Zeytinde gübreleme

[Emine]

ZEYTİNDE GÜBRELEME




Bitkiler için besin kaynağı olan toprakta bitki besin maddeleri gereğince varsabitki iyi gelişirbol ürün verir.Fakir ise gelişme yavaşlarmahsul miktarı azalırkalite düşersoğuk ve hastalıklara karşı direnci azalır.Arzu edilen bol ve kaliteli ürünü alabilmek içintoprağa eksik olan bitki besin elementlerini(gübreleri)eksik olduğu miktar kadar vermek gerekir.Gerçek gübreleme budur.Üretici hiçbir zaman şu hususu aklından çıkarmamalıdır.Gübrenin azıda fazlası damahsulün kalitesinemiktarınabitkiye ve ekonomiye zarar verir.

Bitkilerin en fazla ihtiyaç duyduğu bitki besin elementleriazotfosforpotasyumdur.Diğer besin maddelerine de ihtiyaç vardır.Burada en fazla ihtiyaç duyulan gübrelerin zeytine nasılne zamanne miktarda ve hangisini vermemiz gerekli onun üzerinde duracağız.

Bu gübreleri hiçbir zaman tek taraflı kullanmamamız gerekir.Örneğin sadece azot verip fosforpotasyum vermemek zarar getirir.Önemli olan her üç gübreyi de zeytin ağacının istediği uygun miktarda kullanmaktır.Gübrelerin yarayışlı hale geçebilmeleri için toprağın nemli ve gerekli olan ısısı olması lazımdır.Diğer bir husus toprağımızın yapısını(asitli mikireçli mikilli mikumlu musu tutma kapasitesi nasıl?)bilmek gerekir.

AZOT





1-Kökler vasıtası ile su alımını hızlandırır.

2-Kök ve taç kısmının gelişmesini sağlar.

3-Mahsulün miktar ve kalitesini artırır.

4-Somak bağlamaçiçeklenme miktarını artırır.

5-Haziran dökümünün daha az olmasını sağlar.

6-Ağacın yeni filiz vermesini odun kısmının teşekkülünü sağlar.

Bu kadar çok yararı olan azotu az veya çok verirsek;

a-Soğuğa ve hastalığa karşı ağacın direncini azaltır.

b-İstenmeyen azgın bir büyüme olacağından yaz döneminde susuzluk çeker.

c-Çiçeklenme ve mahsul miktarı azalırdöllenme miktarı düşer.

d-Bilhassa salamuralık çeşitlerde dane küçüleceğinden kalite bozulur.


FOSFOR




1-Toprak mikroorganizmalarının faaliyetini artırarak ıslah eder.

2-Çiçeklenme ve meyve bağlamayı artırır.

3-Soğuk ve donlara karşı ağacın direncini artırır.

4-Yağ oranı ve kalitesini artırır.

5-Zeytinin kendine özgü renkaromatat ve kokusunu verir.

6-Karbonhidrat teşekkülünde rol oynar.

Fazla veya çok verildiğinde;

a-Kök teşekkülü zayıflar

b-Yağ ve zeytin danesinin kalitesi düşer.

c-Filizlenme ve dallanma gereği kadar olmaz.


POTASYUM




1-Çiçek ve meyve teşekkülünde önemi büyüktür.

2-Zeytin ağacının su tasarrufunu sağlar.

3-Soğuklara karşı direncini artırır.

4-Karbonhidrat teşekkülünde rol oynar.Fazla veya az verildiğinde;

a-Bilhassa azlığında kış ve sonbaharda yaprak uçlarında başlayan sarı ve kahverengi lekeler halinde kendini gösterir.

b-Zeytin danesinin ve yağının kalitesi düşer.

KULLANDIĞIMIZ BU GÜBRELERİN ÖZELLİKLERİ VE VERİLME ZAMANI



AZOTLU GÜBRELER:Amonyum sülfat asit karakterli bir gübredir.% 21 azot ihtiva eder.Zeytin ağacı asit karakterli topraklarda iyi yetişemez.Bu gübrenin devamlı kullanılması ile toprak asitliğe doğru kayacağındansürekli olarak bu gübrenin kullanılması iyi değildir.

Eğer toprağımız çok fazla kireçli isetoprak pH (asitliğini)arzu edilen seviyeye (pH=6-7)getirmek için kullanılır.Amonyum nitratın etkisi çabuk ve devamlıdır.%20-26 azot ihtiva eder.Rutubet çektiği için hemen kullanmaya dikkat edilmelidir.Saklanacak ise havalandırılmalı6-8 torbadan fazla üst üste yığılmamalıbenzingazyağı gibi maddelerden uzak tutulmalıdır.

Kireçle karıştırılmış olması iyi yönüdür.

Üre % 45-45 azot ihtiva eder.Yağmur ve yıkama suyu ile kaybı diğer azotlu gübrelere göre azdır.Bünyesinde fazla miktarda azot olduğu için diğer azotlu gübrelerin miktarı kadar kullanılmamalıdır.

Azotlu gübrelerin diğer gübrelere nazaran yıkanarak kaybolması çabuk olduğu için tamamı birden verilmemelidir.Örneğin 3 kg gübre verecek isek bunun 2/3’ü yani 2 kg Şubat-Mart ortalarına kadar verilmelikalan 1 kg ise çiçeklenme ile çekirdek sertleşmesi arasında kalan Temmuz ayında verilmelidir.

Azotlu gübreler Şubat-Mart ayı ortasına kadar şekildeki gibi tacın izdüşümüne pulluk-çizi derinliğine verilerek üzeri kapatılır.


FOSFORLU GÜBRELER




Süper fosfatın ve triple süper fosfatın suda eriyebilen fosfor asidinden zeytin yararlanır.Fosforlu gübrelerden suda eriyebilen fosfor asidi yüksek oranlar tercih edilmelidir.Önemli olan fosforlu gübrelerin ağaç tacının altına potasyumlu gübre ile beraber 25-30 cm.de kök derinliğine Şubat-Mart ortalarına kadar verilmesi gerekmektedir.Pratikte üreticilerimiz kök derinliğine erişememektedir.Bunun için mümkün olduğu kadar derine gömmelidir.Bu gübre her sene yağış ve yağmur suları ile 5 cm. kadar aşağıya kaymaktadır.Süper fosfatta % 16-18triple süper fosfatta %43-46 suda eriyebilen fosfor asidi vardır.(şekil 2)


POTASYUMLU GÜBRELER




Potasyum sülfat &48-52 potasyum oksit ihtiva eder.Fosfatla beraber verilir.(şekil2)


KOMPOZE GÜBRELER




Birden fazla bitki besin maddelerini ihtiva eden gübrelerdir.Azotfosforpotasyum bir arada olduğu gibi potasyum ihtiva etmeyenlerde vardır.Azotfosforpotasyum oranları birbirine yakın olanları birbirine yakın olanlar tercih edilir.Şubat-Mart ortalarına kadar 15-20 cm. derinlikte gövdeden 1 m. uzaklıktaki daireye gömülür.


ORGANİK GÜBRELER




En önemlisi çiftlik gübresidir.İçerisinde birçok besin maddelerini ihtiva eder.Genel olarak %70-80 su%15-20 organik madde%5-10 organik olmayan maddeler%0.5-0.7 azot%0.2-0.3 fosfor%0.4-0.potasyumbunlara ilave olarak kalsiyummagnezyumkükürtçinkobakırdemirbormo libden ihtiva eder.Toprağı ıslah eder.Bu arada iyi yönleri olan çiftlik gübresini iyi muhafaza edemezsek içerisindeki maddelerin bir kısmı kaybolur.Onun için dışarıda yağmur ve güneş altında bırakmamak ve ahırda kullanılan yataklığın sıvı dışkıyı sızdırmayacak şekilde yapılması gerekir.Çiftlik gübresini muhafaza ederken bir miktar süper fosfat gübresi ile karıştırılmalıdır.Ocak-Şubat aylarında ağaç başına(küçüklüğüne ve büyüklüğüne göre )50-200 kg verilip sürümle toprağa karıştırılır.Çiftlik gübresi verildiğinde kimyevi gübre verilmez.


GÜBRE VERİLME ŞEKLİ




Gübrelerin verilmesi zeytinliğin düz veya meyilli oluşuna göre değişir.

1-Azotlu gübreler tacın izdüşümünün çizeceği daireyegövdeye fazla yaklaşmadan serperek pulluk çizi derinliğine gömülür.Açıkta bırakılırsa azot kaybı olur.

2-Düz ve muntazam tesis edilmişbüyük ağaçlarda;derin kazı yapan pulluklarla sıralar ortasından açılan hendeklere potaslı ve fosforlu gübreler verilir.

3-Meyilli arazilerde 2-3 m üst kısımda 40 cm genişlikte20-30 cm derinlikte2-3 m uzunlukta açılan hendeğe gübreler konurtoprakla karıştırılırkapatılır.

4-Teraslanmış meyilli arazilerde teras toprağı derin ise hendek ağacın üst tarafınadeğilse ağacın alt tarafına açılır ve gübreler verilir.

5-Çukur usulü gübreleme:Ağacın taç büyüklüğüne göre 6-8 çukur taç izdüşümü hizasına açılır.Potaslı fosforlu gübreler bu çukurlara eşit olarak dağıtılır.Azotlu gübreler verilip toprakla karıştırılır.20-25 cm derinliğe verilir.

TOPRAK ÖRNEKLERİNİN ALINMASI

Toprağımıza hangi gübreyine miktar vermemiz gerektiğini bilmek içintoprak analizlerinin yapılması gereklidir.Bunun için sonda veya burgu ile 0-2020-4040-60 cm derinliklerden toprak örnekleri alınır.En önemli husus alınacak toprak örneğinino tarla toprağını temsil edebilmesidir.Aynı tarla içerisinde renk-meyiltoprağın bünyesi(kumlu-tınlı-killi)derinliğimahsul farkı olan yerler varsaoralardan ayrı örnek almak gerekir.Gübre yığılmışyabani otların ve dalların yakıldığıyol kenarlarıtümsek ve su birikmesi olan yerlerden örnek alınmaz.Ayrıca yağmurlu ve donlu günlerde örnek almamak gerekir.Örnek alınacak yerin toprağı ayağa yapışmayacak kadar kuru olmalıdır.Örnek alınacak yerler rasgele seçilmemelitarlanın bir tarafından diğer tarafına kadar uzanan düz bir hat üzerinden değil de her tarafı kapsayacak şekilde zigzag çizerek 40 dönüme kadar olan yerlerden 15-20 noktadan örnek alınır.Her derinlikten alınan örnekler ayrı ayrı karıştırılarak içerisindeki taşsapsamanlar temizlenir.Her derinlikten 1 kg kadar temiz bez torbaya konur.Torbaların üzerine aşağıda yazılan bilgilerin yazılması zorunludur.

a-Alındığı yer

b-Tarih

c-Örnek alınan yerin alanı

d-Örneklerin alındığı derinlik

e-Yetiştirilen bitki türü

f-Alanın adısoyadıadresi

Toprak-su laboratuarları veya fakültelerde tahlil ettirilir.Tahlil sonucunda toprağınızda hangi besin maddelerinden ne kadar vermeniz gerektiği bildirilecektir.Buna göre vereceğimiz gübre çeşit ve miktarını seçmeniz gerekecektir.

Örneklerin alınacağı derinlikler:0-20 cm.20-40 cm.40-60 cm.

GÜBRE FORMÜLÜ

Her zeytinliğe uygulanacak bir gübre formülü olmadığı için bugün daha ziyade ağacın büyüklüğü ve mahsul miktarı göz önüne alınarakgübre miktarları tavsiye edilmektedir.Müessesemizin ve diğer Araştırma Kuruluşları’nın çalışmalarının neticelerine göre şu üç gübreleme reçetesi tavsiye edilmektedir.

25 kg mahsul veren ağaç 50 kg mahsul veren ağaç 100 kg mahsul veren ağaç

Gübre Saf madde Gübre Saf madde Gübre Saf madde

Amonyum

Sülfat 1.5-2 kg 0.300-0.400kg 2.5-3kg 0.500-0.600kg 4-5kg 0.800-0.900kg


Süperfosfat 0.750-1kg 0.250-0.350kg 1.250-1.5kg 0.400-0.500kg 2-2.5kg 0.600-0.800Kg

Potasyum

Sülfat 0.750-1kg 0.300-0.500kg 1.250-1.5kg 0.600-0.700kg 2-2.5kg 1.100-1.250kg

Organik




Gübre 60-80kg ------- 100-120kg --------- 160-200kg --------

15-15-15

(Kompoze gübre) 2-3kg ------ 3-4kg --------- 4-5kg -------