Antifirizin islevi

[Azeribalasi]

Antifirizin islevi

Arabamizin motoru arabayi yürütecek gücü sailarken bir yandan da isi üretir. Motor bloiu içinde devamli dolaian su ile motor soiutulur. Motordan aldiii isi ile isinan bu su da radyatörde havanin yardimiyla soiutulur.

Kapali bir çevrimde ve ideal isi dengelerinde devamli oluian bu olayin farkina biz ancak, herhangi bir ariza durumunda soiutma olayi yetersiz kaldiiinda, radyatörden buharlar çiktiiinda, yani bilinen tabiri ile arabamiz hararet yaptiiinda variriz.

Kiiin soiuk aylarinda, hava sicakliii sifirin altina düiünce, arabamiz kapi önünde hareketsiz halde iken bu soiutma suyu da her su gibi donabilir. Donunca geniiler ve yaptiii basinçla motor bloiunu çatlatabilir. Bu olayi önlemek için suyun içine, sifirin çok altindaki derecelerde bile donmasina mani olacak 'antifiriz' dediiimiz sivi ilave edilir.

Motorun soiutma suyunun içine ne oranda antifiriz konulacaiini, o bölgede olabilecek en düiük hava sicakliii belirler. O zaman iöyle düiünülebilir. Tam emniyetli olmasi bakimindan, soiutma suyunun yerine niçin tamamen antifiriz doldurmuyoruzi Antifiriz orani yüzde yüzü bulunca sicaklik ne kadar düierse düisün maksimum korunma sailanmii olmaz mii

Hayir, olmuyor. Mantiken ters gelebilir ama belirli orandan fazla konulan antifiriz bu sefer de tamamen ters tepki veriyor. Suya yüzde 50 oraninda katilmii antifiriz -37 derecede donarken, antifirizin kendisi yani saf antifiriz -12 derecede donuyor.

Suyla kariiabilen her iey onun sifir derece olan donma noktasini düiürür. Yani donma derecesini düiürmek için suya toz ieker, iurup hatta aküdeki asit bile konulabilir. Hepsi de bir dereceye kadar ayni iilevi görür ancak hiçbiri diier tehlikeli yan etkileri bakimindan tavsiye edilmez.

ilk otomobillerde ieker ve balin antifiriz olarak kullanilmalari denendi, sonralari ise alkolde karar kilindi. Ancak bu sefer de alkolün kaynama noktasi düiük olduiundan motor sicakken sorun çikardi. O halde ideal antifirizin donmayi önlemesi ama ayni zamanda da suyun kaynamasina sebep olmamasi gerekiyordu. Günümüzde bu amaçla 'etilen glikol' denilen renksiz kimyasal bir sivi kullaniliyor.

Suyun içine katilan kimyasallarin donmayi önleme özelliii, suyun ve buzun moleküler yapilari ve antifirizin bu yapilara olan etkisinden ileri geliyor. Bilindiii gibi tüm sivilarda olduiu gibi suda da moleküller serbest ve düzensiz halde, katilarda (buzda) ise sabit ve düzgün bir yapidadirlar. Su donarken önce moleküllerinin hareketleri yavailar sonra da düzgün ve sabit bir pozisyona gelirler yani kristalleiirler. iite antifirizin buradaki rolü. moleküllerinin su molekülleri ile birleierek onlarin buz kristalleri oluiturmalarina mani olmaktir.

Peki öyleyse ortada su yokken antifiriz kendi kendine niçin daha çabuk donuyori Çünkü suya katildiiinda antifirizin su moleküllerine yaptiiini su da antifiriz moleküllerine yapar. Donmayi önlemek daha doirusu geciktirmek iki tarafli çaliiir, su da antifirizin donma derecesini düiürür. Sonuç olarak arabanin soiutma suyuna önerilenden fazla antifiriz konmasinin hiçbir faydasi yoktur aksine zarari vardir.