NOKTA ( . ) 1-Bitmiş cümlenin sonuna konur. Örnek: Türk Dili Kurumu 1932 yılında kurulmuştur. 2-Cümle değerindeki sözlerin sonuna konur. Örnek: Gidiyor musunuz ? - Evet Adın ne ? - Ahmet

Bu konu 1826 kez görüntülendi 0 yorum aldı ...
Noktalama İşaretleri 1826 Reviews

    Konuyu değerlendir: Noktalama İşaretleri

    5 üzerinden | Toplam: 0 kişi oyladı ve 1826 kez incelendi.

  1. #1
    Aylin's - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
    Üyelik Tarihi
    24.03.2009
    Mesajlar
    3.559
    Konular
    3321
    Beğendikleri
    0
    Beğenileri
    1
    Tecrübe Puanı
    1050
    @Aylin's

    Standart Noktalama İşaretleri

    NOKTA ( . )

    1-Bitmiş cümlenin sonuna konur.
    Örnek: Türk Dili Kurumu 1932 yılında kurulmuştur.

    2-Cümle değerindeki sözlerin sonuna konur.
    Örnek: Gidiyor musunuz ?
    - Evet
    Adın ne ?
    - Ahmet
    Dikkatli olun.
    - Peki.

    3-Kısaltmaların sonuna konur.
    Örnek: R. Tevfik Fikret
    M. Ali Gülseven
    Prof. Dr. Ahmet Kerimoğlu�na muayene oldum.
    Alm. Far. Fırat Cad. doğ. mat. (tür adlarının kısaltmalarında genellikle üç harf alınır.)

    Uyarı: Kurum kuruluş adlarının kısaltılmasında nokta kullanılmaz.

    Örnek: TBMM, AT, THY
    TL
    kg
    cm
    m
    nokta kullanılmaz.

    Uyarı: Özel isimler kısaltıldığında, sonda nokta bulunduğu için ekleri kesme işareti ile ayırmaya gerek yoktur.

    Uyarı: Sayıca az olmakla birlikte bazı kurum ve kuruluşların adlarının kısaltılmış biçimlerinde farklı bir yol izlenir.

    Örnek: Gen. Kru. Dz. Kuv. K.

    4-Sayılardan sonra sıra bildirmek için konur.
    Örnek: 3. (üçüncü) 5. (beşinci) II. Mehmet VII. yüzyıl 20. sok.



    5-Bir yazının maddelerini gösteren rakam veya harflerden sonra konur.
    Örnek: I. 1. II. 2.

    6-Tarihlerin yazımında gün, ay ve yılı gösteren sayıların arasına konur.
    Örnek: 29.05.1998�de doğmuş.

    7-Saat ve dakika gösteren sayıları birbirinden ayırmak için konur.
    Örnek: Tren 09.15�te istasyona ulaşır.
    Tören 17.30�da başlayacak.

    8-Sayıların yazımında, sayı basamaklarının arasına konur.
    Örnek: Bunun için 15.548.800 lira ödedim.
    Ceketi 10.500.000 liraya almış.

    9-Çarpı işareti yerine nokta kullanılır.
    Örnek: 2.4 = 8 16.2 = 32

    10-Tırnak içine alınmış söz grupları bir cümle değeri taşıyorsa cümlenin sonuna nokta konur.
    Örnek: Genç sanatçı: �Sanat, insanlığın mutluluğu için yapılmalı.� görüşünü savunuyordu.
    Öğretmen: �Başarının anahtarı çalışmaktır.� dedi.

    Uyarı: Kitap, yazı, bölüm adlarından, başlıklardan sonra nokta konmaz. Gerekiyorsa soru işaret veya ünlem işareti kullanılabilir.

    VİRGÜL (,)

    1-Cümle içinde eş görevli sözcükler ve sözcük öbekleri arasına virgül konur.
    Örnek:
    Evde elektrik, su, telefon yoktu.
    Semaver�i, Sarnıç�ı, Şahmerdan�ı ortaokul-dayken okumuştum.
    Bahçedeki sarı, kırmızı, mor çiçekleri görünce içim açıldı.
    Fırtınadan, soğuktan, karanlıktan ve korkudan sonra bu sıcak, aydınlık ve sevimli odanın havasında erir gibi oldum.

    2-Sıralı cümleler arasında da virgül kullanılır. Sıralı cümlelerde anlam bağı yoksa virgül (,) , sıralı cümlelerde anlam bağı varsa noktalı virgül ( kullanılır.
    Örnek: Umduk, bekledik, düşündük.
    Yoldan geçiş otomobillerle yasak olduğundan o da herkes gibi tramvaya biner, kimse kendisine dikkat etmez.
    Yanıma geldiler, adımı sordular.

    3-Özneyle yüklem arasına başka öğeler girmişse özneden sonra kullanılır.
    Örnek: Adam, burnunun altında kanat açmış bir şahin gibi duran bıyığını sıvazladı.
    Kadın, elini önlüğüne sildikten sonra bize doğru yaklaştı.

    4-Cümlede anlam gereği özellikle belirtilmek istenen öğeden sonra kullanılır.
    Örnek: O gün, hayatı değişti.
    Köyümüzde, her şey bıraktığım gibi.
    Buraya, sana yardım etmek için geldim.

    5-Anlama güç kazandırmak için tekrarlanan sözcükler arasına konur.
    Örnek: Akşam, yine akşam, yine akşam
    Kardeşim, benim zavallı kardeşim
    Göllerde bu dem bir kamış olsam!
    Kardeşim, benim zavallı kardeşim
    Ne kadar şansızsın.

    Uyarı: Virgülden sonra küçük harfle başlar.

    6-Cümle içinde ara sözleri ve ara cümleleri ayırmak için konur.
    Örnek:
    Örnek olsun diye, örnek istemez ya, söylüyorum.
    Bu evi, çocukluğumun geçtiği yeri, asla satmam.
    Seni, en çok sevdiğim insanı, nasıl unuturum?
    Babam, kimi ne derse desin, yardımsever bir insandı.

    Uyarı: Ara söz ve ara cümlelerin başında ve sonunda kısa çizgi veya virgül bulunabilir.
    Köyüne � hasret çektiği yere � döndü.
    Bu insanları ,herkes bilir, çok severim.
    7-Tırnak içine alınmamış aktarma cümlelerinden sonra kullanılır.
    Örnek: Çiçekleri sulayalım, dedi.
    Datça�ya yarın gideceğim, diyor.

    8-Kendisinden sonraki cümleye bağlı olarak ret, kabul ve teşvik bildiren hayır, yok, yoo, evet, peki, pekala, tamam, olur, hayhay, baş üstüne, öyle, haydi, elbette gibi sözcüklerden sonra kullanılır.
    Örnek: Peki, gideriz.
    Olur, ben de size katılırım.
    Hayhay, memnun oluruz.

    9-Yazılarda ve mektuplarda, seslenme sözcüklerinden sonra kullanılır.
    Örnek: Çocuklar, buraya gelsenize!
    Sevgili babacığım,
    Sevgili kardeşim,
    Sayın Başbakan,
    Sayın Profesör,

    Alıntının Değişik Noktalamaları:
    a-Çiçekleri sulayalım, dedi.
    b-Ali: � Çiçekleri sulayalım.� dedi.
    c-Ali, � Çiçekleri sulayalım.� dedi.
    d-Ali � Çiçekleri sulayalım.� dedi.
    e-Ali:
    - Çiçekleri sulayalım dedi.

    10-Ünlemlerden ve ünlem değerindeki sözlerden sonra virgül konulabilir. Bu durumda, ünlem işareti cümlenin sonuna konur.

    Uyarı: - Eyvah! Ev yanıyor.
    Eyvah, ev yanıyor !
    Ay! Ayağıma bastınız !
    Örnek: Yoo, güvercinlerime dokunmayınız !
    Yaşasın, yine bizim takım kazandı !

    11-Cümlede kullanılan lütfen, rica ederim, afedersiniz gibi sözlerden sonra konur.
    Örnek: Lütfen, benimle gelir misiniz ?
    Rica ederim, beni yanlış anladınız.

    12-Yazışmalarda, yer adlarını tarihlerden ayırmak için kullanılır.
    Örnek: Kuşadası, 7 Şubat 1998 İzmir, 2 Ocak 1996

    13-Yazışmalarda, başvurulan makamın adından sonra konur.
    Örnek: Türk Dil Kurumu Başkanlığına, Borsa Lisesi Müdürlüğüne,

    14-Anlam karışıklığını gidermek için gereken yerlerde virgül kullanılır.
    Örnek: Bu, radyonun kaybolan parçasıydı.
    Küçük, arkadaşlarıyla sinemaya gitti.
    Genç, kıza uzun süre hayran hayran baktı.
    Sizi soran, kadının en küçük oğluydu.
    Bu gece, eğlenceleri içlerine sinmedi.
    O, adam baktı.

    15-Sayıların yazılışında kesirleri ayırmak için konur.
    Örnek: 0,45 75,78

    Bibliyografik künyelerde yazar, eser, basım evi vb. maddelerden sonra konur.
    Örnek: Falih Rıfkı Atay, Tuna Kıyıları, Remzi Kitap evi, İstanbul, 1938.

    16-Cümlede �değil� sözcüğüyle yaratılan çelişmelerden sonra kullanılır.
    Örnek: İnsanın gerçek asaleti doğuştan değil, erdemden gelir. Büyük borçlar insanları değer bilmeye değil, kin beslemeye yöneltir.

    Uyarı: İkilemelerde sözcükler arasına virgül konmaz.

    İyi kötü günde beraber olmaya söz verdik.
    Evi barkı satıp İstanbul�a taşındı.
    Bebek mışıl mışıl uyuyor.
    Dünya alem haline güldü.

    Uyarı: İsim ve sıfat tamlamalarının arasına virgül konmaz.

    Burnunun üstüne yumruğu yedi. Patron, büronun temizlenmesini emretti. Yazar, umarsız insanları anlatmış yapıtında. Masmavi denize bakarak hayallere daldı.

    Uyarı: Ad tamlamalarında tamlayan ve tamlanan arasına sözcük ya da sözcükler girebilir. Anlam karışıklığının olduğu durumlarda tamlayandan sonra virgül konulabilir.

    Doktorun, oğlu için ağlayan kadına tepkisi sert oldu.
    Terzinin, Ankara�daki üniversitelerin birinde okuyan bir kızı vardı.

    Uyarı: ve, veya, ya da ile bağlaçlarından önce ve sonra virgül kullanılmaz.

    NOKTALI VİRGÜL (

    1-Anlamca birbirine bağlı cümleler arasında noktalı virgül kullanılır.
    Örnek: Yarın Ankara�ya gidiyorum; kardeşimi özledim.
    Oda soğumuştu; sönmeye yüz tutan ocağa iki odun attı.
    Çok yaşayan bilmez; çok gezen bilir.
    Horoz ölür; gözü çöplükte kalır.

    2-İki cümle birbirine ama, fakat, çünkü, ancak, ne var ki, bu nedenle gibi bağlayıcı öğelerle bağlanıyorsa bağlaçtan önce kullanılır.
    Örnek: Sofrada çeşit çeşit yemekler vardı; fakat canım hiçbirini istemiyordu.
    Herkes bizi suçladı; oysa biz orada bile değildik.

    3-Virgülle ayrılmış örnekleri farklı örneklerden ayırmak için konur.
    Örnek: Türkiye, İngiltere, Azerbaycan; İstanbul, Londra, Bakü
    Erkek çocuklarına İlker, Soner; kız çocuklarına Ülker, Songül isimlerini koydular.
    Bir odasında sandık, dolap, masa; diğer odasında yatak, halı, kitaplık vardı.
    Adana�yı Fransızlar; Urfa�yı, Maraş�ı, Antep�i İngilizler işgal etti.

    4-Öğeler arasına virgül konmuş olan sıralı cümleler noktalı virgül ile ayrılır.
    Örnek: Kısa sürede gömlekleri, pantolonları ütüledi; tabakları, bardakları yıkadı.
    Kitaplarını, defterlerini aldı; paltosunu, şapkasını giydi; sokağa çıktı.
    Artık, konular alabildiğine genişliyor; biçim, ölçü, uyak önemini yitirerek siliniyor.

    5-Anlamca karşıt durumları dile getiren iki cümle arasına konur.
    Örnek: Halktan kopmuş bir yönetim teokrasidir; halktan yana bir yönetimse demokrasidir.
    Duyguların yer aldığı ifadeler öznel; gerçekçi ve tarafsız olan ifadeler nesneldir.

    İKİ NOKTA (

    1-Kendisinden sonra örnek verilecek cümlelerin sonuna konur.

    Uyarı: Örneğe sınırlama gelmişse nokta (.)
    Örneğe sınırlama gelmemişse üç nokta konur (...)
    Örnek: Son günlerde iki roman okudum: Atilla İlhan�dan �Bıçağın Ucu� ve Samim Kocagöz�den �İzmir�in İçinde�
    Milli Edebiyat Akımı�nın temsilcileri şunlardır: Ömer Seyfettin, Halide Edip Adıvar, Ziya Gökalp, Mehmet Emin Yurdakul...

    2-Kendisinden sonra açıklama yapılacak cümlenin sonuna konur.
    Örnek: Bu kuralın dayandığı temel mantık şuydu: Türk milleti, onurlu bir millet olarak ebediyyen bağımsız yaşamalıdır.
    Derler: İnsanda derin bir yaradır köksüzlük;
    Budur alemde hudutsuz ve hazin öksüzlük
    Duvarda güzel bir söz yazılıydı: Bizler, ancak birbirimizi kucaklayarak uçabilecek tek kanatlı melekleriz.

    Uyarı: İki noktadan sonra gelen bölüm bir cümle oluşturuyorsa ya da cümle değerindeyse büyük harfle başlatılır. Bu işaretten sonra birtakım örnekler sıralanıyorsa, örnekler küçük harfle başlatılır.

    Baykam�ın bir tablosu: kavaklar, iki keçi, bulanıkça bir gök, birkaç bulut...
    İçeride değişik meslek gruplarından insanlar vardı: terzi, kasap, manav, işçi, memur, bankacı...

    3-Ses biliminde uzun ünlüyü göstermek için kullanılır.
    Örnek: a:ile, ka:til, i:cat.

    4-Tırnak içine alınmış alıntılardan, aktarma cümlelerinden önce iki nokta kullanılır.
    Örnek: Atatürk�ün Onuncu yıl Söylevi: �Ne mutlu Türk�üm diyene!� sözüyle biter.
    Bir düşünür şöyle diyor: �İnsan mutlu olduğuna inanmadıkça mutlu değildir.�

    Uyarı: Aktarma cümlelerinde iki nokta yerine virgül de kullanılabilir.

    Örnek: Namık Kemal, �Yüksel ki yerin bu yer değildir!�

    5-Karşılıklı konuşmalarda, konuşma çizgisinden önce iki nokta konur.
    Örnek: Genç müdür, ansızın parladı:
    Kimse bana eksik dosya için işlem yaptıramaz! Dedi.

    Polis:
    -Ali Usta, dükkanı arayacağız.
    Ali Usta:
    -Niçin?

    6-Kavramlar tanımlanırken ya da açıklanırken kullanılır.
    Örnek:
    İsim: Varlıkları, kavramları karşılayan sözcüklerdir.
    Sıfat: İsmi niteleyen ve belirten sözcüklere denir.

    7-Matematikte bölme işareti olarak kullanılır.
    Örnek: 45:9 =5 32:2 =16

    ÜÇ NOKTA (...)

    1-I. Cümlenin benzer örneklerle sürdürülebileceğini anlatmak amacıyla kullanılır.
    Örnek: Kimi eylemler oluş bildirir: sararmak, buruşmak, büyümek...
    Zamirler adların yerini tutar: ben, sen, kimse, kim, ne...

    2-Herhangi bir nedenle tamamlanmamış cümlelerin sonuna konur.
    Örnek: Her şey o kadar pahalı ki. Alçak bir gece semasında serpilmiş büyük yıldızlar... Bütün bu yıldızlar içinde bir leyleğin düşünen gagası...
    Dışarıda dondurucu bir soğuk...

    3-Yazıda, kaba ya da çirkin bulduğumuz için yazmaktan kaçındığımız sözcük ya da sözcükleri belirtmek için de üç noktayı kullanabiliriz.
    Örnek: Delikanlı, karşısındakinin bu davranışına çok kızdı: �Senin...!�
    Kılavuzu karga olanın burnu b...tan çıkmaz.

    4-Yazı içinde açıklanmak istenmeyen sözcükler yerine de üç nokta konur. Açıklanmak istenmeyen sözcüğün ilk harfi yazıldıktan sonra da üç nokta kullanılabilir.
    Örnek: Ben bu haberi ...�den işittim.
    N...Kasabası�ndan yola çıktığımızda neredeyse öğle olmuştu.

    5-Alıntıların baş tarafına konan üç nokta, alıntının baş tarafından bir bölümünün çıkarıldığını gösterir.
    Örnek: �...Dilimiz, yabancı sözcüklerden arındığı gün, gerçek kimliğini bulacaktır.� diyor.

    6-Seslenmelerde anlatımı pekiştirmek için kullanılır.
    Örnek: Gölgeler yaklaştılar. Bir adım kalınca onu kıyafetinden tanıdılar: - Koca Ali... Koca Ali!

    7-Kızgınlık sonucu vurgulanmak istenen sözcüklerin arasına konur.
    Örnek: Git...me...ye...ce...ğim!

    8-Karşılıklı konuşmalarda cevap verilmediği zaman susulduğunu belirtmek için üç nokta kullanılır.
    Örnek: - Hastalandın mı büyükanne?

    Uyarı: Üç noktadan sonra yeni cümleye büyük harfle başlanır, ilk cümle üç noktadan sonra devam ediyorsa, büyük harf kullanma gereği yoktur.
    Örnek: Borçlarını ödeyebilmek için evini, arabasını, arsalarını... satmak zorunda kaldı.

    SORU İŞARETİ (?)

    1-Soru cümlelerinden ya da soru anlamı taşıyan sözcüklerden sonra soru işareti kullanılır.
    Örnek: Ne zaman tükenecek bu yollar, arabacı ?
    Sular mı yandı?
    Neden tunca benziyor mermer?
    Adınız ?
    Yaşınız?
    Doğum tarihiniz?
    Şakaklarıma kar mı yağdı ne var?(sözde soru)
    Bana bu yapılır mı? (sözde soru)

    Uyarı: İçinde soru sözcüğü olduğu halde hiçbir şekilde soru anlamı taşımayan cümlelerin sonuna soru işareti konmaz.
    Örnek: Neden böyle davrandığını bilmiyorum.
    Kaçıncı katta oturduğunu söylemedi.
    Böyle mi olacaktı diyerek çekip gitti.
    Akşam oldu mu sürüler döner.

    Uyarı: Anlamları birbirini tamamlayan soru cümleleri virgülle ayrılır. Soru işareti en sona konur.
    Örnek: Bu saati masaya mı koyayım, duvara mı asayım ?
    Ruhunu karartan neydi, yağmur mu yağıyordu; yoksa şimşekler mi çakıyordu ?
    Çok yakından mı bu sesler, çok uzaklardan mı ?
    Üsküdar�dan mı, Hisar�dan mı, Kavaklar�dan mı ?

    Uyarı: Sıralı cümlede son cümle soru anlamı taşımıyorsa soru işareti kullanılmaz.
    Örnek: Niçin böyle davranıyor, bir türlü anlayamadım.

    2-Bir bilginin kesin olmadığını, kuşku duyulduğunu anlatmak için parantez içinde soru işareti kullanılır.
    Örnek: Gülşehri, 14. yüzyılda (?) yaşamış bir tasavvuf şairidir.
    Arkadaşımın hırsızlık yaptığını (?) söyledi.

    3-Bilinmeyen yer, tarih vb. durumlar için kullanılır.
    Örnek: Yunus Emre (?-?)

    4-Bazen söze şaşma, küçümseme, alay, güvensizlik anlamı katmak için ilgili sözden veya cümleden sonra soru işareti konur.
    Örnek: Bu büyük sanatçı (?) her romanıyla olay yaratacağa beziyor.
    Burada ondan daha akıllı (?) biri var mı ki?

    Uyarı: Soru işaretinden sonra büyük harfle başlanır.

    ÜNLEM (!)

    1-Sevinç, acı, korku, şaşma gibi duyguları anlatan cümlelerin sonuna konur.
    Örnek:
    Ne mutlu Türk�üm diyene!
    Olmaz olsun senin gibi arkadaş!
    Hey, baksana sen!(seslenme)
    Ey, Türk Gençliği! (seslenme)
    Aman! Ben ne yapayım.

    Uyarı: Cümlenin başında bir ünlem varsa, ünlem işareti bu ünlemden sonra da kullanılabilir. Eğer cümlenin sonunda ünlem işareti kullanılacaksa ünlem sözcüğünden sonra virgül kullanılır.
    Örnek: Eyvah, geliyorlar!
    Of, canım sıkıldı!

    2-Parantez içinde kullanılan ünlem şaşma, küçümseme, alay etme, güvensizlik anlamı verir.
    Örnek: İşte şiirimizin üstadı (!) geliyor.
    Bu bilim adamı (!) dil konusunda da ne kadar bilgili (!) olduğunu bu sözleriyle kanıtlıyor.

    3-Okuyucunun düşüncesine bırakılmış, anlamca tamamlanmamış bazı ünlem cümlelerine, ünlem işaretinden sonra üç nokta işareti konur.
    Örnek: Kapıyı açıp girmez mi!...

    4-Soru anlamı kaybolmuş sözde soru cümlelerinin sonuna soru işareti yerine ünlem işareti konulabilir.
    Örnek: Ne yaptım ben!
    Şakaklarıma kar mı yağdı ne var!
    Paranın lafı mı olur!

    Uyarı: Ünlem işaretinden sonra büyük harf kullanılır.

    KESME İŞARETİ (�

    1-Özel adlara getirilen çekim ekleri kesme işareti ile ayrılır.
    Örnek: Taşı toprağı altın güzel Türkiye�m
    Yunus Emre�yi tüm dünya tanıyor.
    Türkiye�de yaşanan deprem herkesi üzdü.
    Zonguldak�ı gördüm.

    Uyarı: Bazı özel isimler belirtisiz ad tamlaması şeklinde kalıplaşıp oluşmuştur. Bu tür isimlerindeki tamamlanan eki �ı,i,u,ü� kesme işareti ile ayrılmaz daha sonra gelen çekim ekleri kesme işareti ile ayrılır.
    Örnek: Çankaya Köşkü�nde Süleyman Demirel�i ziyaret ettik.
    Ziya Gökalp Bulvarı�nda yeni bir market açılmış.
    Van Gölü�nü görmek için Van�a gittik
    Bağdat Caddesi bugün çok kalabalık.
    Türk Dil Kurumu�ndan farklı sesler yükseliyor.
    Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dekanlığı�na
    5 Ocak�ta burada olacakmış.

    I. gün Osman Kütük�ün evinde toplanmışlar.

    Uyarı: Dil adlarına getirilen çekim ekleri de kesme işareti ile ayrılmaz. Türkçeyi kurallarına uygun konuşmalıyız.

    2-Kısaltmalara, harflere, eklere getirilen çekim ekleri kesme işareti ile ayrılır.
    Örnek: Atatürk 1938�de öldü.
    Saat 13�te buluşalım.
    Alfabenin ilk harfi a�dır.
    5�inci yarışmacı elendi.
    Türkçede olumsuzluk eki, -me, -ma�dır.
    Türkçede ve�nin görevi sözcükleri veya cümleleri bağlamaktır.
    TDK�nin yeni dönemdeki üyeleri seçildi.

    Uyarı: Küçük harfle yapılan kısaltmalara getirilen ekler, sözcüğün okunuşuna göre yapılır.
    Örnek: kg�dan cm�yi mm�den

    Uyarı: Sonunda nokta bulunan kısaltmalar kesme işareti ile ayrılmaz.
    Örnek: vb.leri mad.si Alm.dan

    3-Özellikle şiirde, belli ölçüyü tutturabilmek için düşürülen ünlü harfi göstermede kullanılır.
    Örnek: Karac�oğlan der ki derdim büyüktür.
    N�etsin? n�eylesin? n�apalım? m�ola

    Uyarı: Özel adlar için ayraç içinde bir açıklama yapıldığı taktirde kesme işareti ayraçtan sonra konur.
    Örnek: Yunus Emre (1247 - 1320)�nin evrenselliği tartışılmaz.

    İmla Klavuzunda kesme işaretinin kullanımı ile ilgili yer alan diğer bilgiler

    1-Ünvanlara gelen ekler kesme işareti ile ayrılmaz.
    Örnek: Zeynep Hanıma Ahmet Mithat Efendinin

    2-Yapım eki almış bazı sözcüklerden sonra gelen çekim ekleri de kesme işareti ile ayrılmaz.
    Örnek: Türklüğün,Hrıstiyanlıktan, Aydınlıdan, Müslümanlıkta

    Uyarı: Özel adlar yerine kullanılan �o� zamiri cümle içinde büyük harfle yazılmaz ve kendisinden sonra gelen ek kesme işareti ile ayrılmaz.
    TIRNAK İŞARETİ (�

    1-Başkasından veya bir yazıdan olduğu gibi aktarılan sözlerin başında ve sonunda tırnak işareti kullanılır. Tırnak içindeki söz grubu bir cümle değerinde ise cümleye uygun noktalama işareti kullanılır.
    Örnek: Dil ve Tarih � Coğrafya Fakültesinin ön cephesinde Atatürk�ün: �Hayatta en hakiki mürşid ilimdir.� özdeyişi yer almaktadır.
    �Ne mutlu Türk�üm diyene!� sözü her Türk�ü duygulandırır.
    Bakınız, şair vatanı ne güzel tarif ediyor:
    �Bayrakları bayrak yapan üstündeki kandır. Toprak eğer uğrunda ölen varsa vatandır.�
    �İzmir üzerine dünyada bir şehir daha yoktur!� diyor şair.
    Bir düşünün �İyiliği doğal olarak, tıpkı çiçeklerin koku saçtığı gibi yapmazsanız, o iyilikten ne çıkar!�diyor.

    Uyarı: Başka bir kimseden veya yazıdan alınan sözler az çok değişik biçimde verildiğinde bu gibi aktarmalar tırnak içinde verilmez.
    Örnek: Yahya Kemal, insanın dünyada hayal ettiği müddetçe yaşadığına inanırmış.

    2-Özellikle belirtilmek istenen bir sözcük ya da grup tırnak içine alınır. (Belirtme, sözcüklerin farklı puntolarla yazılması, açık ya da koyu basılmasıyla da sağlanabilir.)
    Örnek: �Osmanlıca� dillerin en güzel örneğidir.
    Höyük sözü, Anadolu�da �tepe� olarak geçer.

    3-Cümlede geçen gazete, dergi ve eser adları, yazı başlıkları tırnak içine alınır.
    Örnek: Servet-i Fünun Hüseyin Cahit Yalçın�ın �Edebiyat ve Hukuk� başlıklı yazısı nedeniyle kapatıldı.
    Tevfik Fikret, �Şermin� adlı eserini çocuklar için yazmıştır.
    Gazeteniz �Star� çıktı.

    Uyarı: Tırnak içindeki söze ek gelirse, tırnaktan sonra gelir ve kesme işareti kullanılmaz. Siz bir de Ahmet Haşim�in �O Belde�sini okuyun.

    4-Tırnak içinde verilen ve yeniden tırnağa alınması gereken bir sözü belirtilmek için tek tırnak kullanılır.
    Örnek: Edebiyat öğretmeni: � Şiirler içinde � Han Duvarları� gibisi var mı?� dedi.
    Bize defterimin ilk sayfasına da yazdığım şu sözü söyledi: �İnsanları sizin için �sevgi adına� bir şey yapmaya zorlamayın.�

    5-Üst satırda yazılan ve alt sırada aynen tekrar edilen söz ve sözcüklerin yerine kullanılır. Tırnak işareti bu göreviyle �denden� adını alır.

    Örnek: Sözcükler, yapılarına göre üçe ayrılır:
    Basit sözcükler
    Türemiş �
    Bileşik �

    6-Kimi zaman küçümseme, alay amacıyla da kullanılır.
    Örnek: Eline bir diploma geçiren kendini �öğretmen� sanıyor.

    7-Karşılıklı konuşmalarda, konuşma çizgisi yerine kullanılır.
    Örnek: �Kralım, kızınızı oğluna ister.� �Yaa, öyle mi!�

    Uyarı: Tırnak içine alınan sözler bir cümle değerindeyse ve özel adsa büyük harfle başlar. Cümle kendi noktalamasını korur.

    İŞARETLERİ NOKTALAMA (Kısa Çizgi)

    1-Satıra sığmayan sözcükler bölünürken satır sonuna konur.
    Örnek: Soğuktan mı titriyordum, yoksa heyecandan, üzüntüden mi bilmem,

    2-Ara sözleri ve ara cümleleri ayırmak için kullanılır.
    Örnek: Örnek olsun diye-örnek istemez ya- söylüyorum.
    Ahmet-dayımın oğlu-yakında askere gidecek.
    Dostlarıma-kim ne derse desin- sırt çevirmem.
    Memleketime-özlediğim yere- döneceğim.

    3-Dil bilgisinde kökleri ve ekleri ayırmak için kullanılır.
    Örnek: Gör-gü-süz-lük çiçek-ler-imiz kapı-cı-lık

    4-Dil bilgisinde eylem kök ve gövdelerini göstermek için kullanılır.
    Örnek: Dur- gör- ver- okut- taşla- yazdır-

    5-Dil bilgisinde eklerin başına konur.
    Örnek: -den -lık -iş -me -lı

    6-Dil bilgisinde heceleri göstermek için kullanılır.
    Örnek: a-raş-tır-ma bi-le-zik ku-yum-cu-luk

    7-Arapça ve Farsça tamlamalarda kullanılır.
    Örnek: Hakimiyet-i Milliye Tevhid-i Tedrisat Kanunu

    8-Bir olayın başlangıcı ve bitişini gösteren tarihler arasında kullanılır.
    Örnek: Bu savaş 1939-1956 yılları arasında olmuş.
    9- Birbiriyle ilgili ülke ya da kavram isimleri arasında kullanılır.
    Örnek: Türkiye-Suriye ilişkileri gergin.
    Devlette yasama-yürütme-yargı organları net ayrılmalıdır.
    Kulak-burun-boğaz hastalıkları yaygın,

    10- Matematikte çıkarma işareti olarak kullanılır.
    Örnek: 100 - 80=20

    Uyarı: Satır sonunda özel isim bitmiş ve ona ait ek diğer satıra geçmişse, arada kısa çizgi değil, kesme işareti kullanılır.
    Örnek: Sizinle geçen yıl Ankara�da buluşmuştuk.

    UZUN ( _ )

    1-Konuşma çizgisi olarak kullanılır.
    Örnek: Arabamız tutarken Erciyes�in yolunu: �Hancı dedim bildin mi Maraşlı Şeyhoğlu�nu� Gözleri uzun uzun burkuldu kaldı bende,
    Dedi:
    - Hana sağ indi, ölü çıktı geçende!
    Ona:
    -Benimle gelecek misin ? diye sordum.
    -Hayır, dedi.

    2-Oyunlarda uzun çizgi konuşanın adından sonra konur.
    Örnek: Sıtkı Bey � Oğlum ben kalenin teslimini düşünmüyorum. Kurtarmaya bir çare arıyorum.

    Uyarı: Konuşmalar tırnak içinde verildiği zaman uzun çizgi kullanılmaz.

    PARANTEZ (AYRAÇ) ( )

    1-Cümlenin yapısıyla doğrudan doğruya ilgili olmayan açıklamalar için kullanılır.
    Örnek: Anadolu kentlerini,köylerini (köy sözünü de çekinerek yazıyorum.) gezsek bile görmek için değil, kendimizi göstermek için geziyoruz.
    Çocuklardan biri bir oklama (bir tatlı su balığı) yakaladı.
    Akbaba (1960�ların ünlü mizah dergisi)�nin tiryakisiydik.
    Saraybosna�yı ziyaret eden Avusturya Veliaht�ı Fransız Ferdinand bir Sırp tarafından öldürüldü (28 Haziran 1914).

    2-Ara sözler ve ara cümleler parantez içine alınır.
    Örnek: O, isterse (pek ummam ya) bu sorununuzu bir telefon çözebilir.
    Ayşe (sınıfın en çalışkanı) sınavı kazandı.

    3-Tiyatro eserlerinde konuşanın hareketlerini, durumunu açıklamak ve göstermek için kullanılır.
    Örnek: ihtiyar � (Yavaş yavaş başkana yaklaşır.) Ne oluyor beyefendi ?

    4-Alıntıların aktarıldığı eseri veya yazarı göstermek için kullanılır.
    Örnek: Eşin var, aşiyanın var, baharın var ki beklerdin
    Kıyameler koparmak neydi ey bülbül, nedir derdin ? (Safahat)

    5-Cümlede geçen herhangi bir sözcüğün eş anlamlısı parantez içinde verilir.
    Örnek: Bu dizede teşbih (benzetme) yoktur.
    Sıfatlar (önadlar) varlıkları niteleyen ya da belirten sözcüklerdir.

    6-Satır başlarında ya da cümle içinde, sıra gösteren harf ya da sayılardan sonra parantez kullanılır.
    Örnek: 1)...... 2)....... 3)........

    7-Yabancı sözcüklerin okunuşu parantez içinde gösterilir.
    Örnek: Bacon (Beykın) ünlü bir deneme yazarıdır.

    KÖŞELİ PARANTEZ [ ]

    1-Parantez içinde parantez kullanılması gereken durumlarda köşeli parantez kullanılır.
    Örnek: Beş Hececilerden bir olan Yusuf Ziya Ortaç ( ötekiler: Faruk Nafiz Çamlıbel [1898 - 1973], Orhan Seyfi Orhon [1890 - 1972], Halit Fahri Ozansoy [1891 - 1971], Enis Behiç Koryürek [1949 - 1981] ) bir gülmece yazarı olarak bilinir.

    EĞİK ÇİZGİ ( / )

    1-Tarihlerde gün, ay ve yıl bildiren sayıların arasına konur.
    Örnek: 23 / 11 / 1998

    2-Metin içinde yan yana sıralanan dizelerin arasına konur.
    Örnek: Bir türküde geçen, � Ne de olsa kışın sonu bahardır / Bu da gelir bu da geçer ağlama� dizelerinin anlamını düşünelim.

    YILDIZ ( * )

    1-Dipnotları göstermede kullanılır.


    DÜZELTME İŞARETİ ( ^ )

    1- Yazımları aynı anlamları ve okunuşları ayrı olan kimi sözcüklerde anlam karışıklığının olduğu durumlarda kullanılır.
    Örnek: adet-âdet
    hala-hâlâ

    2-Arapça ya da Farsça�dan dilimize geçen bazı sözcüklerde a ve u�dan önce gelen k ve g ünsüzlerinin ince okunması gerekiyorsa bu ünlülerin üzerine düzeltme işareti konur.
    Örnek: bekâr, sükûn, rüzgâr, kâğıt...

    3-Arapça nispet i�siyle yazılan sözcüklerde bu işaret kullanılmaz.
    Örnek: milli, siyasi, insani, iktisadi, resmi, askeri, hukuki...


    Konu Bilgileri       Kaynak: www.azeribalasi.com

          Konu: Noktalama İşaretleri

          Kategori: Edebiyat

          Konuyu Baslatan: Aylin's

          Cevaplar: 0

          Görüntüleme: 1826

    HÜZÜNLER KALDI BENDE...

Etiketler

Yetkileriniz

  • Konu Acma Yetkiniz Yok
  • Cevap Yazma Yetkiniz Yok
  • Eklenti Yükleme Yetkiniz Yok
  • Mesajinizi Degistirme Yetkiniz Yok
  •  

Giriş

Giriş