Kızılbaşlık teriminin kökenine ilişkin çok çeşitli görüşler vardır. Kızılbaşlık terimine özel anlam yükleyen ve kendisiyle özdeşleştiren Türkmenler olmuştur. Kürşat KARACABEY bu konuya ilişkin uzunca bir yazı yazmıştır. Biz burada kısaca Aleviler, Kızılbaşlığı nasıl algılıyorlar ona değineceğiz. Prof.Dr. Emel Esin ve Dr.İsmail Kaygusuz; Çin, Arap ve Rus kaynaklarına dayanarak verdikleri bilgilere göre: Alevi terimini Orta-Asya’da Türkler ilk kez bugünkü anlamıyla 9.yüzyılın ilk çeyreğinden

Bu konu 3375 kez görüntülendi 8 yorum aldı ...
KIZILBAŞLIK NEDİR 3375 Reviews

    Konuyu değerlendir: KIZILBAŞLIK NEDİR

    5 üzerinden | Toplam: 0 kişi oyladı ve 3375 kez incelendi.

  1. #1
    buzkral - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
    Üyelik Tarihi
    06.04.2009
    Mesajlar
    400
    Konular
    29
    Beğendikleri
    0
    Beğenileri
    0
    Tecrübe Puanı
    563
    @buzkral

    Standart KIZILBAŞLIK NEDİR

    Kızılbaşlık teriminin kökenine ilişkin çok çeşitli görüşler vardır. Kızılbaşlık terimine özel anlam yükleyen ve kendisiyle özdeşleştiren Türkmenler olmuştur. Kürşat KARACABEY bu konuya ilişkin uzunca bir yazı yazmıştır.

    Biz burada kısaca Aleviler, Kızılbaşlığı nasıl algılıyorlar ona değineceğiz. Prof.Dr. Emel Esin ve Dr.İsmail Kaygusuz; Çin, Arap ve Rus kaynaklarına dayanarak verdikleri bilgilere göre: Alevi terimini Orta-Asya’da Türkler ilk kez bugünkü anlamıyla 9.yüzyılın ilk çeyreğinden sonra kullandıklarını iddia etmektediler.


    İslamiyeti, Türk töre ve inanç potasında eriten Türkler, yeni senteze (alışıma)’da, Emevi ve Abbasi İslam anlayışından ayırmak için, muhalefetteki Hz.Ali yanlı bir ifade ile Alevilik demişlerdir. Türk destanlarında Hz. Ali ile Gök-Tanrı özdeşleştirilmiştir.

    Alevilik mezhepten ve tarikatten daha çok bir “Akılcı Tasavvuf Yolu”nu içerir. Yüzlerce yıl süren göç dalgaları halinde Anadolu’ya gelen Türkler; akılcı inanç ekolüne sahip oldukları için Alevilik yeni anayurtlarında yetersiz kalır. Bu kavram yerine siyasi iktidarı da hedefleyen yeni bir terim ile kendilerini ifade ederler. O da Kızılbaşlık’tır.


    Kızılbaşlık siyasetinin temellerini Hâce Bektaş Veli Dergâhı Postnişini Balım Sultan (1458-1519/20) ile Şah İsmail Hatayî (1487-1524) atmışlar ve teorize etmişlerdir. Anadolu Alevi ve Bektaşi Türkmenleri’nin derleniş ve toparlanışlarının: Birincisini, Baba İlyas Horasanî (?-1240); İkincisini, Sultan Hünkâr Hâce Bektaş-ı Veli (1209/10-1271/2); Üçüncüsünü, Şeyh Bedreddin (1357-1420); Dördüncüsünü ise Şah İsmail Hatayî gerçekleştirir. Kızılbaşlık siyaseti; Anadolu’da yapılan Seyyid Ocakları mensubu dedeler ile Türkmen Aşiret, Oymak ve Oba Beyleri’nin katılımıyla iki “TÜRKMEN KURULTAYI”nda somut uygulanabilir hale gelmiştir. Her iki toplantıya da Şah İsmail başkanlık etmiştir. Birincisi, Erzincan-Tercan’ın Sarıkaya yaylasında 1500 yılında gerçekleşmiş; alınan karar sonucu, “SAFEVİ TÜRK KIZILBAŞ DEVLETİ” kurulmuştur. İkincisi; yine Şah İsmail’in başkanlığında Sivas’ın Yıldızeli’ne bağlı Banaz-Bedirli arasındaki 1509 yılında yapılır. Bu toplantıda yeni kurulmuş devletin askeri ve politik stratejisi tartışılır. Devletin sınırları; Batı’da Fırat-Dicle Irmağı’ndan; Doğu’da Aral Gölü-Ceyhun Irmağı’na kadar ki coğrafi bölgeyi kapsayacak şekilde belirlenir.


    Bu iki kurultayla Kızılbaşlık toplum projesi ve devlet sistemi belirlenerek uygulamaya koyulur. Şah İsmail: “Yüreği dağ, Bağrı kızıl yakut gibi kan olmadan, Kızılbaş olmak kimsenin haddi değildir” der. Fakat bu Kızılbaşlık tasarımı, Şah İsmail’in 23.5.1524 yılında Hakk’a yürümesiyle son bulur. Safavi Türk Kızılbaş Devlet erkinden, Türkmen Beyleri giderek dışlanır ve yerlerini, Selçuklular’dan bu yana sürekli devlet yöneticisi çıkarmış Fars kökenli aristokrat ailelerden gelen bürokratlar ve Şii mollalar alır. Türkler yurdu olan bugünkü Güney Azerbaycan sömürge statüsünde kalır. Sonuçta Safevi Devleti bir Fars (İran) devleti olur. Şah İsmail sonrası Kızılbaş Türkmenler yer yer “muhalif düzeyde” başkaldırmalarına karşın başarılı olamamışlar, Osmanlı devlet yöneticileri kanlı bir şekilde ayaklanmaları bastırmıştır.


    Anadolu Türkmen Oymaklarının ve Dede Ocaklarının “Kızılbaşlık Toplum Projeleri” de Şah İsmail sonrası “ütopya” olarak yerini “Mehdi beklentisi”ne bırakır ve “tefekkür dönemi”ne girilir.

    Avrupa devletlerinin azınlıklar meselesini dayatmasından sonra Osmanlı Devleti; 1839 Gülhane Hattı Hümâyü»nu ilanına müteakip “Alevi Türkmenleri” İslam dairesinde kabul eder.


    Kızılbaşlık tanımına gelince: Alevi-Bektaşi inanç ve kültür öğretisinin, toplumsal yaşam tarzının; siyasallaşmış doktrinel adına ve devlet iktidarını amaçlayan stratejik hedefine; sosyo-ekonomik toplumsal kuramının uygulama düzeninin sistemine KIZILBAŞLIK denir. Yani Alevilik öğretisinin; toplumu bilgi ve becerilerisiyle yönetme, iktidar erkiyle uygulama modeline Kızılbaşlık sistemi denir.

    Bugün ise Alevilik ve Kızılbaşlık özdeş hale gelmiştir.

    Destanlardan ve çeşitli kaynaklardan Oğuz Türkmenleri’nin “kızıl börk”, siyah libas ve 40 cm. boyunda ökçesiz sivri burunlu “kızıl çizme”ler giydiklerini bilmekteyiz. İbni Bibi ve Prof. Fuat Köprülü; Babailer İsyanını, "Siyah libaslı, kızıl börklü, ayakları çarıklı” Türkmenlerin, Karamanoğlu’nun komutasında Konya’yı istila etmelerini, Bektaşilik ceryanını, Safevi İmparatorluğunun kurulmasını, Heterodoks Göçebe hareketleri olarak değerlendirmektedir. Horosan’da, Selçuklu İmparatoru Sancar'a isyan eden Türkmenleri de aynı sosyal tipi temsil eden zümreler olarak değerlendirmektedir.



    Ulâ’n bana Kızılbaş demiş, desin!

    Doğru söyler Yezit, isterse sövsün!

    İsterse Pir Sultanlar gibi assın!

    Hakk’a ayan kızılbaşım, kızılbaş.

    Herkes bilsin ikiliği hiç sevmem,

    İkrar verdim, bir daha geri dönmem,

    İnsanım yolumdan ayrı hiç kalmam,

    Hakk’a ayan kızılbaşım, kızılbaş.

    Başta Kızılbaş Ali, hem de Veli,

    Onların yüreği dağ gibi ulu,

    Bağrı kızıl yakut hem de kan dolu,

    Hakk’a ayan kızılbaşım, kızılbaş.

    Şah Hatayi pirim benim çağlarım,

    Yüksünmedim kızıl çarık teperim,

    Kara libas ile cenğe giderim,

    Hakk’a ayan kızılbaşım, kızılbaş.

    ONAR BABA yarenimle hem hâlim,

    Başımda kızıl börk bağlı Türkmenim,

    Nâr-ı hâl içinde gökte uçmağım,

    Hakk’a ayan kızılbaşım, kızılbaş.


    Konu Bilgileri       Kaynak: www.azeribalasi.com

          Konu: KIZILBAŞLIK NEDİR

          Kategori: İslamiyete Dair Herşey

          Konuyu Baslatan: buzkral

          Cevaplar: 8

          Görüntüleme: 3375


  2. #2
    IMPARATOR - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
    Üyelik Tarihi
    28.12.2009
    Mesajlar
    172
    Konular
    26
    Beğendikleri
    0
    Beğenileri
    0
    Tecrübe Puanı
    0
    @IMPARATOR

    Standart

    Kızılbaşlık kelme anlamı olarak senin ve siyaseti dinle pekiştirenlerin birer acıklamasıdır amma islam tarihinde bu kemenim yani KIZILBAŞ kelmesinin anlamını bana anlatırsan sana daha geniş ve acıklayıcı cevaplar verebilirim sen 3-5 porf.veya doç.dr nin acıklamalarıyla kızılmaşlığı anlata bilirsin amma islamiyetteki kelme anlamını da yazmayı unutma lütfen

  3. #3
    AyMaRaLCaN - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
    Üyelik Tarihi
    24.08.2008
    Mesajlar
    11.371
    Konular
    5172
    Beğendikleri
    0
    Beğenileri
    2
    Tecrübe Puanı
    100
    @AyMaRaLCaN

    Standart

    Gönül kurallarına uyalım uymayanları da uyaralım ??
    Sinemde yanar dağlar bahçeler bağlar yetim
    Sensizken canım ağlar bensizken memleketim
    Özüme bir kez dokun gör nasıl birisiyim
    Aşka aşıkken bile memleket delisiyim

  4. #4

  5. #5
    buzkral - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
    Üyelik Tarihi
    06.04.2009
    Mesajlar
    400
    Konular
    29
    Beğendikleri
    0
    Beğenileri
    0
    Tecrübe Puanı
    563
    @buzkral

    Standart

    Bu da Şah Hatayi'den;

    (اي نسيم نرم نرمك وزان، اي حاجي بكتاش!!)

    گئجه گوندوز خيالينا يانارامGecə gündüz xəyalına yanaram
    بير گئجه رؤياما گير، حاجي بكتاش!Bir gecə röyama gir, Hacı Bəktaş
    گوناهكارام، گوناهيمدان بئزارامGünahkaram, günahımdan bezaram
    اؤزوم دارا چكديم، سور، حاجي بكتاش!Özüm dara çəkdim, Hacı Bəktaş

    ياندي بو غريب قول، نه¬دير چاراسي؟Yandı bu qərib qul, nədir çarası
    يينه تازالاندي اوره¬ك ياراسيYinə təzələndi ürək yarası
    اونولماز دردلره درمان اولاسيOnulmaz dərdlərə dərman olası
    بو سنين بدنين، سار، حاجي بكتاش!Bu sənin bədənin, Hacı Bəktaş

    درديمين درماني، يارامين اوجوDərdimin dərmanı, yaramın ucu
    دؤرد گوروه مووجوددور گوروه-ي ناجيDörd gürüh movcuddur gürüh-i nacı
    بئلينده كمري، باشيندا تاجيBelində kəməri, başında tacı
    اوزوندن آخير نور، حاجي بكتاش!Üzündən axır nur, Hacı Bəktaş

    صاديقلارين صيدقي، عاشيغين رنجي Sadıqların sidqi, aşığın rənci
    پيرلرين پيريسين، گنجلرين گنجيPirlərin pirisin, gənclərin gənci
    هم دريا، هم صدف، هم دورر، هم اينجيHəm dərya, həm sədəf, həm dürr, həm inci
    هم عوممان، هم ايرماق، گؤل٬ حاجي بكتاش!Həm umman, həm ırmaq, gəl Hacı Bəktaş

    گاهي بولود اولوب گؤيه آغارسينGahi bulud olub göyə ağarsın
    گاهي ياغمير اولوب يئره ياغارسينGahi yağmur olub yerə yağarsın
    آي ميسين، گون موسون، قاندان دوغارسين؟Aymısın, günmüsün, qandan doğarsın
    ايلقيت ايلقيت اسه¬ن يئل٬ حاجي بكتاش!Ilqıt ılqıt əsən yel, Hacı Bəktaş

    آرينين ياپديغي بالا بنزه¬رسينArının yapdığı bala bənzərsin
    شو غوربت ائللرده كؤنلوم ايله¬رسينŞu qurbət ellərdə könlüm eylərsin
    بند ائديب ده، ايقرارينا باغلارسينBən edib də, iqrarına bağlarsın
    ساييلين ساتديغي قول، حاجي بكتاش!Sayilin satdığı qul, Hacı Bəktaş

    درديمند ختايي، ائيله¬ر نييازيDərdimənd Xətayi, eylər niyazi
    اولو پير، قاتاردان آييرما بيزي!Ulu pir, qatardan ayırma bizi
    بو محشر گونودور، ايسته¬ريز سيزيBu məhşər günüdür, istəriz sizi
    محمد اؤنونده جار، حاجي بكتاش!Məhəmməd önündə car, Hacı Bəktaş

  6. #6
    buzkral - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
    Üyelik Tarihi
    06.04.2009
    Mesajlar
    400
    Konular
    29
    Beğendikleri
    0
    Beğenileri
    0
    Tecrübe Puanı
    563
    @buzkral

    Standart

    *** KIZIBAŞLIK NEDİR***

    kızılbaş diyormuş bize imansız
    kızılbaş ne demek bilirmisin sen
    aliden geliyor soyumuz bizim
    kızılbaş ne demek bilirmisin sen

    kızılbaşım aleviyim
    hem aliyim hem deliyim
    horasandan bir veliyim
    varsın desinler kızılbaş

    kızılbaşa boş ifita edenler
    helal degil haram lokma yiyenler
    ömür boyu çirkeflere girenler
    12 imamdan gelir soyumuz bizim

    alevilik hak yemez gercektir yolu
    hünkar hacı bektas-ı veli pirimiz ulu
    seni gidi yezid mervanın soyu
    kızılbaş ne demek bilirmisin sen

    alinin askeri kızıl giyerdi
    hiç korkmadan düşman üzerine giderdi
    yezidler bunlara kızılbaş derdi
    kızılbaştan geliri adımız bizim

    kerbela da şehit düşen veliler
    bunu bilmez cahil ile deliler
    horasandan müslimler yeseviler
    ehlibeytten gelir soyumuz bizim

    yaratmıştı insan ile hayvanı
    kafir kaldır şu gönlünden gümanı
    kimden ezber ettin sen bu yalanı
    kızılbaş ne demek bilirmisin sen

    bir adım kızılbaş bir adım ali
    bütün kularına bizleriz veli
    yetiş imdadıma hünkarı veli
    hacılarla gecer ömrmüz bizim
    ızdırapla gecer günümüz bizim

    muhammed mustafa kıblegahımız
    mazlumlarız yerde kalmaz ahımız
    dogruluktan gecer dergahımız
    harama uzanmaz dilimiz bizim
    harama çözülmez belimiz bizim

    GÜLABİ yem ne diyem cahile
    sohbet etme sakın münkir kör ile
    alevi sahiptir ELE DİLE BELE
    kızılbaş ne demek bilirmisin sen

    (aşık gülabi)

  7. #7

  8. #8

  9. #9
    IMPARATOR - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
    Üyelik Tarihi
    28.12.2009
    Mesajlar
    172
    Konular
    26
    Beğendikleri
    0
    Beğenileri
    0
    Tecrübe Puanı
    0
    @IMPARATOR

    Standart

    Kızılbaşlık Kelme anlamıyla kızıl renkl baş anlamındadır amma islam tarihinde kelme anlamı hz Muhammed(s.a.v)Uhut savaşında bedeninden darbe almıştı yanida serdarı kerrar Allah'ın aslani Hz Ali(K.V)bunlmaktaydı.Peyganber efendimizin mübarek kanın yer dökülmemesini önlemke için önce arkasında olan pelerine daha sonra ise başındaki mifere sürmesi ve dışarı cıktığın da Hz Ali'nin miferi güneşinde ışığıyla kızıl rengini almasından oluşan kelmedir
    kızıl başlık alinin bu şekilde görünümünden ortaya gelmiştir:
    Kaynak olarak:Biz Alevileriz adlı kitapta gecer
    Ayrıca kızlbaşlık adlı konulardada işlenmiştir

Etiketler

Yetkileriniz

  • Konu Acma Yetkiniz Yok
  • Cevap Yazma Yetkiniz Yok
  • Eklenti Yükleme Yetkiniz Yok
  • Mesajinizi Degistirme Yetkiniz Yok
  •  

Giriş

Giriş