Azerbaycan Hakkında Herşey...

[Emine]

Konum: Güneybatı Asya'da Hazar Denizi'nin kıyısında İran ve Rusya arasında bir bölgede yer almaktadır.
Coğrafi konumu: 40 30 Kuzey enlemi 47 30 Doğu boylamı
Haritadaki konumu: Güneybatı Asya
Yüzölçümü: Toplam: 86600 km²
kara: 86100 km²
su: 500 km²
Sınırları: toplam: 2013 km
Sınır komşuları: Ermenistan (Azerbaycan sınırı) 566 km Ermenistan (Nahçıvan sınırı ) 221 km Gürcistan 322 km İran (Azerbaycan sınırı) 432 km İran (Nahçıvan sınırı) 179 km Rusya 284 km Türkiye 9 km
Sahil şeridi: 825 km (Hazar denizi)
İklim: Dünyadaki mevcut 11 iklim tipinden 9'unun hüküm sürdüğü Azerbaycan'da iklim oldukça çeşitlidir. Azerbaycan'da iklim başlıca 3 etki altındadır: Büyük Kafkas dağlarının kuzeyinden gelen soğuk hava kütlelerinin etkisi; Küçük Kafkas dağlarının güneyinden gelen sıcak hava akımlarının etkisi; 825 km.lik sahil şeridiyle bölgenin yanı başında bulunan Hazar Denizi'nin bölge iklimi üzerindeki etkisi. Bölgenin en rutubetli ve yağış alan yeri Talu dağları ile Lenkeran ovalığı (1600-1800mm) en kurak bölgesi ise Abşeron yarımadasının güneybatı kısmıdır.
Arazi yapısı: Orta yükseklikte bir ülke olan Azerbaycan'ın ortalama yüksekliği 657 m.dir. Ülkelerin en yüksek dağları olan Bazar düzü ve Tufandağ'in zirveleri 4197-4489 metreye ulaşmaktadır.
Deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: Hazar Denizi -28 m; en yüksek noktası: Bazardüzü dağı 4485 m
Doğal kaynakları: petrol doğal gaz demir yatakları metaller alüminyum
Toprakları: Tarıma elverişli: %20
sürekli ekilen: %5
otlaklar: %25
ormanlık arazi: %11
diğer: %39 (2003 verileri)
Sulanan arazi: 14550 km² (2003 verileri)
Doğal afetler: kuraklıklar; bazı deniz seviyesine yakın topraklarda su baskınları deprem
Akarsuları: 371.000 km².lik bir alanı kapsayan ve 75000 m³.lük bir hacme sahip olan Hazar Gölü ülkenin sınırlarının bulunduğu tek denizdir. Volga Ural Kür Aras Terek Samur Sulak gibi birçok nehrin sularını döktüğü bu göle hacmi büyük olduğu için Deniz de denilmektedir. Hazar'ın kuzeyden güneye ortalama uzunluğu 1200 km eni ise ortalama 300 km. dir. Denizin ortalama derinliği 180 m en derin yeri 1020 m en sığ yeri ise 5 m. civarındadır.


Nüfus Bilgileri


Nüfus: 8238672 (Temmuz 2009 verileri)
Yaş yapısı: 0-14 yaş: %25.8 (erkek 1046501; bayan 1011492)
15-64 yaş: %66.3 (erkek 2573134; bayan 2706275)
65 yaş ve üsleri: %7.8 (erkek 246556; bayan 377661) (2006 verileri)
Nüfus artış oranı: %0.66 (2006 verileri)
Mülteci oranı: -4.38 mülteci/1000 nüfus (2006 tahmini)
Cinsiyet oranı: doğumlarda: 1.05 erkek/kadın
15 yaş altı: 1.04 erkek/kadın
15-64 yaşlarında: 0.95 erkek/kadın
65 yaş ve üzeri: 0.65 erkek/kadın
toplam nüfusta: 0.94 erkek/kadın (2006 verileri)
Bebek ölüm oranı: 79 ölüm/1000 doğan bebek (2006 tahmini)
Ortalama hayat süresi: toplam nüfus: 63.85 yıl
erkeklerde: 59.78 yıl
kadınlarda: 68.13 yıl (2006 verileri)
Ortalama çocuk sayısı: 2.46 çocuk/1 kadın (2006 tahmini)
Ulus: Azeri
Nüfusun etnik dağılımı: Azeri %90 Dağıstanlı %3.2 Rusya %2.5 diğer %4.3
Dinler: Müslümanlar %96 Ortodoks %2.5 diğer %1.8
Dil: Azerice %91 Rusça %3 diğer %6
Okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri
toplam nüfus: %98.8
erkek: %99.5
kadın: %98.2 (2003 verileri)


Yönetimi


Ülke adı: Azerbaycan Cumhuriyeti
yerel adı: Azerbaycan Respublikası
eski adı: Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti
ingilizce: Azerbaijan
Yönetim biçimi: Başkanlık Tipi Cumhuriyet
Başkent: Bakü (Bakı)
İdari bölümler: 59 il 11 şehir 1 bağımsız cumhuriyet; Abşeron Ağcabedi Ağdam Ağdaş Ağstafa Ağsu Ali Bayramlı Astara Baki Balakan Berde Beylaqan Bilasuvar Cebrayil Celilabad Daşkesen Deveci Füzuli Gedebey Gence Goranboy Göyçay Hacıgabul İmişli İsmayilli Kelbecer Kürdemir Laçın Lenkeran Lenkeran Lerik Masallı Mingeçevir Naftalan Naxçivan Bağımsız Cumhuriyeti Neftçala Oğuz Gabala Gakh Gazakh Gobustan Guba Gubadlı Gusar Saatlı Sabirabad Şeki Salyan Şamakhı Şemkir Samukh Siyazan Sumgayıt Şuşa Tartar Tovuz Ucar Khaçmaz Khankandi Khanlar Khızı Khocalı Khocavend Yardımlı Yevlakh Zengilan Zagatala Zerdab
Bağımsızlık günü: 18 Ekim 1991
Milli bayram: Azerbaycan Demokratik Cumhuriyetinin Kuruluş Günü 28 Mayıs (1918)
Anayasa: 12 Kasım 1995
Hukuk sistemi: Uygar hukuk sistemi temel alınmıştır.
Üye olduğu uluslararası örgüt ve kuruluşlar: AsDB (Asya Kalkınma Bankası) BSEC (Karadeniz Ekonomik İşbirliği) CCC (Gümrük İşbirliği Konseyi) CE (Avrupa Konseyi) CIS (Bağımsız Devletlerin Topluluğu) EAPC (Avrupa - Atlantik Ortaklık Konseyi) EBRD (Avrupa Yatırım ve Kalkınma Bankası) ECE (Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu) ECO (Ekonomik İşbirliği Örgütü) ESCAP (Asya ve Pasifikler Ekonomik ve Sosyal Komisyonu) FAO (Tarım ve Gıda Örgütü) IBRD (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası) ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü) ICFTU (Uluslararası Serbest Ticaret Birlikleri Konfederastonu) ICRM (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi) IDA (Uluslararası Kalkınma Birliği) IDB (İslam Kalkınma Bankası) IFAD (Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu) IFC (Uluslararası Finansman Kurumu) IFRCS (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Toplulukları Federasyonu) ILO (Uluslarası Çalışma Örgütü) IMF (Uluslararası Para Fonu) IMO (Uluslararası Denizcilik Örgütü) Intelsat (Uluslararası Telekomünikasyon ve Uydu Örgütü) Interpol (Uluslararası Polis Teşkilatı) IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi) ISO (Uluslararası Standartlar Örgütü) ITU (Uluslararası Haberleşme Birliği) NAM OAS (Amerika Devletleri Teşkilatı) OIC (İslam Konferansı Örgütü) OPCW (Kimyasal Silahları Yasaklama Organizasyonu) OSCE (Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Örgütü) PFP (Barış için Ortaklık) UN (Birleşmiş Milletler) UNCTAD (Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı) UNESCO (Eğitim-Bilim ve Kültür Örgütü) UNIDO (Endüstriyel Kalkınma Örgütü) UPU (Dünya Posta Birliği) WFTU (Dünya İşçi Sendikaları Federasyonu) WHO (Dünya Sağlık Örgütü) WIPO (Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı) WMO (Dünya Meteoroloji Örgütü) WTrO (Dünya Ticaret Örgütü)


Ekonomik Göstergeler


Ekonomiye genel bakış: Azerbaycan'ın ekonomisinin temelini tarım ve hayvancılıksanayi doğal kaynaklar enerji ve dış ticaret oluşturmaktadır. Elverişli iklim koşulları çeşitli tarım ürünlerinin yetişmesine imkan sağlamıştır. Hayvancılık tarımdan sonra önemli bir faaliyettir. Ülkede 1992 yılı itibariyle 1.7 milyon baş sığır 5 milyon baş koyun mevcuttur. Kür ve Araz nehirleri üzerinde ve Kür Nehrinin Hazar Denizine döküldüğü alanlarda balıkçılık yapılmaktadır. Sovyetler döneminde merkezi planlama stratejileri çerçevesinde Azerbaycan tarım ülkesi olmaya zorlanmış ve kendi sanayisini kurması engellenmiştir. Mevcut sanayi tesislerinin çoğu da eski teknolojiyi kullanmakta olup verimlilikten düşüktür. Son yıllarda bu sıkıntını giderilmesi için Azerbaycan devleti bir takım tedbirler almıştır.
Enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %9.6 (2005 verileri)
İş gücü: 5.45 milyon (2005)
Sektörlere göre işgücü dağılımı: tarım ve ormancılık %41 endüstri %7 hizmet %52 (2001)
İşsizlik oranı: %1.1 resmi verilere göre (2005 verileri)
Bütçe: gelirler: 3.18 milyar $; giderler: 2.986 milyar $ (2005)
Endüstri: Petrol ve doğal gaz petrol ürünleri çelik demir yatakları çimento kimyasallar petrokimyasallar tekstil
Endüstrinin büyüme oranı: %40 (2005 verileri)
Elektrik üretimi: 20 milyar kWh (2003)
Elektrik üretimi için kaynaklar: Fosil yakıtlar: %86.46
hidro: %13.54
nükleer: %0
diğer: %0 (2003)
Elektrik tüketimi: 20.25 milyar kWh (2003)
Elektrik ihracatı: 700 milyon kWh (2003)
Elektrik ithalatı: 2.35 milyar kWh (2003)
Tarım ve hayvancılık ürünleri: Pamuk tahıl pirinç üzüm meyveler sebzeler çay tütün büyükbaş hayvancılık domuz koyun keçi
İhracat tutarı: 6.117 milyar $ (2005 verileri)
İhracat ürünleri: Petrol ve gaz %75 makineler pamuk gıda ürünleri
İhracat ortakları: İtalya %30.3 Fransa %9.4 Rusya %6.6 Türkiye %6.3 Türkmenistan %6.3 Gürcistan %4.8 İsrail %4.5 Hırvatistan %4.1 (2005)
İthalat tutarı: 4.656 milyar $ (2005 verileri)
İthalat ürünleri: Makine ve araç - gereçler gıda ürünleri metaller kimyasallar
İthalat ortakları: Rusya %17 İngiltere %9.1 Singapur %9.1 Türkiye %7.4 Almanya %6.1 Türkmenistan %5.8 Ukrayna %5.4 Çin %4.1 (2005)
Dış borç tutarı: 2.997 milyar $ (2008)
Para birimi: Azerbaycan Manatı (AZM)
Para birimi kodu: AZM
Mali yıl: Takvim yılı


İletişim Bilgileri


Kullanılan telefon hatları: 1091400 (2005)
Telefon kodu: 994
Radyo yayın istasyonları: AM 10 FM 17 kısa dalga 1 (1998)
Radyolar: 175000 (1997)
Televizyon yayını yapan istasyonlar: 2 (1997)
Televizyonlar: 170000 (1997)
Internet kısaltması: .az
Internet servis sağlayıcıları: 2 (2000)
Internet kullanıcıları: 678800 (2005)


Ulaşım ve Taşımacılık


Demiryolları: toplam: 2957 km (1993)
Karayolları: toplam: 27016 km
asfalt: 12698 km
asfalt olmayan: 14318 km (2003)
Su yolları: yok
Boru hatları: doğal gaz 3190 km; ham petrol 2436 km (2006)
Limanlar: Bakü (Bakı)
Hava alanları: 36 (2006)