal meydanları genişdi,
    dağlar, daşlar bütün menle tanışdı,
    görcek meni Heyderbaba danışdı:
    - Bu ne sesdi, sen aleme salıbsan,
    gel bir görek özün harda qalıbsan?
    Kecaveyle bu çaydan çok keçmişik,
    bu çeşmelerden ne sular içmişik,
    bu yoncalıqlarda kesib biçmişik,
    çepişleri qıdıklayan günlerim,
    çepiş kimi oynaklayan günlerim.
    Bu kermende 'Aradankır' oynardıq,
    comalaşıb qarışqa tek qaynardıq,
    yavaş - yavaş bakçalara ağnardıq,
    ağaclardan çilincağac keserdik,
    qoruqçunun qorkusundan eserdik.
    Bu tövlede sarı inek doğardı,
    Kanım nenem inekleri sağardı,
    ana iysi dam - duvardan yağardı,
    men buzovu qucaqlardım, qaşmasın,
    deyerdi: - Bak, bayda dolsun, daşmasın.
    Bu damlarda çoklu cızıq atmışam,
    uşaqların aşıqların udmuşam,
    qurquşumlu saqqa alıb - satmışam,
    uşaq nece heç zadınan şad olar,
    indi bizim qemi tutmur dünyalar.
    Mekteb qalır, uşaqlar ders alırlar,
    hey yazırlar, hey pozurlar, yalırlar,
    Molla İbrahim özü, evi qalırlar,
    amma bizim yoldaşlardan qalan yok,
    bunlardan bir bizi yada salan yok.
    Bir vaktında bu mekteb pergar idi
    bir Müseyyib, bir Memdesen var idi,
    biri kelfe, biri verzişkar idi,
    Akund bizle oynamağa gederdi,
    özü bize oynamaq öyrederdi.
    Dedim, balam, o Memdesen nolubdu?
    me'lum oldu tifil cavan ölübdü
    ne var, ne var, burnundan qan gelibdi,
    bir yel esir, bakırsan Memdesen yok,
    bu kendde bir burun qanı kesen yok.
    Dedim, deyin Müseyyibe ne geldi?
    Qulam gördüm, ağlar göz ile geldi,
    dedi: O da bahalıq düşdü, öldü,
    dedim, yazıq bizle hasıl bölenler,
    bitmeyende aclarından ölenler.
    Bu mektebde, şe'rin şehdin dadmışam,
    Akundun ağzından qapıb, udmuşam,
    gahdan da bir Akundu aldatmışam,
    - Başım ağrır, - deyib, qaçıb getmişem,
    bakçalarda gedib gözden itmişem.
    Azad olanda mektebden çıkardıq,
    hücum çekib bir - birini sıkardıq,
    yolda her ne geldi, vurub yıkardıq,
    uşaq deme, ipin qırmış dana de,
    bir dana da deme, elli dana de.
    Melikniyaz, itgin gedib yok olub,
    Emiraslan, sekte ile yıkılıb,
    here qaçıb bir derede sıkılıb,
    çörek qemi çıkıb kalqın ayına,
    her kes qalıb öz canının hayına.
    Kendli yazıq çıraq tapmır yandıra,
    görüm sizin berqiz qalsın andıra,
    kim bu sözü erbablara qandıra:
    nedir akır bu milletin günahı?
    tutsun sizi, görüm, mezlumlar ahı!
    Her ne alır, baha verir qiymeti,
    ucuz feqet ekinçinin zehmeti,
    bitenden artıq biçenin ücreti,
    kend uşağı gedir yolda işleye,
    orda belke qendi tapa, dişleye.
    Kendli gelin kimi dünyanı bezer,
    öz övreti yamaq - yamağa düzer,
    eyne bezer kalqı, özü lüt gezer,
    indi de var çarşabları albaqdı,
    uşaqların qıç - paçası çılpaqdı.
    Bu bakçada aş teresi ekerdik,
    hey su açıb kerdiye göz dikerdik,
    çıkmaq hemin derib, aşa tökerdik,
    finqılışlar qaşıqlardan aslanı,
    yağlı desem, quru ağzın islanı.
    Bu döşlerde, quzuları yayardıq
    akmasınlar ulduz tekin, sayardıq,
    quşqovanı çekib daşa dayardıq,
    quşqovan da ele bil ki, qabandı
    qurd uzaqdan deyir bes ki, çobandı.
    Kanım nenem nakoş olan il idi,
    qış var iken külek idi, yel idi,
    qış da çıkdı, yağış idi, sel idi,
    yük - yapını hey çatırdıq ki, gedak,
    sel çımkırıb, mecbur idik geyidak.
    Neysan düşdü, biz de düşdük yağışa,
    kim bacarar seller ile boğuşa?
    hey deyirdik, belke yağış yığışa,
    Balakişi faytonçumuz gelmişdi,
    İmamiyye qehvesinde qalmışdı.
    Bu zemide gedib, gözden iterdik,
    tonqal qurub, sütülleri üterdik,
    deyib gülmek muradına yeterdik,
    el de gülsün, muradına yetişsin,
    üreklerin yaraları bitişsin.
    Kelverçiler burda kelver daşırdı,
    bu küllükden ulaqlar dırmaşırdı,
    seller kimi, ne'met aşıb - daşırdı,
    her iş deyeydin her kime, görerdi,
    can dermanı isteseydin vererdi.
    İndi beşer ac qurd tekin durukub,
    çömbelenti göz qıcırdıb durukub,
    bakırlar ki, görsünler kim sınıkıb,
    tökülsünler onun leşin yırtsınlsr,
    here bir diş ensesinden qırtsınlar.
    Heyderbaba, sende defineler var,
    dağlar vediesi kezineler var,
    amma sene benzer de sineler var,
    bu sineler dağlar ile danışır,
    dağlar kimi göyler ile qonuşur.
    Gör hardan men sene saldım nefesi,
    dedim qaytar sal aleme bu sesi,
    sen de yakşı simurq etdin megesi,
    sanki qanad verdin yele, nesime,
    her terefden ses verdiler sesime.
    Heyderbaba, seni veten bilmişdim,
    veten deyib, baş götürüb gelmişdim,
    seni görüb göz yaşımı silmişdim,
    halbuki, lap qemli qurbet sendeymiş,
    qara zindan, acı şerbet sendeymiş.
    Kim qaldı ki, bize buğun burmadı,
    altdan - altdan bize kelek qurmadı,
    bir merd oğul bize havar durmadı,
    şeytanları qucaqlayıb gezdiz siz,
    insanları ayaqlayıb, ezdiz siz.
    Divar ucaldı, gün bize düşmedi,
    zindan qaraldı, göz - gözü seşmedi,
    gündüz gözü menim lampam keşmedi,
    sel de basdı, evimiz dolub göl oldu,
    çok yazığın evi çönüb çöl oldu.
    Evvel başı menden istiqbal etdiz,
    sondan çönüb işimde iklal etdiz,
    öz zennizce ustadı iğfal etdiz,
    eybi yokdur, keçer geder ömürdür,
    qış da çıkar, üzü qara kömürdür.
    Menim yolum mehebbet caddesiydi,
    son sözlerim haqqın iradesiydi,
    mehebbetin risalet ve'desiydi,
    yoksa mende bir kes ile qerez yok,
    siyaset adlı mende bir merez yok.
    Haqq ne deyir? Küfre qarşı getmeyiz,
    nurdan çıkıb, zülmet içre itmeyiz,
    fırıldağa fırfıratek bitmeyiz,
    gördüz de ki, olmadı küfrün dibi,
    pul da verse, almağa tikmiş cibi.
    Şeytan bizim qiblemizi çönderib,
    allaha deyen yoldan bizi dönderib,
    ilanlı çeşmeye bizi gönderib,
    minnet qoyur ki, arkınız nehr olub,
    biz görürük sular bize zehr olub.
    Heyderbaba, gileylikden ne çıkar?
    zülmün evin sebrü tehemmül yıkar,
    derviş olan sebrin elin berk sıkar,
    gel qayıdaq, çıkaq ağa düzüne,
    keçek yene mehebbetin sözüne.
    Deyne uşaq bir - birile saz olsun,
    belke bu qış bir de çönüb yaz olsun,
    çay, çemenler ördek olsun, qaz olsun.
    biz de bakıb ferehlenib bir uçaq,
    sınıq - salkaq qanadları bir açaq.
    Bu bakçadan alçaları dererdik,
    qış adına çıkıb damda sererdik,
    hey de çıkıb yalandan çöndererdik,
    qış zumarın yayda yeyib doyardıq,
    bir küllü de minnet kalqa qoyardıq.
    Evler qalır, ev sahibi yok özü,
    ocaqların ancaq işıldır közü,
    gedenlerin az - çok qalıbdır sözü,
    bizden de bir söz qalacaq, ay aman!
    kimler bizden söz salacaq, ay aman!
    Bizden sonra kürsülerin tovunda,
    kendin nağıllarında, söz - sovunda,
    qarı nenenin çakmağında, qovunda,
    Heyderbaba özun qatar sözlere,
    içki kimi kumar verer gözlere.
    Aşıq deyer: Bir nazlı yar var imiş,
    eşqinden odlanıb yanar var imiş,
    bir sazlı, sözlü Şehriyar var imiş,
    odlar sönüb, onun odu sönmeyib,
    felek çönüb, onun çarkı çönmeyib.
    Heyderbaba, alçaqların köşk olsun,
    bizden sora qalanlara eşq olsun,
    keçmişlerin, gelenlere meşq olsun,
    evladımız mezhebini danmasın,
    her içiboş sözlere aldanmasın!

    Şehriyar

  4. #4
    Emine - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
    Üyelik Tarihi
    14.08.2008
    Mesajlar
    20.276
    Konular
    10681
    Beğendikleri
    0
    Beğenileri
    13
    Tecrübe Puanı
    100
    @Emine

    Standart

    El Kimin

    Şehriyar'ım gözüm yaşı sel kimin,
    Garip sen mi vetanında el kimin,
    Sevdan üreğimde kara yel kimin,
    Heç elden özgeye gardaş olar mı?
    Haramzadalardan yoldaş olar mı?

    Gurt gurtnan dolaşır, itler it inen,
    Gurt şikarnan doyar, itler küt inen,
    Yanaşmanın goynu dolar pit inen
    Heç elden özgeye gardaş olar mı?
    Fars, Çin, Urustan yoldaş olar mı?

    Oğuz Atam bizi görse neyliyer,
    Dövüner dizini helak eyliyer,
    Yeğin geyze gelir, gönü göynüyer,
    Heç elden özgeye gardaş olar mı?
    Yılandan, çiyandan yoldaş olar mı?

    Bed-güman değilem Allah kerimdir,
    Turan hayalimdir, etim, derimdir,
    Böyyük Asya nece olsa benimdir,
    Gurt yuvalarına tilki dolar mı?
    Ayıdan, Moskof'tan yoldaş olar mı?

    Şehriyar'ım, incinmeyin sözüme,
    Dost acı danışar dostun özüne
    Gah ağlaram, gah vururam dizime
    Heç elden özgeye gardaş olar mı?
    Hayından, uğrudan yoldaş olar mı?

    Şehriyar

  5. #5
    Emine - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
    Üyelik Tarihi
    14.08.2008
    Mesajlar
    20.276
    Konular
    10681
    Beğendikleri
    0
    Beğenileri
    13
    Tecrübe Puanı
    100
    @Emine

    Standart

    Gönlüm kuşu kanat çalmaz sensiz bir an, Azerbaycan,
    Hoş günlerin gitmez müdam, hayalimden, Azerbaycan.

    Senden uzak düşsem de ben, aşkın ile yaşıyorum,
    Yaralanmış kalbim gibi, kalbi viran Azerbaycan.

    Şehriyar


    Türk’ün dili tek sevgili istekli dil olmaz
    Özge dile gatsan bu esil dil esil olmaz.
    Fars şairi çok sözleri bizlerden aparmış,
    Türk’ün meseli, folkloru dünyada tektir,

    Şehriyar


    Türki bir çeşme ise men onu derya eyledim,
    Bir Soyug me’rekeni mehşer-i kübra eyledim.
    Ümidim var ki bu derya hele ogyanus ola,
    Ona zamin bu zemine ki müheyya eyledim.

    Şehriyar


    Gelmişem nazlı hilâl ülkesine,
    Fikret'in ince hayal ülkesine,
    Akif'in marşı yaşardıp gözümi,
    Baxıram Yahya Kemal ülkesine

    Deyirem Akif ile gâh cumalım
    Ufuğun cilve-i maviyyetine
    Gah Kemal'den gol alıp yükselelim
    Bakalım Fikret'in ulviyyetine

    Şehriyar

    Akîf'in şî'rine bah gör,neler etmiş bize küfr,
    Her gedemde guyu kazmış nede salmış derine,
    Biz de İslam'a gayıttıgda gelin elbir olag
    Türklerin her iki dünyası gayıtsın yerine.

    (Türk Evladı Gayret Vaktidir şiirinden bir bölüm.)
    Şehriyar

  6. #6
    Emine - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
    Üyelik Tarihi
    14.08.2008
    Mesajlar
    20.276
    Konular
    10681
    Beğendikleri
    0
    Beğenileri
    13
    Tecrübe Puanı
    100
    @Emine

    Standart

    Həmişəyaşar Şəhriyar!



    Evimizdə cəmi bir neçə böyük azərbaycanlı dahinin şəkli vardı. Bu portretlərdən biri də dahi Azərbaycan şairi Şəhriyarın idi. Rayondakı evimizin qapısını açan kimi divardan Şəhriyarın qəmli, həsrətli baxışları boylanırdı. İndi də uşaqlıq illərimi xatırlayanda yadıma şairin o nisgilli gözləri düşür. Atamı itirəndən sonra çox az-az gedirəm o evə…


    Son səfərimdə yenə yolumu evimizdən saldım. Qapını açan kimi gözüm Şəhriyarın şəklinə dikildi. Elə bil şəkildəki baxışları bir az da küskünləşmişdi. Xatırladım… Atam sağ olsaydı, deyəcəkdi ki, heyf... Bu il Şəhriyarı itirməyimizin 20 ili tamam olur. Atam ən əziz adamı kimi, hər il onun həyatla vidalaşdığı günü yas saxlayardı. Gözləri dolardı, qəhərlənərdi: «Heyf, cəmi 3 il də yaşasaydı Müstəqil Azərbaycanı görərdi! Buna onun haqqı var idi, o bunu görməli və sevinməli idi!» deyərdi.
    Deyəsən atamı itirməyimlə bu dahi Azərbaycan şairinin doğum və ölüm ildönümlərini də “itirmişəm”. O gün özümə söz verdim ki, onu itirdiyimizin iyriminci ildönümünə gec də olsa, bir yazı yazım. Əlimizdən başqa nə gəlir ki?..
    Bir xeyli sükutla şəklinin qarşısında dayandım. Atamın bir zamanlar bu şəkilin qarşısında dayanaraq, böyuk ustaddan qəm qarışıq harayla dediyi misralar sanki uzaqdan gələn doğma pıçıltı kimi ruhuma axırdı.

    Qurtarmaqçün zalımların əlindən Rəy şümşadını,
    Öz şümşadın başdan-başa olub al qan, Azərbaycan!

    Yarəb, nədir bir bu qədər ürəkləri qan etməyin,
    Qolubağlı qalacaqdır nə vaxtacan Azərbaycan

    İgidlərin İran üçün şəhid olmuş, əvəzində,
    Dərd almısan, qəm almısan sən İrandan, Azərbaycan!
    ***
    Övladların nə vaxtadək tərki-vətən olacaqdır?
    Əl-ələ ver, üsyan elə, oyan, oyan Azərbaycan!

    Bəsdir fəraq odlarından od ələndi başımıza,
    Dür ayağa! Ya azad ol, ya tamam yan, Azərbaycan!
    Şəhriyarın ürəyi də səninki tək yaralıdır,
    Azadlıqdır sənə məlhəm, mənə dərman, Azərbaycan!

    Yadımdadı, Şəhriyardan danışanda atam elə bil Sovetləri də unudurdu, söylədiklərinə görə təqib və təzyiqlərlə üzləşə biləcəyini də. Şəhriyarın və milyonlarla azərbaycanlının ürəyini yaralayan tarixi faciələrimizdən danışardı, milləti param-parça edən Gülüstan, Türkmənçay adlı o tarixi lənətlərdən söz açardı. Görmədiyi və görmədiyimiz Təbrizdən, Ərdəbildən bir sözlə böyük VƏTƏNdən danışaqdı. Onun tez-tez ustaddan yanğı ilə dediyi Azərbaycan Marşını həyəcansız dinləmək mümkünsüz idi.

    Ey torpağı lal u mərcan, Azərbaycan, Azərbaycann!
    Mən verərəm uğrunda can, Azərbaycan, Azərbaycann!


    Ey vətənim, düşmən əcəb bağrıvı al qan elədi,
    Bağlarıvı vurdu xəzan, gör necə viran elədi,
    Zülmət geçib döndü zaman, Azərbaycan, Azərbaycann!
    Ey torpağı lal u mərcan, Azərbaycan, Azərbaycann!

    Geçmişivə baxmalıdır rir u cəvan ibrət ilə,
    Hazır olub ellərimiz intiqama geyrət ilə,
    Məqsədimiz var səni azad eyləyək sürət ilə,
    Müstəbidə yoxdur aman, Azərbaycan, Azərbaycann!

    Bəsləmişsən şanlı vətən, nazilə öz evladıvı,
    Mən də gərək cəhd eləyib ərşə ucaldam adıvı,
    Himmət elə, parçalayıb məhv eləyim cəlladıvı,
    Vəqti saadətdür oyan, Azərbaycan, Azərbaycann!
    Ey torpağı lal u mərcan, Azərbaycan Azərbaycann!

    And içirəm namusuma,məsləyimə, vicdanıma,
    Gün kimi dünyada müqəddəs tanılan imanıma,
    Ya səni azad eləyim, ya boyanam al qanıma,
    Haqqın özi dönməz, Azərbaycan, Azərbaycann!
    Ey torpağı lal u mərcan, Azərbaycan, Azərbaycann.




    Şəhriyarın vəfatı xəbərini atam sarsıntı ilə qarşılamışdı. Elə bil ən yaxın adamını itirmişdi…
    Azərbaycan müstəqillik qazanandan sonra atamın Şəhriyarın şəklinin qarşısında dəfələrlə necə kövrəldiyini xatırladım. «Sən bunu görməliydin, bütöv olmasa da artıq müstəqil Azərbaycan var!» deyib ağlayardı atam.

    Atam “heyf, Şəhriyar bu günləri görmədi! Heyf, Şəhriyar müstəqil Azərbaycanı görmədi! Heyf, o həsrət qaldığı bu taya gələ bilmədi! Heyf, Şəhriyar ona dərman, Azərbaycana məlhəm olan azad Azərbaycanı görmədi!” sözlərini necə yana-yana deyərdi...

    O evdə, qapını açanda məni baxışı ilə qarşılayan şəklin önündə bunların hamısı kino lenti kimi gəlib gözümün önündən keçdi... Atam, Şəhriyarla bağlı o söhbətlər, müstəqil Azərbaycan yanğısı...

    O, mənim uşaqlığımın şairidi. Bəlkə buna görədir ki, qəlbimdəki yeri də dəyişməzdi. Ədəbiyyatçı olan atam Şəhriyar haqqında danışmaqdan, onun şerlərini söyləməkdən xüsusi zövq alardı. Şəhriyarı Azərbaycanın 20-ci əsrdə yetirdiyi ən böyük şairlərindən biri, bu Vətənin milli şairi adlandırardı. Şəhriyar yeganə Azərbaycan şairi idi ki, atam onun barəsində danışanda, həsrət dolu şerlərini deyəndə ağlayardı. Yanğı ilə…

    Biz «Heydərbabaya salam» poeması ilə böyümüşdük. Atam deyərdi ki, Cənubi Azərbaycanda ana dilində yazmaq qadağan olunduğu bir vaxta Şəhriyar bu poeması ilə əsl inqilab etdi və bu əsər qüdrətinə görə Vətən haqqında bir dastandır!

    «Heydərbabaya salam» poeması ilə Şəhriyar millətinin tarixini, böyüklüyünü, adət-ənənəsini, dilinin şirinliyi və zənginliyini dillərdə dastan etdi, millətinin ikiyə bölünməsinə qarşı etiraz səsini ucaltdı, ayrılığı salanlara qan puskurdu, bu ayrılıqdan millətinin çəkdiyi əziyyətə, düşdüyü bəlalara ağladı, milləti bu ədalətsizliyə dözməməyə, birliyə çağırdı.

    O, vətən övladlarını milləti millət edən zəngin dilinə, mədəniyyətinə, adət-ənənəsinə, tarixinə sahib çıxmağa səslədi!

    Biz «Heydərbabaya salam» poemasını da, şairin digər şerlərini də əzbər bilirdik. Atam təkcə şerləri deyil, tarixi ədalətsizliyi, millətin zorla ikiyə bölünməsini, o taydan bu taya, bu taydan o taya həsrətlə boylanan baxışları, ahları, nalələri, ananın bala, bacının qardaş həsrəti ilə həyata gözlərini yummasını, bir sözlə, millətin faciəsini Şəhriyarın Heydərbaba dağına üz tutaraq yazdığı poemanın hər bəndi ilə izah edərdi.

    Sovet İttifaqının təzyiq maşının ən güclü vaxtlarında belə atam Şəhriyarın müstəqil, bütöv Azərbaycan nisgilinin, arzusunun bütün azərbaycanlılar üçün müqəddəsliyindən danışardı.

    Könlüm quşu qanad çalmaz, sənsiz bir an, Azərbaycan!
    Xoş günlərin getməz müdam xəyalımdan, Azərbaycan!
    Səndən uzaq düşsəm də, mən eşqin ilə yaşayıram,
    Yaralanmış qəlbim kimi, qəlbi viran, Azərbaycan.

    Bütün dünya bilir sənin qüdrətinlə, dövlətinlə,
    Abad olub, azad olub, mülkü-İran, Azərbaycan!

    Bisütuni-İnqilabda Şirin-Vətən üçün Fərhad,
    Külüng vurmuş öz başına zaman-zaman, Azərbaycan!

    Vətən eşqi məktəbində can verməyi öyrənmişik,
    Ustadımız demiş heçdir vətənsiz can, Azərbaycan!

    Mən atamın sayəsində belə tanımışdım bu misraların müəllifi olan dahi Azərbaycan şairi Şəhriyarı. Müstəqil görə bilmədiyi Azərbaycan kimi yarımcan yaşayan böyük ustadı! Nisgilli, həsrətli Şəhriyarı! O, böyük və milli şairi! Atamın sözləri ilə desəm, Azərbaycanın yaralı ürəyi, gözyaşıylı Şəhriyar! Mənim üçün Azərbaycan ədəbiyyatının 20-ci əsrdə yaratdığı ən böyük şair idi Şəhriyar! Türkün Hafizi! Öz millətinin haqq səsiydi, düşünən beyniydi Şəhriyar!

    O, Cənubi Azərbaycanda ana dilində yaranan poeziyanın xilaskarı, sarvanı idi. Ana dilində yazıb-yaradan bütöv bir nəsil Cənubi Azərbaycan şairləri üçün mənəvi dayaq, istiqamətverici qüvvə, güc idi, ilham mənbəyi idi Şəhriyar! Onun «Heydərbabaya salam» poeması İran mühitində Azərbaycan dilli poeziyanın qələbəsi olmaqla yanaşı, bü mühitdə Azərbaycan dilini öyrənmək üçün də zəruri ehtiyacın əsasını qoyub.

    Azərbaycan müstəqilliyini qazandıqdan sonra illərlə içimdə yaşatdığım arzumu, Təbrizi, Ərdəbili daha neçə-neçə Azərbaycan şəhərlərini görmək, Şəhriyarın qəbrinə baş çəkib oradan Təbrizə baxmaq istəyimi gerçəkləşdirə bildim. Təbrizdə ilk dəfə olurdum. 2000-ci illər idi... Amma elə bilirdim ki, burda nə vaxtsa olmuşam, tanıyıram bu şəhəri.

    Təbriz dünyanın yeganə şəhəri idi ki, onu görmədiyim halda mənə bu qədər yaxın və doğma idi. Bütün günü həm ağlayır, həm də sevinirdim. Sevinirdim ona görə ki, mən babalarınmdan fərqli olaraq müstəqil Azərbaycanı da gördüm, onun vətəndaşı kimi Vətənin bir parçası Təbrizi də, bunun üçün Allaha milyon dəfə şükr edirdim!

    Kədərlənirdim ona görə ki, bu sevinc tamlaşa, bütövləşə bilmirdi. Təbrizə xarici vətəndaş kimi gəldim, viza ilə, sərhəddən, gömrükdən, yoxlanışdan keçərək... Ağır hiss idi…
    Orda, gözəl Təbrizdə atamın bizi Şəhriyarı misaları ilə böyütdüyünü bir də xatırladım. Atam hey deyərdi ki, bu duyğularla, bu misralarla böyüməsəniz, tam olmayacaqsınız həmişə yarımcan qalacaqsınız!

    Yaman günlər keçib-gedib itəndi
    Bir yaxşılıq muradına yetəndi.
    O tay - bu tay fərqi yoxdu Vətəndi!

    Vətənin o tayında idim. Minlərlə gəncin bu ruhda böyüməsində böyük rolu olan Şəhriyara dəfələrlə rəhmət oxudum. Çünki onun yaradıcılığı bizə belə öyrədib: O tay bu tayın fərqi yoxdur, hər iki tayda - Azərbaycan var! Bir ürəyin iki parçası! Gülüstan və Türkmənçay adlı o qara tarixə lənət oxudum, lap Şəhriyar kimi!

    Həsrət qalalı biz sizə bir qərn yarımdır,
    Ağlar gözümün şahidi şerim, setarımdır.

    Küçələri dolandıqca, Bakıdan gəldiyimi bilən bacı-qardaşlarımızın böyük sevgi ilə «əziz qonağımızsan buyur evimizə» demələrini eşidincə kövrəlirdim. Sanki bu küçələr, bu yollar, bu döngələr mənə çoxdan tanış idi, sadəcə həsrət qalmışdım… Qulağıma yenə atamın Şəhriyardan dediyi misralar gəlirdi.

    Burda xəyal meydanları genişdi,
    Dağlar, daşlar bütün mənlə tanışdı,
    Görçək məni Heydərbaba danışdı:
    - Bu nə səsdi, sən aləmə salıbsan,
    Gəl bir görək özün harda qalıbsan?

    Heydərbabaya da baş çəkdim! Niyə indi gələ bildiyimi danışdım ona! Böyük ustad Şəhriyarın dilindən hər bir azərbaycanlının qəlbində özünə xüsusi yer tutmuş Heydərbabaya! Əslində o bunların hamısını bilirdi. Çox acı hadisələrin, xatirələrin şahidi idi, Şəhriyarın sirr yoldaşı idi Heydərbaba…
    Bakıdan apardığım güllər yolda solğunlaşmışdı. Səfər yoldaşlarım arada məni məzəmmət edirdilər: “ Neynirsən, bu solmuş çiçəkləri, at,lazım olsa İranda təzəsini alarsan”. Amma yox. Bu güllər Şəhriyar üçündü, solsalar belə, onun rühünü şad edəcəklər...

    Heydər Baba, gün daluvu dağlasın,
    Üzün gülsün, bulaqların ağlasın,
    Uşaqların bir dəstə gül bağlasın,
    Yel gələndə ver gətirsin bu yana,
    Bəlkə mənim yatmış bəxtim oyana.

    Bakıdan gətirdiyimi gülləri qəbrinin üstə düzdüm. Elə bildim, ruhu sevinir! Həm güllərə, həm də mənim gəlişimə…Xeyli söhbətləşdik!

    Bir uçaydım bu çırpınan yelinən,
    Bağlaşaydım dağdan aşan selinən,
    Ağlaşaydım uzaq düşən elinən
    Bir görəydim ayrılığı kim saldı?
    Ölkəmizdə kim qırıldı, kim qaldı?

    Gələ bilməmişdi, öyrənmək istədiyi, soruşmaq istədiyi hər şeydən danışdım ona! İllərlə ürəyimdə gəzdirdiyim dərdimi dedim ona. Azərbaycandan, ayrılığı salanlardan, bu gündən və arzuladığı gələcəkdən danışdım! Dedim ki, rahat yatsın!

    O GƏLƏCƏK mütləq gələcək!

    Uyuduğu şairlər qəbirstanlığında tək deyildi. Azərbaycan poeziyasının neçə böyük ustadı yandaşlıq edirdi ona: Qətran Təbrizi, Xəqani Şirvani, Şəmsi Təbrizi və daha kimlər…!
    Araza da baş çəkdim. Bu dəfə o taydan… Şəhriyarın gözü ilə o taydan baxdım bu taya … Sovetin dəmir məftillərini xatırladım, o taydan bu taya, bu taydan o taya bacıdan qardaşa, anadan balaya gedən əl boyda məktub parçasına görə nəsillərin ölümə məhkum edildiyini xatırladım! İlahi, dedim, nələr çəkib Şəhriyar!

    Hətta ən ağır zamanlarda belə vahid vətən problemi onun poeziyasında aparıcı xətt təşkil edib. O, heç zaman Vətənin faktiki ictimai-siyasi və coğrafi vəziyyəti ilə, bu ayrılıqla barışa bilməyib, həmişə etiraz edib və bu gün də edir… Şəhriyarın Araza üz tutaraq yanğı ilə dediyi misralar yadıma düşürdü və çaya baxa-baxa hiss edirdim ki, deyəsən boğuluram.

    Göz yaşımsan, ay Araz, qoyma gözüm baxsa da görsün
    Nə yaman pərdə çəkibsən iki qardaş arasında!

    O, ananı-baladan, qardaşı-bacıdan, əti-dırnaqdan ayrı salan, milləti ikiyə bölən günahkarları çox yaxşı tanıyırdı, öz poeziyasını silaha çevirib daim mübarizə aparırdı. Onun şerləri əslində bir çağırış, bir haray, bir etirazdır. Hələ o illərdə bu taya şair Süleyman Rüstəmə yazdığı şerdə dediyi kimi.

    Demə, dağdı-daşdı, Süleyman, səni məndən ayıran şey,
    Bir çibandı ki, çıxıb göz ilən qaş arasında!

    Elə Araza baxa-baxa xatırladım ki, hələ 1991-ci ildə Tibb Universitetində qəbul imtahanlarında ədəbiyyat yazıdan Süleyman Rüstəm yaradıcılığında Cənubi Azərbaycan mövzusunda inşa yazmışdım. Bütün düşüncələrimi qələmə almağa çalışmışdım. Yazının yarıdan çoxu Şəhriyar idi.

    Təbrizi, Ərdəbili gəzdim… Vətənimi seyr elədim. Bakıdan gəldiyimi bilənlər, söhbət etdiyim insanların bir çoxu bu taydakı qohum-əqrabalarından danışırdı. Mən də axtarırdım.
    Özümünküləri… Sanki Şəhriyar pıçıldayırdı:

    Anam Təbriz mənə kəhvarədə söylərdi: yavrum, bil!
    Sənin qalmış o tayda, xallı-telli bir xalan vardır

    “Bu nə tale, bu nə zülm, bu nə faciədir millətimə yazmısan, ilahi?” deyib neçə dəfə üzümü göylərə tutdum. Şəhriyarın ağrılarını indi daha kəskin, daha aydın, öz canımda hiss edirdim. Qəbrini yenidən ziyarətə getdim. Çox az adam vardı.

    Qəbrin yanında oturdum. Ana dilimizdə danışırdım. Mən danışırdım, O dinləyirdi! Bilirdim ki, çox sevir ana dilini! Hətta ən çətin dövrlərdə, ona qarşı təzyiqlərin, təqiblərin ardı-arası kəsilməyəndə, qorxu içərisində yaşadığı vaxtlarda belə ana dilini vəsf etməkdən, millətinin nümayəndələrinə bu lisanın gözəlliyini, böyüklüyünü təbliğ edib, onu qorumağın vacibliyini nəsihət edib böyük şair! Türkün dili şerində dediyi kimi! Sağ ol, ey böyük şair! Sənin bizə nəsihətin bu gün də əhəmiyyətini, dəyərini qoruyub saxlayır.

    Sən bu gün də dünyanın hər yerində yaşayan insanımıza səslənirsən ki, ana dilinlə fəxt et, qürur duy, onu öyrən, bu dildə sevə-sevə danış, onu təbliğ et….Sən bu gün də səslənirsən ki, ana dilini bilməyən, ana dilində danışmaqdan ləzzət almayan insan manqutlaşıb bitir…. Son iki əsrdə millətimizin başına gələnlərdən sonra haqqımız yoxdur dilimizə sahib çıxmamağa! Çünki bizi parçalayanlar, bölük-bölük edib gücsüz salanların ən böyük hədəfidir bizi dilimizdən, kökümüzdən ayrı salmaq! Ondan uzaqlaşanda isə özümüzdən uzaqlaşırıq və daha çox bölünüb, gücsüzləşərik… Sağ ol böyük ustad, ana dilinə bu qədər böyük sevgini anna dilinə verdiyinə görə!

    Türkün dili tək sevgili, istəkli dil olmaz,
    Özgə dilə qatsan, bu əsil dil əsil olmaz.

    Fars şairi çox sözləri bizdən aparmış,
    Sabir kimi bir sufrəli şair paxıl olmaz.
    Türkün məsəli, folkloru dünyada təkdir,
    Xan yorğanı, kənd içrə məsəldir, mitil olmaz.

    Azər qoşunu Qeysəri-Rumu əsir etmiş,
    Kəsra sözüdür, bir belə tarix nağıl olmaz.

    Bu Şəhriyarın təbi kimi çimməli çeşmə
    Kövsər ola bilsə demirəm, səlsəbil olmaz.

    Atam deyərdi ki, Şəhriyar sözün bütün mənalarında əsl vətəndaş idi. O, təkcə şair deyildi, millətinin dərdinə yanan, onun üzləşdiyi haqsızlıqlara etiraz edən, onunla mübarizə aparan ictimai xadim idi. Şəhriyar hər cür qadağalar şəraitində mənsub olduğu xalqın cəsarətli təssübkeşi idi. O, Cənub Azərbaycanda yalnız doğma dilimizin təssübkeşi kimi yox, həm də bu dilin inkişafında- təkcə danışıq vasitəsi kimi yox, ədəbi dil kimi yeni keyfiyyət qazanmasında böyük rol oynayıb.

    Türkü bir çeşmə isə, mən onu dərya elədim,
    Bir soyuq mərəkəni məşhəri-kübra elədim.

    Bir işıltıydı, Süha ulduzu tək görsənməz,
    Göz yaşımla mən onu əqdi-Sürəyya elədim

    O, Cənubi Azərbaycanda doğma dilimizin qarşılaşdığı çətinlikləri ağrı ilə yaşayıb və bu dilin şöhrətlənməsi üçün ömrünün sonunadək fədakarlıq göstərib.

    Türkünün də canını almışdı həyasız toğut
    Mən həyat aldım ona, haqq üçün ehya eylədim


    Şəhriyarın poeziyası başdan ayağa millilik, türkçülük, azərbaycançılıq, torpağına, doğma xalqına sədaqətlilik ideyaları üzərində qurulub. O, vətənpərvər şair idi. Vətən sevgisi, vətənə bağlılıq, qeyrətli vətəndaş mövqeyi onun yaradıcılığında geniş yer tutur.

    Hətta «Səhəndim» şerində farsca da şerlər yazmasına aydınlıq gətirdiyi misaralarda da biz bu böyük insanın öz milləti, onun gələcəyi üçün nə qədər ürəkdən yandığını görürük. «Elimin farsıca da dərdini söylər diliyəm mən»!.

    Dedin: Azər elinin bir yaralı nisgiliyəm mən,
    Nisgil olsam da gulum, bir əbədi sevgiliyəm mən,
    Yad məni atsa da, öz gülşənimin bülbülüyəm mən,
    Elimin farsıca da dərdini söylər diliyəm mən.
    Həqqə doğru nə qaranlıq isə, el məşəliyəm mən.
    Əbədiyyət gülüyəm mən!

    O, doğurdan da əbədiyyət gülüdür! Nə qədər Azərbaycan və azərbaycanlılar var, bu həqiqət dəyişməzdir. Allah sənə rəhmət etsin ey böyük ustad! Ey dahi Azərbaycan şairi!

    Azərbaycanın digər böyük bir oğlu doktor Cavad Heyətlə söhbətlərimi xatırlayıram. Əvvəllər onunla görüşəndə həmişə Şəhriyarı soruşardım, onun haqqında çoxlu xatirələr danışardı. Doktor Cavad Heyət Şəhriyarın çətin zamanlarında ona dəstək olmuş ziyalıdı. Böyük bir ziyalı, milləti üçün çox işlər görmüş bir insan kimi ona böyük hörmətim var.

    Ona olan sayğımı Şəhriyara münasibəti qat-qat artmışdı. Doktor Cavab Heyət ən çətin vaxtlarda Azərbaycan dilində «Varlıq» jürnalını nəşr etdirdiyi zaman Şəhriyarın necə sevindiyindən, «Varlığın» işıq üzü görməsinə həsr etdiyi şerdən danışardı…

    Dil açmada karlıq da gedər, korluğumuz da,
    Çün lallığımız doğmuş idi karlığımızdan.
    Düşmən bizi əlbir görə təslim olu naçar,
    Təslim oluruq düşmənə naçarlığımızdan

    O, həmişə milləti birliyə, əl-ələ verərək düşmənlərə qarşı birgə mübarizəyə çağırıb. Bizi «mən»lərdən çıxıb «biz»olmağa çağırıb! Başımıza gələn faciələrdə əlbir ola bilməməyimizin nə qədər yaralara yol açdığını öz şerlərində daim bizə xatırladır.

    İnsanlarıq, insanları xoşlayın,
    Bir millətik birləşməyə başlayın…

    Cənubi Azərbaycanda Şəhriyarı tanımayan və sevməyən azərbaycanlıya rast gəlmək mümkün deyil. İnsanlar deyirdilər ki, Şəhriyar dünyasını dəyişən gün Təbrizdə bir mağaza da açılmayıb, xalq qara geyinib. Şəhriyarı yaxından tanıyan insanlarla söhbətim zamanı o qədər maraqlı xatirələr danışdılar ki, bir məqaləyə sığışdırmaq mümkünsüzdür. Məsələn, hələ körpə olan zaman «Sərdari-milli» Səttarxanla görüşü barədə..

    Böyük ustad Şəhriyar ziyalı ailəsində göz açıb. Atası Hacı Mirağa Xoşginabi adı ilə məhşur olan Seyid İsmayıl Musəvi İranda məhşur azərbaycanlı ziyalılarından biri olub və bu ailə haqqında bu gün də Cənubi Azərbaycanda çox hörmətlə danışırlar. Onun keşməkeşli tale yolları əslində dünyaya göz açdığı gündən başlayıb. Böyük ustad Məşrutə hərəkatı ilə bir vaxtda doğulub.

    1906-ci il... Təbriz… Tarixə 1905-1911-ci illər Məşrutə inqilabı kimi daxil olan bu qiyamın hərəkətverici qüvvələrinin əsas kütləsini azərbaycanlılar təşkil edirdilər. İnqilabın əsas beşiyi Təbriz şəhəri idi, böyük «Sərdari-milli» Səttarxan… Şəhriyar Səttərxanı çox sevərmiş və həmişə fəxrlə danışarmış ki, o körpə olanda Səttarxan onu qundaqda qucağını alıb öpüb. Taleyə bax ki, Səttərxanın xeyir-dua verdiyi bu körpə millətinin, onun dilinin və haqlarının ömrünün sonunadək təssübkeşi olacaqdı. O, Pişəvəri, Xiyabani hərəkatlarının da şahidi oldu. Tək şahidi yox….

    O, başdan ayağa istedad olub. 4 yaşından şer yazmağa başlayıb. Ana dilindən başqa fars, ərəb və fransız dillərini mükəmməl bilib. Tarla sirdaı olub. Yaxşı tar çalırmış… Şəhriyarın ömür yolu vətəni ilə bərabər daim əzablı və təlatümlü olub. Sürgün həyatı, maddi çətinliklər, dillər dastanı olan böyük və uğursuz sevgisi, millətinin və vətənin əzablarını ürəyində və çiynində daşımağın ağırlığı... Həyatdan küsdüyü, dərvişliyə meyl etdiyi vaxtları da olub, amma özündə güc taparaq ömrünün sonunadək millətinin danışan dili olub. O, tibb təhsili alsa da, özünü müalicə etməkdə çətinlik çəkib. Çünki yaraları, dərdləri həddən artıq, çox dərin idi, təbiblik dərd deyildi. Azərbaycan idi onun dərdi!

    Ey çörək yerinə yaralar yeyən,
    Al əlvan yerinə qaralar geyən,
    Anam, mehribanım, söylə nə zaman
    Qandal açılacaq əl ayağından.

    Tarix az görməyib quduranları
    Qanlını qan tutar qandır onları
    Ey mənim xalqımın qartal vüqarı
    Enmə öz zirvənin ucalığından
    Ey Ana torpağım ey Azərbaycan!!!
    Nə qədər ki, yasar cahanda günəş,
    Nə qədər ki, sudan çəkinər atəs,
    Sərq adlı üzüyün gövhər qası tək,
    Parlasin, Parlasin qoy, AZƏRBAYCAN!

    Azərbaycan poeziyasında, ümumiyyətlə, Şərqdə ayrılıqdan, hicrandan, vətən həsrətindən çox yazılsa da, Şəhriyar kimi bu dərdlərdən yanaraq, həm də yandıraraq yazan şair çox azdır. Bu gün də dillər əzbəri olan «aman ayrılıq» əslində Şəhriyarın qəlbinin naləsi, fəryadı idi.

    Arazım vursun baş daşdan- daşa,
    Göz yaşım gərək başlardan aşa,
    Necə yad olsun qardaş- qardaşa
    Nə din qanır, nə iman ayrılıq.
    Aman ayrılıq, aman ayrılıq !

    Təbrizə hər yolum düşəndə mütləq ona baş çəkirəm. Artıq müstəqil Azərbaycanın paytaxtı olan Bakıdan danışıram, onun üçün maraqlı ola biləcək yeni-yeni məlumatları deyirəm! Düşündükcə dəhşətə gəlirdim! İnsan ömrü boyu Arazın bu tayına keçib qardaş-bacılarını görmək həsrəti ilə yaşasın, görmədiyi yerlər haqqında xəyalən şerlər yazsın! Görüşməsə də, əsərlərində tez-tez Bakını, Sabiri, Üzeyir bəyi, Səməd Vurğunu xatırlasın...

    Aşıq deyər: Bir nazlı yar var imiş,
    Eşqindən odlanıb yanan var imiş,
    Bir sazlı, sözlü Şəhriyar var imiş,
    Odlar sönüb, onun odu sönməyib,
    Fələk çönüb, onun çarxı çönməyib.


    Bakıya dönməyə az qalırdı. Heydərbabaya baxdım… Şəhriyarın harayını pıçıltı ilə ona yenidən xatırlatdım…

    Heydərbaba, mərd oğullar doğginan,
    Namərdlərin burunların ovginan,

    “Sən onun arzusunu yerinə yetirməlisən” dedim. Şəhriyar üçün, bizim üçün, hamımız üçün, millətimiz üçün! Yenidən ona baş çəkirəm, ayrılmaq vaxtıdır. Yadıma vəfasız dünyadan şikayəti düşür.

    Heydərbaba, dünya yalan dünyadı,
    Süleymandan, Nuhdan qalan dünyadı.
    Oğul doğan, dərdə salan dünyadı,
    Hər kimsəyə hər nə verib alıbdı,
    Əflatundan bir quru ad qalıbdı.

    Onunla ilk dəfə razılaşmadığımı deyirəm. Səndən bizə təkcə quru ad qalmayıb axı, şair! Səndən bizə milləti, böyük Vətəni sevmək, mübarizə aparmaq, ana dilinə dərin sevgi, onu qorumaq nəsihəti, bir sözlə milli ideyalar qalıb və qalacaq! Azərbaycan və azərbaycanlılar var olduqca sən də olacaqsan! Bir az da danışırıq, ayrılanda “Vətənə qayıdıram” deyə, pıçıldayıram. Arxadan heç vaxt eşitmədiyim səsi gəlir qulaqlarıma: “Vətənindən vətəninə!”

    Astaradan Astaraya keçirəm. Sərhəd, gömrük keçidləri… O, lənət olası tarixin hər yerdə izi var! Heç unutmadığım Şəhriyar yenə yada düşür …

    Heydərbaba, alçaqların köşk olsun,
    Bizdən sonra qalanlara eşq olsun,
    Keçmişlərin gələnlərə məşq olsun,

    Doğru deyirsən, böyük ustad! Keçmişlərimiz millətimizin bu gün və gələcək nəsillərinə dərs olmalıdı! Möhkəm olmalıyıq, tariximizə, dilimizə, mədəniyyətimizə daha çox sahib çıxmalıyıq, parçalanmamalıyıq, əl-ələ verib, daha gözəl gələcək qurmalıyıq!

    Rahat uyu, böyük ustad, dahi Azərbaycan şairi! Ruhun şad olsun, arzuların gerçəkləşəcək, dərdinə dərman ola bilməsə də, ruhunu sevindirəcək etdiklərimiz. Şəhriyarla dərdləşə-dərdləşə Şəhriyarın heç vaxt görmədiyi, amma şerlərində «bizim Qızıl Kəbə»miz dediyi Bakıya çatıram…

    2000-ci illər idi… Narın-narın yağış yağırdı. Mənə elə gəldi ki, bu ölümündən 12 il keçən şairə “Qızıl Kəbə”sinin tökdüyü göz yaşıdı...

    P.S. Gecə bu yazını bitirəndə, yenə yağış başlamışdı. Havada da, yağan yağmurda da həzinlik vardı.. Sakit-sakit, tələsmədən yağırdı yağış. Mənə elə gəldi ki, təbiətin bu narın gözyaşları yenə Şəhriyar üçündür… Bu il onun fiziki yoxluğunun 20 ili tamam olur.


    Ruhu həmişə bizimlədir, Azərbaycanladır! Ruhun şad olsun, həmişəyaşar Şəhriyar!

    Qənirə PAŞAYEVA

Etiketler

Yetkileriniz

  • Konu Acma Yetkiniz Yok
  • Cevap Yazma Yetkiniz Yok
  • Eklenti Yükleme Yetkiniz Yok
  • Mesajinizi Degistirme Yetkiniz Yok
  •  

Giriş

Giriş